Ferhan Baran

(Film Eleştirileri, Sinema Yazıları)
İstanbul doğumlu. Saint Joseph Fransız Erkek Lisesi’nin ardından Boğaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nde eğitim gördü. Aynı fakültede tamamladığı Yüksek Lisans eğitimini, ‘Movie Going Patterns’ başlıklı Master tezi ile … Devamı…»

*****

Canavar Tükürüp Atmadan

Yönetmen Ti West ile aktris Mia Goth’un işbirliği sürüyor. 2022 yılında art arda çektikleri ‘X’ ve ‘Pearl’ ile son dönemin ilginç üçlemesini başlatan çılgın ikilinin seriyi tamamlayan son filmleri ‘MaXXXine’ sinemalarımızda yerini almış bulunuyor. 1980 doğumlu West korku filmleri evreninde ilgi görmüş filmleri ile biliniyor. Belli ki Tarantino misali kasetlerin kral olduğu dönemin video dükkanlarında tüm zamanların korku ve gerilim külliyatını yalayıp yutmuş. Hitchcock korku sinemasına ve de özellikle ‘Sapık / Psycho’ya olan tutkusu filmlerinin dokusuna sızmış. Üçlemenin ilk filmi ‘X’te yönetmen ve oyuncular dahil 6 kişiyi geçmeyen ekibin porno film çekmek için seçtikleri salaş çiftlik kulübesini izleyen gözler, Bates Motel’e tepeden bakan tekinsiz evin sahibesini anımsatır. Derin Amerika’nın Texas kırsalında olan bitenler yaşlı kadının yarım kalmış arzularını tetikler ve ortalık 70’li yılların kült klasiği ‘Texas Chainsaw Massacre’dan geri kalmayan bir kan gölüne dönüşür.

West’in yetmişli yılların estetiği ile yoğurduğu filmi ilgi görünce, yaratıcı yeni yönetmenlere arka çıkan A24 yapımcılığında ikinci film çekilir. Bir ‘ön hikâye’ olan ‘Pearl’, ilk filmde genç insanları acımasızca katleden -ve makyaj harikasıyla bizzat Goth tarafından canlandırılan- yaşlı kadının ilk gençlik yıllarının öyküsüdür. Birinci Dünya Savaşı yıllarında küçük yaşta evlendirilmiş, cephedeki kocasını bekleyen küçük Pearl delice dans tutkusu ve özgürce yaşama özlemleri elinden alınınca çevresindeki herkesi birer birer yok eder. 50’li yılların Technicolor estetiğini, Douglas Sirk misali canlı doymuş renkleri kullanır bu defa West. Kurtlanmış domuzun servis edildiği ölüm ziyafeti ile sonlanan yapıt kuşkusuz üçlemenin de en yaratıcı örneğidir.

West ile Goth’un fazla beklemeden kotardıkları ve üçlemeyi tamamlayan çalışması ‘MaXXXine’ adındaki üç X’ten anlaşılacağı gibi, yetmişlerde porno yıldızlığına başlayan, Texas’taki çiftlik evinden sağ kurtulmayı başaran Maxine Minx’in seksenli yıllarda yıldız olma hayalleri üzerine kuruludur. Porno evreninde ünlenmiş Maxine’in ufak ufak sinema dünyasına girme arzusuyla seçmelere katıldığı bölüm ile açılıyor film. Din adamı babasının kulağına küpe olmuş sözüyle ‘hak ettiği hayatı yaşama’ peşindedir o. Küçük çaplı bir korku filmi içindir seçmeler ancak bu onun için bir başlangıçtır yalnızca. Lakin yıldız olmak o kadar kolay mıdır. Hollywood ikonlarından Bette Davis’in ön jenerikte yer alan ‘bu meslekte canavar olana kadar yıldız olamazsın’ özdeyişi boşuna söylenmemiştir. 32 yaşındadır ve canavarın karnına kadar gelmiştir. Adımlarını çok dikkatle atmalıdır yoksa canavar onu tükürecek ve belki de bir daha istemeyecektir.

Hollywood düzenini canavarın dişlilerine benzeten West’in filmi ilerledikçe Hollywood eleştirisinden üstadın pek sevdiği bol kanlı korku filmlerine hızla kayıyor. Bu defa 80’li yılların estetiğini benimseyen West, dönemin yükselen şarkıları eşliğinde kafa kol ayırmaya devam ediyor. ‘Footlose’ ile ilk çıkışını yapan ancak daha sonra belli ölçüde tutmuş gençlik filmlerinde yer almasına karşın bir türlü yıldızlık mertebesine erişememiş yaşlı Kevin Bacon, West’in ilginç metaforuyla, ağzında çirkin altın dişleri canavarın çöp tenekesini boylamaktan kurtulamıyor.

