Yeryüzüne gelen en büyük salgın nedeniyle yılın yarısından fazlasında sinemaların kapalı olduğu 2020 yılı sinema sektörünün birçok değerli ismini de bu hayattan çekti aldı. Yılın ilk kaybı Yalova’da hayatını sürdüren oyuncu ve tiyatro yöneticisi Ercüment Doğan oldu. Ocak ayında yerli filmlerimizin oryantal dans hocası Kudret Şandra, Antalya Film Festivali yöneticilerinden Arif Bulut, Oyuncu Hakan Bahadır, Recep Aktuğ, sinemacı ve Cast Direktörü Vedat Kurttutar ile Boksör, Antrenör ve Oyuncu Garbis Zaharyan aramızdan ayrıldı.

Şubat ayı başında, 01 Şubat’ta, ülkemizde sevmeyeni olmayan, çocuk rollerinde perdeye gelen en ünlü çocuk oyuncu Ömer Dönmez en olgun çağında hayata veda etti. Oyuncu Şükran Sabuncu, Edremit’te; Oyuncu Erhan Gökgücü, Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda; Yapımcı, Oyuncu, Senarist, Yönetmen Tunca Yönder, Üsküdar’da toprağa verildi.

Mart ayı Sanat Yönetmeni Zafer Kanyılmaz, Oyuncu Suat Ülhan, Oyuncu ve Dublaj Sanatçısı Levent Ünsal, film müziklerinde imzası olan Necdet Varol, Oyuncu Nurtekin Odabaşı aramızdan ayrılan isimler oldu. Mart ayında kaybettiğimiz bir diğer değerli oyuncu, sinemamızın başyapıtlarından, Mehduh Ün’ün ilk “Üç Arkadaş”ının başrol oyuncusu, efsane oyuncumuz Muhterem Nur oldu. Seri halde onlarca maceraları filme alınan tarihi çizgi romanlar Kara Murat ve Karaoğlan’ın çizerleri Suat Yalaz ve Abdullah Turhan, kaderin garip cilvesi olsa gerek aynı tarihte, 02 Mart 2020 günü hayata veda ettiler.

Nisan ayında Oyuncu Ayşenur Sezen; Yönetmen, Yapımcı, Metin Yazarı, Eğitmen Bahri Eryılmaz; Oyuncu Cevdet Balıkçı; Tiyatro Yönetmeni, Yazar, Çevirmen, Oyuncu Coşkun Tunçtan (Georges Daniel); Kamera Asistanı, Görüntü Yönetmeni, Oyuncu Ahmet Servidal; Müzisyen Oyuncu Seyhan Karabay; Kars’ın değerli tiyatrocusu, Oyuncu, Rıza Sönmez’in unutulmaz “Orhan Pamuk’a Söylemeyin Kars’ta Çektiğim Filmde Kar Romanı da Var” filminin başarılı başrol oyuncusu İsrafil Parlak; yıkılışına sebep olanların, neredeyse tüm sinemaseverlerin ahını aldığı Beyoğlu Emek Sineması’nın efsane müdürü Hikmet Dikmen, Oyuncu Umut Demirdelen; Karikatürist, Yönetmen, Bodrum Ortakent Mezarlığı’na defnedilen Murat Kürüz, Nisan ayında aramızdan ayrılan sevdiklerimiz oldu.

Oyuncu Sükan Kahraman, 04 Mayıs’ta; Oyuncu, Senarist, Yönetmen Özer Kızıltan, 05 Mayıs’ta; Sinema Makineleri Teknisyeni Hacı Bayram Gülbay, 08 Mayıs’ta; Müzik Direktörü Alpay Göltekin, 11 Mayıs’ta; Yapımcı, Yönetmen, Yönetmen Yardımcısı Sunar Kural Aytuna, 13 Mayıs’ta; Yapımcı, Oyuncu, Senarist, Yönetmen Atilla Akarsu, 17 Mayıs’ta; Görüntü Yönetmeni Erdal Kahraman, 18 Mayıs’ta; sinema salonu ortağı Ertan Simer, 26 Mayıs’ta bu hayata veda edip gittiler.

