Rahmi Öztoprak, Rıza Cilasun, Erdal Kahraman (!), Alp Buğdaycı, Hüseyin Aydoğan, Esat Selçuk, Huri Zühal, Belkıs Söylemezoğlu, Fatma Arkan’da (ve diğerleri de) oyuncularımızdı. Bu isimleri, “oyuncu” olarak şimdinin sinema seyircisi içinde kaç kişi hatırlayabilir, -aşağıda ayrıca yazacağım- bu oyuncular (!) hiç bir zaman profesyonel oyuncu -sinemada ve tiyatroda- olmamışlardır. Peki “oyuncu” nedir. Özön “oyunluktaki belli bir kişiyi canlandırma işini yapan kimse”, “oynamak işini gerçekleştiren kişi.” (Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü, s. 219 /TDK Yayınları – 1981) diyor.
Ben, oyunculuk hakkında biraz farklı düşünüyorum. Sinema sanatı ürünü film, diğer sanat ürünlerinden farklı olarak, değişik aşamalar gösteren ve (esas olarak) dört ayrı kişi tarafından yapılan işlemlerle oluşur. Bunlar -yapılış sırası ile- yazım (senaryo / senarist) – (oyuncu ve kamera) yönetim(i) (yönetmen) – çekim (görüntü yönetmeni) – kurgu (kurgucu)’dur. Dikkat edilirse saydıklarımın içinde oyuncu yoktur. Oyuncu, yönetmenin filmini üretirken kullandığı malzemelerden biridir. İster profesyonel, ister özenci olsun oyuncu, yönetmenin -senaryo, daha doğrusu filmin yönetiminde- kullanacağı bir araçtır. Oyuncu profesyonel (veya özenci) olarak role hazırlanır (veya hazırlanmaz) yönetmen oyuncuyu rolünü yapmakta (hatta yorumlamakta) serbest bırakabildiği gibi, böyle bir hareket sahası bırakmadan, her hareketini kontrol edebilir. Bütün bunlar filmin yönetiminde -sonuca ulaşmak için- diğer unsurlarla birlikte, hep bir arada bir bütün olarak -herkesin kolektif değil ama kendine düşen alandaki ortak çalışmasıyla- sonuca ulaşmaya çalışırlar.
İmdi, yukarıda adı yazılı dokuz oyuncu, sadece birer filmde oynamış, profesyonel olmayan oyunculardır. Teknik anlamda oyuncudurlar ama oyunculuk mesleğinin elemanı değildirler. Bir kişinin meslek mensubu olmadan da bir tek filmde oynamış olması, oyuncu (yönetmenin bir anlatım aracı / filmde hangi nedenle oynamış olursa olsun) olmasına mani değildir. Benzer durumda oyunculuk yapanlar, sayılanlarla sınırlı değildir. Başkaları da vardır ve olacaktır da. Hangi nedenle oyuncu-luk yaparlarsa yapsınlar, sadece bu anılanlar örnek olarak alınmıştır, konu yeterince ele alınmamış ve incelenmemiştir.
Rahmi Öztoprak / İstanbul Sokaklarında / 1931 / Muhsin Ertuğrul
İstanbul Sokaklarında, Muhsin Ertuğrul’un bir filmidir, öncelikle özelliği ilk sesli filmimiz olmasıdır. Ayrıca Yunanistan ve Mısır ile ortaklaşa yapılan ilk ortak-yapımımız olmasıdır. İlk sesli film olmasının getirdiği bir başka sonuçta ilk şarkılı film de olmasıdır. Görüntü yönetmenliğini Cezmi Ar ile Nicolas (Miklôs) Farkas yapmıştır. Ortak yapım olduğu nedenle, yabancı oyuncu olarak Azize Emir (Mısır), Perikles Gavrilidis (Yunanistan)’in yanında Semiha Berksoy, Behzat Haki Butak, Bedia Muvahhit, Talat Artemel gibi oyuncularda rol almaktadır. Bunlara bir de Rahmi (Öztoprak) katılacaktır. Rahmi Öztoprak daha önce hiçbir filmde oynamadığı gibi bundan sonrada sinemada oyunculuk yapmayacaktır. Rahmi, filmde başrolde oynayan iki kardeşten birini (diğeri Talat Artemel) oynayacaktır. İlk sesli film olarak, bir özellik taşımasının yanında, ilk ortak-yapım olma özelliği de vardır. Filmin seslendirmesi Paris’te Epinay Stüdyoları’nda Tobis Klang işlemi ile yapılmıştır.
