ÇİĞDEM / (Çiğdem / Baytan / 62 / “Kaçırılan bir kız ile onu kurtarmaya çalışan babasının öyküsü.”) (Çiğdem Çiçeği / Uğurlu / 89 / “Yaşlı olarak hapisten çıkan adam ile karşılaştığı eski aşığının öyküsü.”)

GELİNCİK / (Gelincik / Gören / 78) (Gelincik Tarlası / Aslan / 68 / “??” – Sayman / 93)

GÜL / (Gül Ağacı / Aslan / 67/ “??” – Atadeniz / 83 / “Sevdiği erkek hapishaneye düşünce başından maceralar geçen talihsiz kızın dramatik öyküsü.”) (Yayla Güzeli Gül Ayşe / Gürses / 56 / “Yuvasını dağıtan karısından intikamını alan bir babanın öyküsü. ” – Palay / 69 / “Yengesi ve çocukları öldürülen bir adamın intikam öyküsü.”) (Gül Hasan / Kurtiz / 79 / “İsveç’te Türk işçilerini film çevirmek vaadi ile sömüren, sonunda işçilerin ayaklanması ile filmi çevirmek zorunda kalan bir şebekenin öyküsü.) (Gül ve Şeker / Seden / 68 / “İflâs etmiş bir fabrikatör baba ile üç oğlunun öyküsü.”) (Siyah Gül / Erakalın / 66 / bk.: “Siyah”) (Kırmızı Gül / Karcı / 93 / bk.: “Kırmızı”) (Güller ve Dikenler / Saydam / 70 / “Zorla evlendirildiği erkeğin zifaf odasından kaçan bir kızla, sonradan taşınıp evlendiği gencin öyküsü.”) (Bataklıkta Bir Gül / Aksoy / 83 / “Fakir bir kız ile zengin bir çocuğun aşk öyküsü.”) (Gülüm / Ökten / 02 / “Babalar, oğullar ve kızları arasında geçen bir kuşak çatışma öyküsü.”) (Gülüm Benim / Tatlıses / 87 / “Kamyon şoförü Hıdır, zengin kızı Cemile ile sevişir, kız nişanlıdır, iki sevgilinin aşkı acılı olaylarla sürüp gider.”) (Gülüm Dalım Çiçeğim / Seden / 71 / “Nişanlı bir profesöre aşık olan kantocu kızın öyküsü.”) (Hoş Geldin Gülüm / Ererez / 91 / Bir gazeteci kız ile bir reklâmcının nikahsız aşklarının öyküsü.”) (Cilalı İbo Tophane Gülü / Ergün / 60 / “Aynı kızı seven İbo’yla bir kabadayının öyküsü.”) (Dikenli Gül / Alyanak / 61 / “Hırsız bir kızla maceracı gencin güldürüsü.”) (Fikrimin İnce Gülü “Sarı Mersedes”/ Okan / 87 – 93 / bk.: “Sarı”) (Meyhane Gülü / Pesen / 66 / “??”) (Yaban Güller / Temizer / 85 / “??”) (Yaban Gülü / Utku 61 / “Doğuştan sakat bir genç ile Amerika’da okumuş bir mühendisin biri evlâtlık kıza olan aşklarının öyküsü.” – Güzide Sabri – 70 / “Zengin bir aileye evlâtlık olarak verilen köylü kızı ile aşık olan iki erkeğin öyküsü.” – Güzide Sabri) // (Derya Gülü / Akıncı / 73 / “??” – s. Duru / 79 / “Yaşlı bir kaptanın karısı ile yasak ilişki kuran denizci gencin öyküsü.”) (Donanmanın Gülü / Atadeniz / 87 / “Yemekleri nedeni ile birliğinden şeref madalyası alan bir bahriye eri ile kötürüm bir kardeşi olan genç kızın aşk güldürüsü.”)

KARANFİL / (Kırmızı Karanfiller / Erakalın / 62 / “Fakir bir kızla zengin bir gencin öyküsü.”) (Karanfilli Kadın / Pesen / 66 / “??”) (Karanfilli Naciye / Seden / 84 / “Bir pavyon dansözü ile ona aşık olan bir gencin öyküsü.”)

LEYLAK / (Leylaklar Altında / Tedü / 54 / “Babasının ölümünden sonra kör bir yazarın yanına sekreter olarak giren Lale’nin öyküsü.”- Mebrure Alevok – Utku / 68 / “Bir köşk sahibi zengin kadınla, bir ressamın aşk öyküsü.”)