Nadir kadın komedi oyuncularımızdan sevimli Ayşegül Atik’i 09 Haziran’da Erenköy Galippaşa Camii’nden Maltepe Başıbüyük Mezarlığı’na defnettik. Müzisyen Diler Ebeperi, 14 Haziran’da aramızdan ayrıldı. Küçük firmaların filmlerinin aksiyon başrol oyuncusu Altan Bozkurt; Ayvalık’lı Ekip Başı, Yerel Cast Direktörü Hüseyin Ay, Haziran ayında vefat ettiler.

Temmuz ayında vefat eden sektör insanlarımız:
Jale Aylanç, Oyuncu, Dublaj Sanatçısı, 07 Temmuz 2020, Ankara Karşıyaka Mezarlığı;
Özgür Başaran, Kameraman, Işık Şefi, 09 Temmuz 2020;
Adalet Ağaoğlu, Oyun, Öykü, Roman Yazarı, 14 Temmuz 2020, Ankara Kocatepe Camii, Cebeci Mezarlığı;
İbrahim İldem, Sanat Yönetmeni, 16 Temmuz 2020;
Seyfi Dursunoğlu, Şarkıcı, Sunucu, Oyuncu, 17 Temmuz 2020, Zincirlikuyu Camii / Mezarlığı;
Rıza Zıngal, Yılmaz Güney Kültür Sanat Vakfı Başkanı, 18 Temmuz 2020;

Ağustos ayı, 2020 yılında sinema sektörünün en çok kayıp yaşadığı ay oldu. Ağustos’taki ilk kaybımız Görüntü Yönetmeni Ergun Özdemir oldu, Özdemir’i 04 Ağustos günü uğurladık. Aynı gün ünlü karakter oyuncusu Üstün Asutay hayata veda etti. Oyuncu Nurgül Uluç, Elazığ’da; Oyuncu ve yapım ekibi çalışanı Ahmet Keskin, Ankara Asri Mezarlık’ta toprağa verildi. Yine Ankara’dan kaybettiğimiz iki isim Sinema, Tiyatro ve Dizi Oyuncusu Meral Niron ve Ankara Uluslararası Film Festivali’nin kurucularından, Gazeteci Varlık Özmenek oldu. Malatya’nın efsane sinemacıları, baba – oğul Hacı Yeşil ve Hüseyin Yeşil, salgın nedeniyle Ağustos ayında hayatımızdan ayrıldılar ve toprağa verildiler. Medyavizyon Film ve Sinema TV kanalı çalışanlarından, sinemayı çok seven Tayfun Tezgören genç yaşta hayata veda etti. Pangaltı Tan Sineması’nın müdürlerinden, Arşivci, ünlü karakter oyuncumuz Nubar Terziyan’a ikiz kardeşi kadar benzeyen Garbis Gülyan, Feriköy Kilisesi’nden ebediyete uğurlandı. Yapımcı, Oyuncu Ali Şakar, Londra’da; Oyuncu Mehtap Anıl, Ümraniye Hekimbaşı Mezarlığı’nda; Oyuncu, Seslendirme Sanatçısı Haldun Boysan, Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verilerek rahmetli oldular.

03 Eylül’de vefat eden Behiye Yanık, Tiyatro ve Sinema Oyunculuğu; 09 Eylül’de vefat eden Halil Kumova, Oyunculuk; 27 Eylül’de vefat eden Ersan Uysal ise Sinema ve Tiyatro Oyunculuğu, Seslendirme Yönetmenliği ve Seslendirmecilik yapıyordu. Sevilen Oyuncu Halil Kumova, Malatya’da “Zaho” adlı filminin çekimi sırasında vefat etti, Celaliye Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Ekim ayı, Mahmut Benek’i Kuşadası Yayla Köyü’nde, Mehmet Yağmur’u Malatya’da, Hikmet Karagöz’ü Zeytinburnu’nda aramızdan aldı. Oyuncu Arto Arsenyan 30 Ekim’de; ünlü aksiyon oyuncusu Jean Claude Van Damme’ı Türkiye’ye tanıtan Yeni Tual Film ortaklarından, İthalatçı Mustafa Cemil Tual, Girne’de vefat etti ve Çatalköy Camii’nden kaldırılarak aynı köy mezarlığında toprağa verildi.