İstanbul Sokaklarında, ilk sesli film ve ilk ortak-yapım olmanın yanında Rahmi (Öztoprak) gibi sadece bu filmde oynayan bir oyuncusu ile de ilgi çeken bir film olmaktadır ama o dönem ve sonraki dönemlerde şu veya bu nedenle sadece bir tek filmde rol alan oyuncular, çok çeşitli kaynaklardan gelmeleri yanında o kadar çokturlar ki, bu başlı başına bir araştırma konusudur. Yalnız Muhsin Ertuğrul’un filmlerinde bile bu gruba girebilecek çok oyuncu vardır, burada bunlardan bir tanesinden daha söz etmek istiyoruz. Sadece Kıskanç (1939-42) filminde rol alan Fatma Arkan isimli oyuncu, başka filmde rol almayarak, sinemamızda eksikliği uzun zaman duyulan bir iz bırakmıştır.
Rıza Cilasun / Garipler Adası / 1955 / İlhan Arakon
İlhan Arakon, aslında bir görüntü yönetmenidir, geçiş dönemi yönetmenlerinden Aydın Arakon’un ağabeyidir. Başka yönetmenler yanında, kardeşinin ilk dönem filmlerinde de görüntü yönetmenliği yapmıştır. Kurgusal plânda, bir denemeden öteye gitmeyecek olan tek yönetmenlik çalışmasını 1955 yılında Garipler Adası filmi ile yapmıştır. Görüntü yönetmenliğini de yaptığı filmde Özcan Tekgül’ün yanında Asım Nipton, Asım Karabay ve Fadıl Garan oynamaktadır. Ayrıca ilk ve son defa Rıza Cilasun adında bir özenci oyuncu da oynamaktadır bu filmde, ne kadar “özenci” oyuncu denebilirse tabii. Çünkü zaten sıra dışı olan filmde -bir deneme olduğunu belirtmiştik- oynayan Rıza Cilasun’un oyunculuğu, hele “özenci” oyunculuğu tartışma konusu bile olmaz, gerçek yaşamda bir kamyon şoförü olup, Garipler Adası da tek filmi olarak kalmıştır. Özcan Tekgül ile karşılıklı oynaması da, herhalde -kendince- unutulmamıştır.
Erdal Kahraman / Namus Düşmanı / 1957 / Ziya Metin
Yeşilçam’ın son dönem görüntü yönetmenlerinden Erdal Kahraman’ı hatırlatıyor ama bu Erdal Kahraman, sinemamızda sadece oyunculuk yapan -hemde tek filmde- bir kişidir. Namus Düşmanı, Yaşar Kemal’in Dükkâncı isimli öyküsünden Ziya Metin’in yaptığı (yönettiği) tek filmidir. Metin, sinemamızda seslendirme ve seslendirme yönetmenliği yanında oyunculukta yapmış bir kişidir. Yaşar Kemal’in öyküsü, oldukça dağınık yapısı ile hiçte sinemaya uygun olmayan bir öyküdür. Daha önce yönetmenlik deneyimi olmayan Z. Metin yönettiği bu tek filmle hayli zor bir işe girerken, öykünün yazarı Yaşar Kemal’den izin almış, ilk defa film müziği yapacak olan Yalçın Tura ile çalışmıştır. 
