ParaNormaN
Yönetmen: Chris Butler-Sam Fell
Senaryo: Chris Butler
Müzik: Jon Brion
Görüntü: Tristan Oliver
Seslendirenler: Kodi Smit-McPhee (Norman), Tucker Albrizzi (Neil), Anna Kendrick (Courtney), Casey Affleck (Mitch), John Goodman (Prenderghast), Mintz-Plasse (Alvin), Leslie Mann (Sandra), Jeff Garlin (Perry), Stritch (Büyükanne), Bernard Hill (Yargıç), Jodelle Ferland (Aggie), Hannah Noyes (Salma)
Yapım: Universal-Laika-Focus (2012)

Chris Butler ve Sam Fell’in ortak yönettikleri “ParaNormaN”, Hitchcock’a ve Hollywood’un cadılı, hayaletli korku filmlerine bir saygı sunuşu. Bu üç boyutlu animasyon filmi, çocuklara korku sinemasına eğlenceli bir giriş. Bir taraftan da içindeki çocuğu yaşatanlar keyif alıyor.

New England’da küçük Blithe Hollow kasabası. Türkçesi de çok tatlı: Şen Oyuk… Ölmüş babaannesiyle konuşan, televizyonda korku filmleri izlemeyi seven 11 yaşındaki Norman Babcock, babası Perry’den azar işitiyor hep. Ölülerle iletişim kurabilen Norman, okulda herkesin alay konusu oluyor. Kendi gibi okulda alay edilen şişman Neil’le arkadaş olan Norman’ın, bir de çılgın büyük amcası Prenderghast var. Prenderghast da Norman gibi ölülerle iletişim kurabiliyor. İşte bu amca, öldükten sonra hayalet olarak okulun klozetinde Norman’a bir kitabı alıp 300 yıl önce cadı diye yakılmış 11 yaşındaki Aggie’nin mezarı başında okumasını istiyor. Aggie’nin ruhu öfkeyle dolu ve gece o ruh kasabaya felâket getirebilir. Norman, korksa da bir masal kitabını yanlış mezarın başında okumaya başlayınca başka zombileri uykusundan uyandırıyor. Onlar da mahkemede karar veren yargıç ve diğerleri. Ruhlar hayalet olarak kasabalıya görünürken kasabaya korku iniyor. Hayaletler kimseye zarar vermiyor. Mahkeme, 300 yıl önce korkudan dolayı Aggie’nin yakılmasına karar vermiş. İşte Aggie, çocukluğunu yaşatmayan bu mahkemeye öfke dolu. Küçük Norman, işte bu dertleri çözmesi gerekiyor. Küçük Aggie’nin öfkesi tüm zelzelelerden daha tahripkâr çünkü.

Hitchcock’a bir selâm…

Bu animasyon filminin en deneyimlisi yönetmen Sam Fell. 1965 doğumlu İngiliz yönetmen, David Bowers’la 2006’da “Flushed Away-Fare Şehri” ve Robert Stevenhagen’le 2008’de “The Tale of Despereaux-Despero” animasyon filmlerini ortak yaptı. Diğer İngiliz yönetmen Chris Butler ilk uzun filmini çekmiş oluyor. Bu yönetmenlere baktığımızda batı sinemasında bir uzmanlaşmaya doğru yöneliş var. Yani herkes en iyi bildiği işi yapıyor. Televizyonda bu durum daha önceden başlamıştı. Tenisi çeken yönetmen ve kameramanlar futbol maçlarını çekmiyor. Belki de en iyisi bu. Çünkü iş anlamında alan genişliyor böylece. 2012 yapımı “ParaNormaN” üç boyutlu animasyon filmi, ilk bakışta çocuklaraymış gibi görünüyor. Bir yere kadar öyle. Hatta çocuklara korku sinemasına eğlencel bir giriş de diyebiliriz bu filme. Bu film, “stop motion” animasyon tekniğiyle çekilmiş. Mekânlar gerçek gibi algılanıyor üç boyutlu sinemaskop perdede. Norman’ın çapıkın ablası Courtney’nin Neil’in üçgen vücutlu abisi Mitch’e asılışı bazı çocukları aşıyor elbette. Filmin görselliği gerçekten büyüleyici. Belediye binası ve mezarlık sahneleri iyi. Aggie’nin öfkesini saçtığı anlar da görülmeye değer. Filmdeki göndermeler de çok hoş. Norman ve Babcock adları insanın zihninde bir şeyler çağrıştırıyor. Küçük Norman’ın adı, büyük usta Hitchcock’un 1960 yapımı siyah-beyaz “Psycho-Sapık” filmindeki Norman Bates’den geliyor. Soyadıysa Hitchcock’u çağrıştırıyor. Bunun yanında küçük Norman’ın büyük amcası Prenderghast’ın adı, “Sapık” filmindeki dedektif Arbogast’tan ödünç alınmış. Jon Brion’ın fonda duyulan müzikleri de muhteşem. Filmin son jeneriğinde, Bernard Hermann’ın “Sapık” filmi için bestelediği tema müziğinin tadı da vardı. Son jeneriği okuduktan sonra yönetmenlerin marangoz aletleriyle korku sinemasının ustası John Carpenter’a da bir selâmı var.