Kasım ayında kaybettiğimiz değerli sektör insanlarımızı şöyle sıralayabiliriz:
Orhan Çoban (02 Kasım 2020), Oyuncu (Topkapı Mezarlığı);
Timur Selçuk (06 Kasım 2020), Piyanist, Besteci, Film Müziği Yapımcısı;
Ahmet Uz (08 Kasım 2020), Oyuncu, Yapımcı, Seslendirme Sanatçısı (Üsküdar Şakirin Camii);
Mahmut Hazım Kısakürek (11 Kasım 2020), Tiyatro, Sinema Oyuncusu, Karagöz Ustası (Adana);
Ziya Akelli (11 Kasım 2020), Tiyatrocu, Oyuncu, Organizatör, Menajer;
Mustafa Mert Aldemir (20 Kasım 2020), Sanat Yönetmeni;
Devrim Parscan (24 Kasım 2020), Oyuncu, Seslendirme Yönetmeni ve Sanatçısı;
Muhittin Korkmaz (24 Kasım 2020), Oyuncu;
Ayhan Şen (30 Kasım 2020), Görüntü Yönetmeni, Yapımcı, Yönetmen.

Aralık ayında ilk kaybımız 07 Aralık 2020 tarihinde, Hatay’ın Kırıkhan ve Reyhanlı, Mersin’in Anamur ve Osmaniye’nin Kadirli ilçelerinin sinemacısı Osman Kaya oldu ve Kaya’yı Adana Çukurova Kabasakal Mezarlığı’nda toprağa verdik. Oyuncu, Seslendirme Sanatçısı Mete Yavaşoğlu; Türkiye’nin ilk rock şarkıcısı, efsane Erkut Taçkın; ülkemizin ilk Paparazzi Fotoğrafçısı, Oyuncu Zozo Toledo; bir başka efsane, çevre tutkunu, Profesör ve 2 sinema filminin oyuncusu Orhan Kural; ayın son vefatı, yine kendi dalında ilk akla gelen, efsane Klarnetçi Mustafa Kandıralı, yılın aramızdan son ayrılan sinema sektörü mensubu oldu.

Merhum ve merhumelere tanrıdan rahmet, kederli ailelerine sabırlar dileriz. Onları, bizim insanlarımızı unutmayacağız ve sevmeye devam edeceğiz, mekânları cennet olsun.

(02 Ocak 2021)