Özgüç’ün filmin oyuncu kadrosunda Erdal Kahraman, Neriman Esen, Kadri Ögelman sayılmaktadır. Mümtaz Alpaslan’ı da kadroya dahil etmemiz gerekir, yönetmen Ziya Metin de oyuncular arasındadır. Öyküde bir çocuk (yeni yetme) kahramanda var, ama ulaşabildiğim kadrolarda bunu oynayan oyuncuyu bulamadım. Yalnız bu filmde oynayan, aslında Adana’lı varlıklı bir ailenin çocuğu olan Erdal Kahraman ise, filmin çekildiği yıllarda çocuk değil delikanlı birisidir. Özön’ün Türk Sinema Tarihi kitabının 291. sayfasında fotoğrafı yer almaktadır. (1. Basım – 1962 / Artist yayınları) Öykünün yazarı Yaşar Kemal’in ailesini tanıdığı bir gençtir ve filmden kısa bir süre sonrada yaşama veda etmiştir. Zaten oyuncu olmaması nedeni ile Namus Düşmanı da tek filmi olarak kalmıştır. Film, sinemamızın kayıp filmlerindendir, zaten yapıldığı yılda, sansüre takılmış ve gösterime çıkma şansı fazla olmamıştır. Birçok bakımdan ilginçlik taşıyan film, bir gerçekçilik denemesi olarak sansürün hışmına uğrarken, bugün ulaşılamayacak, yeniden değerlendirilemeyecek bir yapıttır. (1987 yapımı Namus Düşmanı (Zeki Alasya) ile karıştırılmasın.)
Alp Buğdaycı / Düş Gezginleri / 1992 / Atıf Yılmaz
Atıf Yılmaz, sinemamızın ilginç yönetmenlerindendir, tamamlanmamış bir resim eğitimi almış, varla yok arası bir asistanlık dönemi sonrası yönetmenliğe geçmiş ve yaşamının sonuna kadar sinemadan kopmamış, sayısı azalmasına rağmen film çekmeye devam etmiştir. Bunların yanında belirli konulara saplanmamış, sinemanın el attığı konuların hepsinde ürün verirken, moda olan konulara da yabancı kalmamış, sinemada yeni denemelere açık olduğunu zaman zaman göstermiştir. Bu arada sinemaya yeni yüzler de -devam etmeseler bile- getirmiştir.
TRT’nin tekeli delinip özel kanalların yayına başlamasını izleyen yasal değişikler sonucu, bu alanda farklı anlayışta yayınların devamlılık kazanması yinede televizyonlarda bir takım ana yayınlarını (“haber bültenleri”) ortadan kaldırmamıştır. Fakat bu alanlarda biçimsel değişiklikler kendisini gösterecektir. Özel kanalların birinde (?), ana haber bülteni klâsik biçimde yayınlandıktan sonra, özel bir “haberin” özel bir biçimde verilmesi uygulamaya başlamış, bu sunumu seyirciye çok sempatik gelen (aksi görüşte olanlar her zaman olur) sunucu Alp Buğdaycı yapmıştır. (Buğdaycı’nın bu sunum görev öncesindeki yayıncılık (görsel ve yazılı) deneyimini bilmiyorum fakat yaptığı iş nedeni ile dikkat çekmişti.)
Atıf Yılmaz, 1992’de çektiği Düş Gezginleri filminde Meral Oğuz ve Lale Mansur karşısında -diğer oyuncularının yanı sıra- Alp Buğdaycı’yı da 
oynatmıştır. Buğdaycı, başroldeki iki kadın oyuncunun yanında tali bir rolde oynamasına rağmen, adı jenerikde tek başına yazılırken, filmin kahramanları ile çatışan biri olarak filmin önemli rollerinden birinde -ilk ve son defa- sinema perdesine çıkıyordu. Osman Çallı’nın bir öyküsünden yapılan filmde ayrıca Yaman Okay, Selçuk Özer, Deniz Türkali, Sema Çeyrekbaşı, Memduh Ün, Işık Aras, Nilüfer Aydan, Tarık Günersel, Kezban Batıbeki oynuyordu. Sonra neler oldu, Buğdaycı bir daha perdede görünmedi ama Kan Sıcak Akacak romanı ile hayli ilgi çekti. Kitap piyasaya sürüldükten kısa bir süre yasaklanarak toplatıldı, müstehcenlik başta olmak üzere çeşitli iddialarla, bu yasaklama hâlâ sürüyor sanırım.