West’in kör parmağım gözüne Hitchcock saplantısı bu filmde de sürüyor. Stüdyonun arazisinde muhafaza edilen ürkünç Bates evi dekorunda kaçıp kovalamaca, Janet Leigh’nin öldürüldüğü ünlü duş sahnesi ya da Goth’un bir Hitchcock sarışınına dönüştüğü bölümler hep bu tutkunun gemlenemeyen tezahürleri olarak sıralanıyor. Ti West sineması farklı sinema estetikleri arasında sörf yapan, kimi zaman yaratıcı bölümler de içeren ama –Pearl’ü bir yana ayırdığımızda– genelde ‘teen slasher’, ‘gore’, ‘giallo’ coşkunluğunu pek zapt edemeyen seyri kolay olmayan bir sinema. Yalnızca türün meraklılarına önerebilirim.

(14 Temmuz 2024)

Ferhan Baran

ferhan@ferhanbaran.com

*****

Hortumun İçine Dalmak

Hortumlar ABD güneyinin orta bölümünde yer alan eyaletlerin korkulu rüyasıdır. Her yıl meydana gelen yüzlerce vakada kasabalar, evler hasar görür, insanlar hayatını kaybeder. Hortumları önceden tahmin eden uyarı sistemlerinde yıllar geçtikçe büyük ilerlemeler kaydedilse de afeti oluşma sürecinde durdurabilecek bir yöntem henüz bulunmamıştır. Dünya sinemalarıyla birlikte bizde de gösterimi süren ‘Kasırgalar / Twisters’ın idealist bilim insanı Kate Cooper’ın (Daisy Edgar-Jones) lise yıllarında geliştirdiği düzenek işte bunu başarmayı hedefliyor. Beş yıl önceki çalışmaları sırasında beklediğinden çok daha şiddetli bir hortumda üç yakın arkadaşını yitiren ve kendisi kaza eseri kurtulan genç kadın doğup büyüdüğü Oklahoma topraklarını terk etmiş, hortum tehlikesinin yaşanmadığı New York’a göç etmiştir. Eski meslektaşı Javi’nin (Anthony Ramos) ısrarı sonucu yalnızca gözlem yapmak üzere kısa süreliğine doğup büyüdüğü topraklara dönüş yapan genç kadın yaşamı tehdit eden şeytani doğa harikasının dizginlerini eline alarak can ve mal kurtarmaya girişirken, Arkansas hamurundan gelme, biraz hoyrat fazla neşeli hortum kovboyu Tyler Owens (Glen Powell) bu süreçte onun yakın dostu, sevdiceği olacaktır.

1996 yılında büyük hasılat getirmiş ‘Kasırga / Twister’ın devam filmi olarak lanse edilen yapımın 28 yıl önceki filmle, konu benzerliği dışında, bir bağlantısı bulunmuyor. Karakterlerin tümü yeni, yalnızca 96’da üretilmiş sinyal alıcı Dorothy beşinci kuşak yeni modeli ile arzı endam ediyor. Çok daha gelişmiş radar sistemi ile çalışan Dorothy’ye ‘Oz Büyücüsü / The Wizard of Oz’dan esinle ‘Teneke Adam’, ‘Korkuluk’ ve ‘Aslan’ isimleri verilmiş vericiler destek veriyor.

İlk film ayrılma aşamasındaki iki meteorolog Dr. Jo (Helen Hunt) ve Bill Harding (Bill Paxton) arasındaki küllenmemiş aşkı da işleyen, Oscar adayı olmuş kusursuz görsel efektleri ile ilgi ile izlenen bir filmdi. Yeni filmin ana karakteri İngiliz Edgar-Jones 1997’de ‘Benden Bu Kadar / As Soon as It Gets’ ile ilk Oscar’ını kazanacak olan Hunt denli ışıldamıyor gerçi, ancak geçtiğimiz haftalarda ‘Hit Man’ ile dikkatimizi çekmiş olan Powell yükselen karizmasıyla yıldızlık merdivenini tırmanmayı sürdürüyor.

Filmin Kore asıllı yönetmeni Lee Isaac Chung’u yabancı topraklarda kök salmak isteyen kendi ailesinin öyküsünü anlattığı 2020 yapımı incelikli ‘Minari’den hatırlıyoruz. O da filmdeki Tyler Owens gibi Arkansas’ta çiftçilik yapan ailesinin yanında yetişmiş, bölgenin korkulu rüyası hortum afeti ile küçük yaşlarda tanışmış. Steven Spielberg’in yürütücü yapımcılığını yaptığı film gelişmiş özel efektleri, özellikle final sekansındaki başarısıyla izlenmeyi hak ediyor. Siyah – Beyaz klasik ‘Frankenstein’ın oynadığı kasabanın eski usul sinema salonunda geçen son bölüm kasırganın azizliği ile kâbus odasına dönüşüveriyor. ‘Bu sinema gelecek olana dayanıklı değil’ repliğini işitiyoruz. Kate hortumun dinamiklerini bozmak suretiyle felâketi durdurabilmeyi denerken bizler de kafamızda bu tarz gösterişli yapımların tehdit altındaki sinema salonlarını yok olmaktan kurtarıp kurtaramayacağı metaforunu inşa ediyoruz.

(13 Temmuz 2024)

Ferhan Baran

ferhan@ferhanbaran.com

*****

DİĞER YAZILARI

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Sinemacılık ve Filmcilik Yararına Bağımsız İletişim Platformu