Sadi Çilingir

sadicilingir@sadibey.com

Kaybettiklerimiz 2020

Ercüment Doğan (04 Ocak 2020), Oyuncu, Tiyatro Yöneticisi (Yalova, Çiftlikköy, İlyasköy Camii)
Kudret Şandra (09 Ocak 2020), Oyuncu, Dans Hocası (Maltepe Küçükyalı Kılavuz Çayırı Camii, Kurtköy Mezarlığı)
Arif Bulut (12 Ocak 2020), Film Festivali Yöneticisi, AKSAV Başkanı (Muratpaşa Camii / Serik – Gebiz Yolu Aşağıoba Yol Ayrımı Aile Mezarlığı)
Hakan Bahadır (14 Ocak 2020), Oyuncu
Recep Aktuğ (14 Ocak 2020), Oyuncu
Vedat Kurttutar (14 Ocak 2020), Cast Direktörü, Sinemacı, Oyuncu
Garbis Zaharyan (25 Ocak 2020), Boksör, Antrenör, Oyuncu (Beyoğlu Üç Horan Kilisesi, Şişli Ermeni Mezarlığı)
Ömer Dönmez (01 Şubat 2020), Oyuncu (Üsküdar Selimiye Camii)
Şükran Sabuncu (03 Şubat 2020), Oyuncu (Balıkesir Edremit’te toprağa verildi)
Tunca Yönder (04 Şubat 2020), Yapımcı, Oyuncu, Senarist, Yönetmen (Üsküdar Şakirin Camii)
Erhan Gökgücü (14 Şubat 2020), Oyuncu (Ankara Karşıyaka Mezarlığı)
Zafer Kanyılmaz (01 Mart 2020), Sanat Yönetmeni
Abdullah Turhan (02 Mart 2020), Çizgi Roman Ressamı (Datça, Mesudiye Köyü Avlana Camii’nden Bahçearası Mezarlığı)
Suat Yalaz (02 Mart 2020), Çizgi Roman Ressamı, Yapımcı, Yönetmen, Senarist (Zincirlikuyu Camii / Mezarlığı)
Suat Ülhan (18 Mart 2020), Sinema, Tiyatro ve Dizi Oyuncusu (Pendik 15 Şehitler Camii)
Muhterem Nur (20 Mart 2020), Oyuncu (Zincirlikuyu Mezarlığı)
Levent Ünsal (21 Mart 2020), Oyuncu, Dublaj Sanatçısı
Necdet Varol (29 Mart 2020), Bestekâr
Nurtekin Odabaşı (30 Mart 2020), Oyuncu, Yönetmen, Senarist
Ayşenur Sezen (05 Nisan 2020), Oyuncu
Bahri Eryılmaz (06 Nisan 2020), Yönetmen, Yapımcı, Metin Yazarı, Eğitmen
Cevdet Balıkçı (07 Nisan 2020), Oyuncu (Samsun, Bafra)
Coşkun Tunçtan (Georges Daniel) (10 Nisan 2020), Tiyatro Yönetmeni, Yazar, Çevirmen, Oyuncu (Fransa)
Ahmet Servidal (14 Nisan 2020) Kamera Asistanı, Görüntü Yönetmeni, Oyuncu
Seyhan Karabay (17 Nisan 2020) Müzisyen, Oyuncu
İsrafil Parlak (17 Nisan 2020), Oyuncu (Kars)
Hikmet Dikmen (19 Nisan 2020), Sinema Müdürü (Feriköy Mezarlığı)
Umut Demirdelen (21 Nisan 2020), Oyuncu
Murat Kürüz (24 Nisan 2020), Karikatürist, Yönetmen (Bodrum, Ortakent Yahşi Kerem Aydınlar Camii, Ortakent Mezarlığı)
Sükan Kahraman (04 Mayıs 2020), Oyuncu
Özer Kızıltan (05 Mayıs 2020), Oyuncu, Senarist, Yönetmen (Ortaköy Mezarlığı)
Hacı Bayram Gülbay (08 Mayıs 2020), Sinema Makineleri Teknisyeni (Arnavutköy, Kayabaşı Mezarlığı)
Alpay Göltekin (11 Mayıs 2020), Müzik Direktörü
Sunar Kural Aytuna (13 Mayıs 2020), Yapımcı, Yönetmen, Yönetmen Yardımcısı (Foça)
Atilla Akarsu (17 Mayıs 2020), Yapımcı, Oyuncu, Senarist, Yönetmen
Erdal Kahraman (18 Mayıs 2020), Görüntü Yönetmeni (İzmir)
Ertan Simer (26 Mayıs 2020), Sinema Salonu Ortağı (Kadıköy)
Ayşegül Atik (09 Haziran 2020), Oyuncu (Erenköy Galippaşa Camii, Maltepe Başıbüyük Mezarlığı)
Diler Ebeperi (14 Haziran 2020), Müzisyen
Altan Bozkurt (28 Haziran 2020), Oyuncu
Hüseyin Ay (01 Temmuz 2020), Ekip Başı, Yerel Cast Direktörü (Ayvalık)
Jale Aylanç (07 Temmuz 2020), Oyuncu, Dublaj Sanatçısı (Ankara Karşıyaka Mezarlığı)