Hüseyin Aydoğan / Alo Kolombo: Çığlık / 1976 / Nuri Akıncı
Siyah / beyaz günlerde TRT televizyonunun seyirciyi başına topladığı programlardan biri de Komiser Colombo idi. Dedektif Colombo, çözülmez sanılan cinayetleri -faillerinin ilk seferde üstüne giderek, kendilerini çok akıllıca savunmalarına rağmen, tüm dizi boyunca küçük delilller toplayarak ve en sonunda kafasına takılan düğümü de çözerek- aydınlığa çıkaracak, en önemlisi çözümü ile failin bütün kaçış yollarını kapatacaktır. Colombo’nun üzerindeki buruşuk pardösüsü alamet-i farikası olurken, bizde ilginç bulunmasının asıl nedenlerinden biri de Türkçe seslendirilmesinin -görüntüsüne çok uygun görülen bir şekilde- Savaş Başar tarafından yapılmasıdır.
Dizide Colombo’yu Peter Falk (aykırı “NewYork Okulu” yönetmen John Cassavetes’in başlangıç günlerinin vazgeçilmez oyuncusu) oynamaktadır. İlginçtir, dizi devam ederken veya bitiminden sonra, ithâl edilen ve sinemalarda gösterilen, Peter Falk’ın oynadığı çok az sayıda filmde de seslendirilmesi Savaş Başar’a yaptırılmıştır.
Sinemamız (Yeşilçam) yabancı filmlerden yerlileştirme yaptığı gibi az sayıda da olsa dizilerinde yerlileştirilmesini yapmıştır. İşte bu dizilerden biride Colombo dizisidir. 1976 yılında Nuri Akıncı Alo Kolombo: Çığlık diye bir film yapar. Yapılan film önemli değildir, önemli olan televizyon seyircisini Colombo tiplemesi ile sinemaya çekmekti. Her şey iyidir de, Colombo kime oynatılacaktı, bunun için araştırmaya giren yapımcı Nuri Akıncı, Hüseyin Aydoğan’ı bulur. Aydoğan’ın sinema deneyimi yoktur ama hiç önemli değildir. Önemli olan dizide Colombo’nun (Falk’ın) yaptığı hareketleri yapıp yapamaması, iki parmağı arasındaki sarma sigarası ve giydiği beyaz pardösü idi. Aydoğan’a, Colombo’nun hareketleri yaptırılır, eline -parmak aralarına sigarası verilir- ve beyaz buruşuk pardösüsü giydirilir, seslendirmesi de Savaş Başar’a yaptırılır. Film sinema (televizyon) seyircisi için hazırdır.
Esat Selçuk / Müthiş Türk Esat Selçuk: Siyah Akrep / 1970 / O.Nuri Ergün
“Tüm uluslararası casusların peşine düştükleri bir yakıt formülünün çevresinde gelişen bir öykü” (Özgüç, Türk Filmleri Sözlüğü, 1914 – 1973 c.1 s. 408) Esat Selçuk yurt dışında yaşayan uluslararası piyasada “Müthiş Türk” (!) adı ile tanınan biri imiş. Türkiye’ye bir gelmesinde bir kısım serüvenleri veya uluslararası piyasada geçen bir takım olaylar dizisi, Esat Selçuk, kendisini oynadığı bir filmde ele alınır ve “Müthiş Türk Esat Selçuk: Siyah Akrep” isimli film yapılır. Böylece Esat Selçuk ilk (ve son) kez beyazperdede kendini canlandıran bir oyuncu (!) olur.
(Benli) Belkıs Söylemezoğlu / Çılgınlar Cehennemi / 1954 / Şinasi Özonuk
Benli Belkıs, o zamanlar (1954) İstanbul sosyetesinin mensuplarından biri olarak, basının ilgi odağı olmuştur. Bu nedenle yaygın ününden bilistifade film yapılmak istenir; Belkıs’ı filmde oynatmak Agop Fındıkyan’a (Işık Film) nasip olur. Çekilen Çılgınlar Cehennemi, “beyaz zehir kaçakçıları arasına rastlantı sonucu karışan bir şoförün macerası” (Özgüç, a.g.e. c.1 s. 93) konusunu işler, diğer filmlerden farkı ilk (ve son) kez Benli Belkıs (Söylemezoğlu)’ın filmde oynamasıdır. Diğer oyuncular arasında İ. Galip Arcan, Eşref Kolçak, Gülderen Ece, Kadir Savun ve Annie Ball vardır.