(18 Ekim 2012)

Ali Erden

[email protected]

Bu hafta gösterime giren ‘ParaNormaN’, durağan üç boyutlu objeleri hareket edermiş gibi gösteren ‘stop motion’ tekniğiyle çekilmiş uzun metraj bir animasyon.

Temelleri sinemanın öncülerinden Georges Melies’in ‘Ay’a Seyahat’ gibi ilk denemelerine kadar uzanan stop motion tekniğinde işlemlerin çoğu çizgi film tekniği ile aynıdır, fark ise animasyonda kullanılan gerçek üç boyutlu obje, model ve setlerdir.

Türün klâsiklerinden 1993 yapımı ‘The Nightmare Before Christmas (Noel’den Önceki Kabus)’ Tim Burton’ın öykü ve karakterlerinden yola çıkarak Henry Selick’in yönettiği ve tüm dünyaya dağıtımı yapılan ilk uzun metraj stop motion animasyondur. Danny Elfman’ın olağanüstü söz ve müziğiyle de belleklere yerleşen bu filmin ardından bu kez karakterleri yaratan Burton’ın bizzat yönettiği 1995 yapımı ‘Tim Burton’dan Ölü Gelin (Corpse Bride)’ türe büyük saygınlık kazandır.

2009 yılında Henry Selick, Neil Gaiman’ın fantastik romanından yola çıkarak yazıp yönettiği ‘Koralin ve Gizli Dünya (Coraline)’ ile hem muhteşem bir dönüş yapar, hem de türe unutulmaz bir başyapıt daha kazandırır.

Türün 3D teknolojisinin kullanıldığı ilk örneği olan ‘Koralin ve Gizli Dünya (Coraline)’ın gerek ticari, gerekse eleştirmenler nezdinde kazandığı başarı üzerine yapımcı firma LAIKA yeni bir projeye, yine 3D formatlı ‘ParaNormaN’a imza atmış. Yönetmenlerden Sam Fell daha önce bizde de izlenen ‘Despero (The Tale of Despereaux) ve ‘Fare Şehri (Flushed Away)’in yaratıcılarından. İkinci yönetmen Chris Butler ise daha önce ‘Tim Burton’dan Ölü Gelin’ ve ‘Koralin ve Gizli Dünya (Coraline)’ın storyboard takımında görev almış, ‘ParaNormaN’ın özgün senaryosunun da sahibi.

Baştan söyleyelim, ‘ParaNormaN’ yeni bir ‘Koralin ve Gizli Dünya (Coraline)’ değil ancak ilgiyle izlenen hoş bir çalışma. Korku türü ve Norman adı sinemaseverlerin aklına ilk anda Hitchcock ve ‘Sapık (Psycho)’nun başkişisi Norman Bates’i getirse de, filmin asıl akrabalığı ‘Altıncı His (The Sixth Sense)’ ile. 11 yaşlarındaki Norman, Shyamalan’ın küçük kahramanı gibi ölüleri görme ve onlarla konuşma yetisine sahip. Ancak bu özelliği ve herkesten farklı davranışları, onu ucube diye niteleyen yaşıtları kadar ailesi tarafından da hoş karşılanmıyor. Ta ki, yaşadıkları küçük New England kasabası, 300 yıl önce cadılıkla suçlanarak infaz edilmiş kurbanın lanetine uğrayana kadar. Bu noktada devreye girecek olan Norman geçmişin günahını affettirebilecek midir.

‘ParaNormaN’ türün yukarda sözü edilen başyapıtları gibi özel ve yaratıcı bir fantastik dünya kurmuyor. Büyük ölçüde tipik bir Amerikan kasabasında geçen ve genç izleyiciye yönelik korku gerilim türünün trükleriyle ilerliyor. Özellikle ‘Geçen Yaz Ne Yaptığını Biliyorum’ serisinden ve bugünlerde yeniden popüler olan Zombi dizilerinden ve Frankenstein benzeri türün klâsikleşmiş örneklerinden izler taşıyor. Ancak finalde ulaştığı nokta ilgiye değer. 300 yıl öncesinin püriten ahlâkıyla, sırf farklı özellikleri ve yetileri olduğu için kasabalıların kurbanı olan, cadı kazanlarının kaynadığı o cehalet yıllarında büyücülükle suçlanarak idam edilen yaralı küçük ruh’a uzatılan dost eli, içinde yaşadığımız bu kargaşalı dönemde geçmişin günahlarıyla yüzleşmek ve bu sayede iyileşebilmek için toplum olarak Norman’lara ne denli ihtiyacımız olduğunu hatırlattı bana.

(18 Ekim 2012)

Ferhan Baran

[email protected]