Özgür Başaran (09 Temmuz 2020), Kameraman, Işık Şefi
Adalet Ağaoğlu (14 Temmuz 2020), Oyun, Öykü, Roman Yazarı (Ankara Kocatepe Camii, Cebeci Mezarlığı)
İbrahim İldem (16 Temmuz 2020), Sanat Yönetmeni
Seyfi Dursunoğlu (17 Temmuz 2020), Şarkıcı, Sunucu, Oyuncu (Zincirlikuyu Camii / Mezarlığı)
Rıza Zıngal (18 Temmuz 2020), Yılmaz Güney Kültür Sanat Vakfı Başkanı
Ergun Özdemir (04 Ağustos 2020), Görüntü Yönetmeni
Üstün Asutay (04 Ağustos 2020), Oyuncu
Nurgül Uluç (08 Ağustos 2020), Oyuncu (Elazığ)
Ahmet Keskin (11 Ağustos 2020), Yapım Ekibi, Oyuncu (Ankara Karşıyaka Camii, Asri Mezarlık)
Meral Niron (13 Ağustos 2020), Sinema, Tiyatro ve Dizi Oyuncusu (Ankara)
Varlık Özmenek (19 Ağustos 2020), Ankara Uluslararası Film Festivali Kurucusu, Gazeteci (Ankara)
Hacı Yeşil (21 Ağustos 2020), Malatya Yeşil Sineması’nın İşletmecisi (Malatya Şehir Mezarlığı ve Camii)
Hüseyin Yeşil (25 Ağustos 2020), Malatya Yeşil Sineması’nın Kurucusu
Tayfun Tezgören (25 Ağustos 2020), Medyavizyon Film ve Sinema TV kanalı Çalışanı (Üsküdar Karacaahmet Mezarlığı)
Garbis Gülyan (27 Ağustos 2020), Pangaltı Tan Sineması’nın Müdürü (Feriköy Kilisesi)
Ali Şakar (28 Ağustos 2020), Yapımcı, Oyuncu (Londra’da defnedildi)
Mehtap Anıl (30 Ağustos 2020), Oyuncu (Ümraniye Hekimbaşı Mezarlığı)
Haldun Boysan (31 Ağustos 2020), Oyuncu, Seslendirme Sanatçısı (Ankara Karşıyaka Mezarlığı)
Behiye Yanık (03 Eylül 2020), Tiyatro, Sinema Oyuncusu
Halil Kumova (09 Eylül 2020), Oyuncu (Malatya’da “Zaho” filminin çekimi sırasında vefat etti. Celaliye Mezarlığı’nda toprağa verildi)
Ersan Uysal (27 Eylül 2020), Sinema ve Tiyatro Oyuncusu, Seslendirme Yönetmeni ve Seslendirmeci)
Mahmut Benek (03 Ekim 2020), Oyuncu (Kuşadası, Yayla Köyü)
Mehmet Yağmur (03 Ekim 2020), Oyuncu (Malatya)
Hikmet Karagöz (26 Ekim 2020), Oyuncu (Zeytinburnu Kozlu Mezarlığı)
Mustafa Cemil Tual (29 Ekim 2020), İthalatçı (Girne Çatalköy Camii, Çatalköy Mezarlığı)
Arto Arsenyan (30 Ekim 2020), Oyuncu
Orhan Çoban (02 Kasım 2020), Oyuncu (Topkapı Mezarlığı)
Timur Selçuk (06 Kasım 2020), Piyanist, Besteci, Film Müziği Yapımcısı
Ahmet Uz (08 Kasım 2020), Oyuncu, Yapımcı, Seslendirme Sanatçısı (Üsküdar Şakirin Camii)
Mahmut Hazım Kısakürek (11 Kasım 2020), Tiyatro, Sinema Oyuncusu, Karagöz Ustası (Adana)
Ziya Akelli (11 Kasım 2020), Tiyatrocu, Oyuncu, Organizatör, Menajer
Mustafa Mert Aldemir (20 Kasım 2020), Sanat Yönetmeni,
Devrim Parscan (24 Kasım 2020), Oyuncu, Seslendirme Yönetmeni ve Sanatçısı
Muhittin Korkmaz (24 Kasım 2020), Oyuncu
Ayhan Şen (30 Kasım 2020), Görüntü Yönetmeni, Yapımcı, Yönetmen
Osman Kaya (07 Aralık 2020), Hatay’ın Kırıkhan ve Reyhanlı, Mersin’in Anamur ve Osmaniye’nin Kadirli ilçelerinin sinemacısı (Adana Çukurova Kabasakal Mezarlığı)
Mete Yavaşoğlu (13 Aralık 2020), Oyuncu, Seslendirme Sanatçısı
Erkut Taçkın (14 Aralık 2020), Rock Müzik Şarkıcısı, Oyuncu
Zozo Toledo (22 Aralık 2020), Türkiye’nin İlk Paparazi Fotoğrafçısı, Oyuncu
Orhan Kural (23 Aralık 2020), Profesör, Oyuncu (Zincirlikuyu Mezarlığı)
Mustafa Kandıralı (27 Aralık 2020), Klarnetçi (Zincirlikuyu Mezarlığı)