Huri Zühal / Cici Can / 1963 / Ertem Göreç
Göksel Arsoy, Göksel Film’i kurunca yaptığı filmlerden biri Cici Can’dır. Cici Can, Bedri Koraman’ın bir çizgi-roman’ıdır. Milliyet Gazetesi’nde yayınlanan çizgi-roman’ı filme çekmeye karar veren Göksel Arsoy, Huriye karakterini Yeşilçam piyasası dışında birine oynatmayı düşünür ve bunun için bir “yarışma” (?) dahi düzenlenir. Huriye rolü için seçilen Huri Zühal, Yeşilçam dışından biridir ve yalnız bu rol için kamera karşısına geçerek oynar. Daha gelişinde “tek film için” gelmek kararındadır ve bu filmden başka filmde de oynamadan, geldiği gibi sessizce, içine hiç girmediği piyasadan çekilir. “Huriye ile Cici Can’ın cennetteki aşk öyküsü”nü (Özgüç, a.g.e. c. 1 s. 212) ele alan filmde Huri Zühal’in karşısında Göksel Arsoy, yanında Öztürk Serengil, Ahmet Tarık Tekçe, Senih Orkan, Suna Pekuysal, Ali Şen, Suzan Avcı, Sami Hazinses, Hüseyin Baradan, Altan Erbulak, Tuncer Necmioğlu, Faik Coşkun, Sadettin Erbil gibi oyuncular oynamaktadır.
Leyla Tunca / Milyonerin Kızı / 1966 / Türker İnanoğlu
O günler basınına “milyoner kızı” olarak yansıyan ve kısa sürede popüler olan Leyla Tunca, sinema dünyası içinde ilginç bir figürdür. Türker İnanoğlu yapımcı ve yönetmen olarak Leyla Tunca ile çalışmak ister ve ortaya Milyonerin Kızı filmi çıkar. Filmde Leyla Tunca yanında Tamer Yiğit, Muzaffer Tema, Suzan Avcı, Vahi Öz, Ayfer Feray, Öztürk Serengil, Necdet Tosun ve Mine Soley oynar.
Buraya kadar adını andığım on kişi, oyuncu değildirler, fakat belirtilen filmlerde bir kez için olsun oyunculuk yapmışlardır. İçlerinde kendisini oynayanlar olduğu gibi belli bir rol için seçilenlerde vardır. Şu veya bu nedenle, ünlü oldukları için oynatılanlar olduğu gibi raslantı sonucu oyunculuk deneyimine sokulanlarda… Ortak özellikleri “tek filmlik” oyunculuklarıdır.
Farklı özellik taşıdığı için aralarına almadığım, ama sözünü etmek istediğim kişi ise, aslında bir tiyatro oyuncusudur: Elif Türkân Atamer (Çölok) . Bir çok tiyatro oyuncusu ufak veya büyük rollerde fakat bir kez yani “tek filmlik” sinema serüveni yaşamışlar, kamera karşısında rol yapmışlardır. Bunlar içinde adını belirttiğim Elif Türkân Atamer’i seçtim -diğerlerinden hiç bir ayırıcı özelliği yok-. Atamer, Memduh Ün’ün Kanun Karşısında (1964) filminde tek filmlik oyunculuğunu yapmıştır, oynadığı rol “olumsuz kadın” tiplemesidir ki, birçok sinema oyuncusu için bu roller performanslarını daha geliştirdikleri rollerdir. Atamer bu filmde Ayhan Işık ve Fatma Girik, Önder Somer, Reha Yurdakul, Hayati Hamzaoğlu, Atıf Tuna, Hasan Ceylan ile birlikte oynamıştır.
Yukarıda “tek filmde” oynadı diye saydıklarımız, tiyatro ve sinema oyuncusu değillerdi, son olarak adı verilen Elif Türkan ise bir tiyatro oyuncusu idi. İlk saydıklarımız gibi, oyuncu olmadan sinemada şu veya bu şekilde “tek filmde” oynamış başka isimler/kişilerde var, bunları tek tek belirtmek, sinema tarihimizi baştan taramayı gerektirir. Benim aklıma ilk bunlar geldi, bir başkası bir başka bir liste çıkarabilir fakat şunu da belirtmek gerekir ki sanatın başka dalında (özellikle müzik) ünlenmiş bir takım kişiler ile başka dallarda (spor) ünlenmiş bir takım kişilerde bir defalık (tek filmlik) oyunculuk yapmışlardır. Hayli kabarık olabilecek bu listenin tam dökümü olmamak üzere adı hemen akla gelebilecek kişilerin listesini aşağıya çıkarmak istedik, her tür kişi (tek kural “tek film-lik”) listeye eklenebilir.