MENEKŞE / (Bir Demet Menekşe / Ökten / 73 / “Evliliğinde “mutsuz bir fabrikatörle, bir terzihanede çalışan kızın aşk öyküsü.”) (Menekşe Gözler / Evin / 63 / “??” – a. Yılmaz / 69 / “Aynı gazinoda çalıştıkları dansöze aşık olan iki arkadaşın öyküsü.”) (Menekşe Koyu / Karabuda / 90 / “Bir balıkçı köyünde geçen Kerem Usta ile karısı Neriman’ın köy halkı arasındaki ilişkilerinin öyküsü.”) (Menekşeler Mavidir / Tokatlı / 87 / bk.: “Mavi”)

PAPATYA / (Papatya / Yener / 56/ “Çingeneler arasında büyüyen Papatya’nın bir rastlantı sonucu tanıdığı ressam Halûk ile aşk öyküsü.” – Erich von Stroheim’in ‘Paprika’ isimli romanından – Gök / 87 / “Tüm delikanlılar yoksul balıkçı kızı Papatya’ya tutkundur, o ele avuca sığmayan biri olarak kimseye yar olmaz, köyün delisi de O’na tutkundur, genç adam bir olay yüzünden hapse girince, Papatya da fahişe olur.”) (Papatya ve Karabiber / Efekan / 03 / Sait Faik öykülerinden yapılan bir kolaj.)

YASEMİN / (Bir Demet Yasemi(e)n / Saner / 61 / “Evlerine sığındığı zengin adamın oğlu ile büyüyüp, ona aşık olan kızın öyküsü.”)

ZAMBAK / (Zambaklar Açarken / Saydam / 73 / “Evli bir piyes yazarı ile Avrupa’da öğrenimi sırasında bir mankenle evlenen oğlunun öyküsü. – Kerime Nadir)

*****

LALE devri/ (Lale Devri / Ar / 51 / “III. Ahmet devrinde saray halkının lâleye ve sanata düşkünlüklerinin öyküsü.”)

Bu Yazının Tamamlayanları:

14.06.2012 – Film İsimlerinde Sair Gıda Maddeleri İsimleri
12.06.2012 – Film İsimlerinde Renk İsimleri
10.06.2012 – Film İsimlerinde Meyve – Sebze İsimleri
07.11.2011 – Film İsimlerinde Hayvan İsimleri
01.11.2011 – Film İsimlerinde Meslekler

(09 Haziran 2012)

Orhan Ünser

Hayatının Seçimi (The Ledge)
Yönetmen-Senaryo: Matthew Chapman
Müzik: Nathan Barr
Görüntü: Bobby Bukowski
Oyuncular: Charlie Hunman (Gavin), Liv Tyler (Shana), Terrence Howard (Hollis), Patrick Wilson (Joe), Jacqueline Fleming (Angela), Christopher Gorham (Chris)
Yapım: IFC Films (2011)

İngiliz yazar ve yönetmen Matthew Chapman, ateistlik ile derin inanışın çatışmasını anlattığı “Hayatının Seçimi”, dini şeriata eleştiri getiriyor. Bu film tartışma yaratabilir.

Film, ön jenerik boyunca petrokimya tesislerinin tüten bacalarını gösterirken fonda da doğu hüzünlerini duyuran müzik duyuluyor. Bugün bambaşka bir gün. Elbette polis dedektifi Hollis Lucetti ve Gavin Nichols için öncelikle. Ama birçok hikâye yansıyor filmde. Gavin konuştukça derinliğin dehlizlerinden kederli insan trajedileri yansıyor perdeye. Bu kederleri din çözebilir mi? Terapi olabilir mi? Çekilen acılar, “İsa’nın çilesi” gibi mi olmalı? Hollis, bu sabah hayatının en büyük boşluğunu, hayal kırıklığını ve aşağılanmasını yaşayarak hakikati öğreniyor. O, inanmış bir Katolik. İki güzel çocuk babası Hollis, doktordan çocukların kendisinden olmadığını öğreniyor. Hollis bir kısır.

Sabahın diğer kahramanı Gavin, damda intihar etmek için saatin öğleye gelmesini bekliyor. İntiharları önlemede uzman Hollis, Gavin’i ikna etmek için pencereye geliyor. Hollis, Gavin’i konuşturmaya başladığında bir hikâye de izlemeye başlıyor seyirci. Gavin, bir otelde müdür yardımcısı. O dairesini, HIV virüsü kapmış ve şimdi işşsiz Chris’le paylaşıyor. Chris, Yahudi inancı Kabbala’yı keşfetmeye çabalıyor. Gavin, bir sabah işe giderken apartmandaki komşusu Shana’yı fark ediyor. Shana, Joe’yla evli. Müzik eğitimine devam edebilmek için yarım günlük iş de ihtiyacı var Shana’nın. Gavin ve Shana’nın yolları otelde buluşuyor. Komşusu Shana’yı işe alan Gavin, aşkı da hatırlıyor. Shana’nın gizemlerinin içine girdikçe orada mutsuzluğu ve katı dini öne alan ahlâki değerleri görüyor Gavin. Shana’nın kocası olan Joe, petrokimya endüstrisinde çalışıyor. Joe, katı bir Protestan Babtist. Bu Baptistler, yalnızca inananların vaftiz edilmesine inanan şeriatçılar. Chris’le Gavin’i eve akşam yemeğe davet eden Joe, bu iki insanı eşcinsel ilişki yaşayan inançsız birileri olduğunu düşünüyor. Gavin’le Shana arasında gelişen ilişki aşka dönüşürken bilinmeyenler de ortaya çıkıyor. Geçmişte uyuşturucu müptelâsı Shana, para bulabilmek için erkeklerle de oluyor. Kilisede sevişmeyi seven biri tarafından öldüresiye dövülen Shana’yı kilisede bulan Joe, bu güzel ve genç kadınla hemen evleniyor. Joe’nun da geçmişi var elbette. O da kötü yollardan geçmiş ve sonunda hidayete ererek kendini dine vermiş. Hayatındaki her şey dinin kurallarına göre onun için. Karısının kendini Gavin’le aldattığını fark eden Joe, ataeist Gavin’le yaptığı din ve inanış üzerine konuşması, çarpıcı ve gerilim yüklü. Tabancanın üzerinde olduğu İncil’de “zina” üzerine maddeyi Gavin’e okutan Joe, kendi dinsel yorumuyla sorunu Yeni Ahit’le değil, Eski Ahit’le çözmek istiyor. Joe, yıkandığını ve arındığını söylüyor hep. Günahtan çıkmak için birinin ölmesi gerekiyor onun Baptist inanışına göre. İsa’nın “günah” üzerine yorumu üzerine konuşmalar da ilginç. Çünkü Baptistler, dini kendi bakışlarına göre yorumluyorlar hemen.