Covid salgını ile özdeşleşen 2020 yılı sinema endüstrisi açısından talihsiz bir yıldı. Birkaç tanesi dışında festivaller gerçekleştirilemedi film projeleri zorunlu olarak ertelendi. Ancak başta İKSV olmak üzere ülkemizin ve dünyanın sanat kurumları çevrimiçi gösteriler yoluyla sinema etkinliğini ayakta tutmaya çalıştı. 2020’nin en iyileri listem aşağıdaki filmlerden oluşuyor.

1- Sarı Hayvan / Um Animal Amarelo
Brezilyalı yaman sinemacı Felipe Bragança’nın son filmi ‘Sarı Hayvan / Um Animal Amarelo’, sadece seçkinin değil son dönemin en yaratıcı çalışmalarından biri olarak öne çıkıyor. Kendi varoluşunu ve sinema yapma amacını yeniden tanımlamak isteyen 30’lu yaşlardaki yönetmen Fernando’nun kimliğini kaybetmiş ülkesinin acı dolu geçmişine uzandığı gezintisinde, sömürgeci mazinin hayaleti peşini bırakmıyor.

2- Boyalı Kuş / The Painted Bird
Jerzy Kosiński’nin 1965 tarihli romanı, dünyanın bütün günahlarını yüklenmiş küçük yaşlarda bir Yahudi çocuğunun, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Slav illerinde hayatta kalma mücadelesi üzerine. 35 mm peliküle siyah – beyaz formatta çekilen film, benzersiz görselliğiyle göz kamaştırıyor.

3- Günler / Rizi
Uzak doğulu usta sinemacı Tsai Ming-liang’ın ‘metropol ve yalnızlık’ teması üzerine yeni denemesinde, iki yalnız ruhun diyalogsuz birlikteliğini yine uzun plan – sekanslar halinde perdeye taşıyor. Afişte yer alan sahnenin güzelliğine bir müzik kutusundan yükselen ‘Chaplin / Sahne Işıkları’nın ana teması eşlik ediyor zaman zaman.

4- First Cow
Amerikalı bağımsız sinemacı Kelly Richardt, Vahşi Batı yıllarından günümüze bir ülkenin kuruluşunun gizemini incelediği son filminde, western mitini tersyüz ederken, benzersiz bir dostluk hikâyesine imza atmış.

5- Berlin Alexanderplatz
Afgan göçmeni yönetmen Burhan Qurbani, Alfred Döblin’in 1929 tarihli anıt romanını, mülteci sorunu üzerinden günümüz Almanya’sına uyarlamış. Fassbinder’in 15,5 saatlik muazzam başyapıtı ile kıyaslamamak kaydıyla, görselliği, usta işi oyuncu performansları ve etkileyici müzik çalışmasıyla dikkat çekiyor.

6- Hırsız ve Ressam / The Painter and the Thief
Ressam Barbora Kysilkova, sanat galerisinden iki resminin çalınmasının ardından uyuşturucu bağımlısı olan hırsız bulunuyor. Ressam, hırsızdan tazminat yerine bir portre için poz vermesini istiyor. Hırsız ve ressam arasında gelişen dostluğu, olayın gerçek kişileriyle perdeye aktaran Norveçli sinemacı Benjamin Ree, belgeselin sınırlarını aşan hayranlık uyandırıcı bir kurgusal yapı inşa etmiş.

7- Rüyaların Dağları / La Cordillera De Los Sueños
46 yıldır ülkesinden uzakta yaşayan Şilili müthiş belgeselci Patricio Guzmán, ülkeyi çepeçevre saran And Dağları’nda geçmişinin izini sürüyor. Harabeye dönmüş çocukluğunu geçirdiği evinden yükselen dumanın, ruhunu hiç terk etmediğinden dem vuruyor. Şili’nin diktatörlükle yitirilen saf neşesine kavuşabilmesi tek dileği.

8- Vitalina Varela
Pedro Costa imzalı Locarno Film Festivali galibi ‘Vitalina Varela’ fısıltılarla ilerleyen ağır temposuyla dikkat çekiyor. Portekizli yaratıcı sinemacının, Caravaggio’nun ışık ve renk oyunlarını anımsatan tablo estetiğine haiz görüntülerine hayran kalmamak imkânsız. Resim sanatına ilgi duyanlar özellikle kaçırmasın.