Sporcular
İlk akla gelen doğal olarak Metin Oktay oluyor. Oktay, Türk futbolunun “taçsız kralı” kendi yaşama ile ilgili ve isim olarak da lâkabını taşıyan filmde kendisini oynar: Taçsız Kral (Atıf Yılmaz / 1965). Taçsız Kral, Metin Oktay’ın birebir yaşamı değildir ama yaşamının belli noktalarının dramatik yapıya uydurularak yapılan filmidir. İlginç olan, filmdeki bir çok kişi, bizzat kendilerince oynanmıştır: Gündüz Kılıç (GS antrenörü – Oktay’ı yetiştirir), B. Ali Beratlıgil, Candemir Berkman (GS.li futbolcular), Naci Erdem (FB.li futbolcu – kaptan), Turgay Şeren (GS), Lefter Küçükandonyadis (FB), Orhan Şeref Apak (zamanın Futbol Federasyonu başkanı), Pertev Tunaseli (spiker), Karıncaezmez Şevki (GS amigosu).
Taçsız Kral filmine rakip olarak yapılan bir film: Şenol Birol Gool (Nejat Saydam / 1965). Şenol Birol ve Birol Pekel BJK.de futbol oynarken, zamanın bir futbolcuya ödenmiş en yüksek transfer ücreti ile (100.000 TL.) FB.ye geçmişlerdir. Taçsız Kral’a karşı yapılan film tamamen kurgusal bir filmdir. Bu filmde Şenol Birol ve Birol Pekel ile FB.li futbolcular oynamışlardır.
Daha eskilerden Bülent Eken, Ölünceye Kadar Seninim (Kâni Kıpçak / 1949) filminde oynamış, bu nedenle filme GS maçlarından bazı pasajlar eklenmiştir.
Bir zamanlar FB’nin kaleciliğini yapan Yavuz Şimşek ise Gol Kralı (Kartal Tibet / 1980) filminde oynamıştır. Aziz Nesin’in romanından uyarlanan filmde Yavuz, romandaki bir futbolcu tipini canlandırmıştır.
Futbolcuların (Rıdvan Dilmen) yer aldığı bir film olarak Dar Alanda Kısa Paslaşmalar’ı da (Serdar Akar / 2000) sayabiliriz.
Bir güreşçinin öyküsünü anlatan İlahi Güreşçi (Şuayip Şenman / 1956) filminde ise Kırkpınar’dan gelme (Hayrabolu’lu) Süleymen Yenen, kendi branşı olan güreşi yapan bir kişiyi oynar.
Cemal Kamacı’nın yaşamının konu olduğu, Benim Zaferim (Ünal Küpeli / 1991), Avrupa boks şampiyonu olan sporcumuzun, kendisini oynadığı filmde ele alınır.
Ses Sanatçıları
Birçok ses sanatçısı, yaygın deyişle “şarkıcı”, filmlerde oynadı. Bunların bir kısmı uzun süre (birçok filmde oynayarak) sinemada kaldılar. İçlerinde yönetmenlik yapanlarda oldu ama bir kısmı sadece “tek film” çekerek sinema serüvenlerini noktaladılar. Bunların hepsini burada belirtmemizin gerekli olduğunu düşünmüyorum. Üst kısımda “tek film”de oynayan, bir kısım oyuncu dışı kişileri derlemeye çalıştık. Yine yukarıdaki sporcular da “tek film”li oyunculardı; (çünkü oyunculuğu sürdüren, bir yerde meslek edinen sporcularda var) aynı durumlar ses sanatçıları içinde söz konusu. Buraya “tek film”li olanların sadece bir kısmını almakla yetineceğiz:
Nesrin Sipahi: Kalbimdeki Serseri (Nejat Saydam / 1965)
Ayşe Mine: Erkek Milleti (Yücel Uçanoğlu / 1986)
Ayfer Başıbüyük: Duvak (Remzi Jöntürk / 1973)
Gönül Turgut: Onyedinci Yolcu (Ferit Ceylen / 1965)
Kibariye: Kimbilir (Temel Gürsu / 1981)
Barış Manço: Baba Bizi Eversene (Oksal Pekmezoğlu /1975)
Arif Sami Toker: Saadet Şarkısı (İskendef Nacef / 1958)
Ahmet Üstün: Estergon Kalesi (Vedat Örfi Bengü / 1950)
Ali Rıza Binboğa: Yarınlar Bizim (Safa Önal / 1975)
Rafet El Roman: Dar Alanda Kısa Paslaşmalar (Serdar Akar / 2000)
Şebnem Aksu / Birnur Bilginoğlu (Cici Kızlar): Delisin (Ergin Orbey / 1975) [Cici Kızlar’ın üçüncüsü “Bilgen Bengü” başka filmlerde de oynamıştır.]