Din hayatı kuşatınca…

Filmi seyrederken, Hıristiyanlık ve Müslümanlık arasında benzer taraflar oluğunu da fark ediyorsunuz. Protestan Baptistlere göre, inanan öldüğünde Tanrı’nın cennetinde “72 bakire”yle olacak. Müslümanlardaysa, Allah müminlere cennetinde “72 huri” verecek. Bunların hepsi erkeklere armağan. Ya kadınlara? İncil’de ve Kuran’da kadınların payı pek söylenmiyor. Cennet de kendileri için. Protestan Baptistlere göre cennet sadece vaftiz edilenler için. Müslümanlar, Yahudiler, Hindular, Budistler, hatta Katolikler Tanrı’nın cehenneminde yanacak. Müslümalara göreyse aşağı yukarı aynı. Müslüman olmayanlar Allah’ın cehenneminde yanacaklar. İki taraf da, bu dünyanın geçici, öbür dünyanın ebedi olduğunu söylüyor. İncil ve Kuran, birbirlerinden ilham almışlar sanki.

Hayat nasıl doğdu?

CERN’de bilim insanları, “büyük patlama” deneyleri yaparak, evrenin oluşumunu anlamaya çalışırlarken belki de Tanrı’ya dokunmak istiyorlar. Bazı bilim insanlarıysa, 650 milyon önce atmosferdeki karbondioksit birden dağılınca yeryüzü buz topuna döndü. Bu, tam 25 milyon yıl sürdü. Kıtalar yoktu. Okyanuslarda mikroskobik canlılar yaşıyordu. 25 milyon yıl sonra yanardağlar patlamaya başladı ve yeryüzü ısınmaya başladı. Okyanuslardaki mikroskobik canlılar hayatta kalmaya başarıp evrimleşmeye başlayarak Dünya’daki tüm canlıların ataları oldular. Hemen olmadı. Her şey yavaşçaydı. Yaklaşık bundan 400 küsur milyon önce hayat okyanuslarda başladı. Her şey devasaydı. Omurgalı hayvanların çoğu karaya çıktı. Hayat hem suda hem de karada başladı. Bütün bunlar yeryüzündeki canlıların atalarıydı. Dini bakışla bunların hepsi uydurma. Tanrı, insanları Yunan mitolojisindeki Prometheus gibi çamurdan yarattığını savunuyorlar sanki. Bilim ve din daima çatışacak.

Filmde, insana ölüme yaklaştıran anlar da var. Öncelikle yükseklik korkusu yaşayanlar için. Kameranın böyle kullanıldığı bir başka bir film aklımıza gelmiyor. “Doly”ye takılı kamera, boşluğa doğru kayıyor ve birden düşecek gibi oluyor insan. Gerçekten nefes kesici. Filmin estetiği de göz kamaştırıcı. Yönetmen Matthew Chapman, sahneler arasında “geçişli” kurgu kullanmamış. Sahneler arasında “kesme”ler var hep. Bazı anlarda “sıçrama çekimi” duygusu veriyor insana. 1950 doğumlu yazar, gazeteci, senarist ve yönetmen İngiliz Matthew Chapman, evrim kuramcısı Charles Darwin’in torunlarından. Darwin üzerine kitapları da var. Filmin hikâyesi, Lousiana eyaletinin Baton Rouge şehrinden yansıyor. Eyaletin başkenti bu şehrin içinden Mississippi Nehri de geçiyor. 2011 yapımı “The Ledge-Hayatının Seçimi”, tartışma yaratacak filmlerden. Filmde, ahlâkın ve vicdanın inananların himayesinde olmadığını da anlıyorsunuz. Gavin’in vicdanında yanan o cehennem ateşi gibi.

(08 Haziran 2012)

Ali Erden

ailerden@hotmail.com