9- Beyaz Üstüne Beyaz / Blanco En Blanco
Fotoğrafçılıktan gelme İspanyol yönetmen Theo Court’un henüz ikinci uzun metrajı. Ancak hem görselliği hem de Beyaz Adam’ın Amerika kıtasındaki vahşi sömürü düzenine tanıklık eden özgün anlatısıyla yılın öne çıkan filmlerinden biri olarak parıldıyor.

10- Saklanmak İstiyordum / Volevo Nascondermi
2020 Berlin Film Festivali ana seçkisinde yer alan yapım, 20. yüzyıl naif ressamlarından Antonio Ligabue’nin yaşamı üzerine ilgiye değer bir çalışma. Festivalde en iyi erkek oyuncu ödülünü kazanmış olan İtalyan sinemasının önde gelen oyuncularından Elio Germano’nun zihinsel ve bedensel sorunlu sanatçı yorumu tek kelimeyle olağanüstü.

11- Onca Ruh / Tantas Almas
Yılmaz Güney’in yürekleri dağlayan ‘Baba’ filmini anımsatan yapım, farklı bir coğrafyada geçen benzer bir kederli babanın öyküsü. 2002 yılında iç savaşın dehşetini yaşayan Kolombiya’da, balıkçı Jose’nin milislerin katlettiği iki oğlunu uzun nehir boyunca arayışının hikâyesini, daha ilk filminde ustalıklı uzun planlarla naklediyor yönetmen Nicolas Rincon Gille.

12- Antigone
İstanbul Film Festivali ‘Sinemada İnsan Hakları Yarışması’ seçkisinde yer alan, Kanada’nın Oscar adaylığı için seçtiği, Sophie Deraspe imzalı yapım, Sophocles’in klasik metni kadar Anouilh ve Brecht yorumlarından da feyz almış, günümüz Montreal’ine taşınmış taptaze bir yorum. Cezayirli göçmen ailenin kızı Antigone, bir kez daha yüreğinin kanunları ile toplumun yasaları arasındaki çözümsüz savaşı verirken, çağdaş dünyada eşitlik ve özgürlüğün sembolü haline geliyor.

13- Bacurau
Brezilyalı yönetmen Kleber Mendanço Filho’nun ülkesinin kültürel değerlerinin işgaline karşı soylu isyanı sürüyor. 2019 Cannes Şenliği’nden jüri ödüllü son filmi, yolsuzluğun ve çağdaş sömürgeciliğin ayyuka çıktığı Brezilya ve emsal ülkeler ahvalinin metaforu niteliğinde eşsiz bir politik alegori.

14- Öteki Kuzu / The Other Lamb
Polonyalı tanınmış sinemacı Malgorzata Szumowska’nın İrlanda kırsalında çektiği ilk İngilizce filmi, ataerkil bir düzende kadınların başkaldırışı üzerine. Müthiş sinematografisi ile dikkati çeken yapım, katı Hristiyan dogmalarını ve İsa peygamber motifini ters yüz ederek cesur bir denemeye girişiyor.

15- Söz Senettir / Es Gilt Das Gesprochene Wort
Hikâye, askerden yeni dönmüş, Marmaris’te garsonluk / jigololuk iş kovalayan Baran’ın bir yabancı kadınla evlenerek Batı’nın gelişmiş bir ülkesinde gelecek kurma hayalleri üzerinden ilerliyor. Almanya doğumlu Türk yönetmen İlker Çatak, ikinci uzun metrajında, kültür farkları ve ayrımcılık teması üzerinden klişelerden kaçınarak ilerlemesini bilmiş. Ancak bazen bir oyuncu filmi olduğu yerden daha yukarılara taşıyabiliyor. İlk kez karşılaştığımız Bursa Nilüfer Belediyesi Kent Tiyatrosu’nun yetenekli oyuncusu Oğulcan Arman Uslu, Baran yorumunda işte böyle bir mucizeyi gerçekleştirmiş.

(31 Aralık 2020)

Ferhan Baran

ferhan@ferhanbaran.com