Ne yukarıda saydığımız, profesyonel oyuncu olmayan kişilerin oynadıkları tek filmler, ne de sporcu veya sanatçı kişilerin oynadığı (yine “tek filmler”) herhangi bir sınırlamaya tabii değildir. Gözümüzden ve dikkatimizden kaçan veya bizim farkına varamadığımız bu tip kişi (ler “profesyonel olmadan oynayan” kişiler, sporcu ve sanatçılar) mutlaka var. İlk plânda (ve biraz eldeki kaynakları karıştırınca) bunlara ulaştık. Eğlenceli olacağını düşündük, mutlaka sizce yakinen bilinenleri de vardır.
(15 Haziran 2012)
Orhan Ünser
gönderiyor. Hushang, dünyanın verdiği nimetlerden zevk alan ve bol bol afyon içen biri. Bu gezi, Nasır’ın hayatındaki kırılma anı oluyor. Kemanı çalsa da, içindeki iki kor ateşi ona cehennem azabı veriyor. Kırık kemanı onu hayatın zevklerinden ve hiçbir zaman aşık olamadığı karısı Faringuisse’den uzaklaştırmış. Annesi Pervin’in’in zorlamasıyla Faringuisse’le evlenmiş. İki çocukları, Lili ve Cyrus bile mutluluk getirmemiş bu beraberliğe. İleriki yıllarda Lili, babası gibi kederli bir insana dönüşüyor ve teselliyi kumar masalarında arıyor. Cyrus da, büyüdüğünde Tahran’da üniversitede tutunamayınca Amerika’ya göç ediyor, öğrenimi zayıf bir üniversitede okuyor, evleniyor ve bir dolu obez çocuğu oluyor. 
metafor yapılıyor. Nasır odasında Azral’i beklerken, film zaman zaman geriye dönüşler yaparak Nasır ve ailesini yansıtıyor perdeye. 1940’lı yıllarda Nasır, hayatının aşkı ve anlamı İran’la karşılaşıveriyor. Keman hocası Nasır’a müziğinin ruhu yok diyor bir yerde. İşte bu aşk, Nasır’ın müziğine ruh ve anlam katıyor. İran, İran’ın modern yüzü. Babası antikacı. İşte bu baba, sınıf farkından dolayı bu aşka izin vermiyor. Ayrılıyorlar. İran, babasının uygun gördüğü zengin biriyle evlenirken, Nasır’da dünyayı dolaşıyor kemanıyla. Sonra da annesinin istemesiyle 1949 yılında Faringuisse’le evleniyor. Kendini zorlasa da ona karşı aşkı hiç hissetmiyor Nasır. Sonunda, beklediği Azral ziyaretine geliyor. Aralarında geçen konuşmalar muhteşem. Azrail, bir hatırasını da anlatıyor. Bu hikâye animasyon görüntülerle yansıyor perdeye. Müthiş ve çarpıcı anlar bunlar. Bir de, Ali Nasır ve İran, sinema salonunda Rupert Julian’ın 1925 yapımı sessiz korku filmi “Phantom of the Opera-Operadaki Hayalet” filmini seyrediyorlar. Ne kadar büyüleyici. 
Robert Wiene’nin siyah-beyaz ve sessiz 1920 yapımı dışavurumcu korku filmi “Das Cabinet des Dr Caligari-Dr Caligari’nin Muayenehanesi”, Fritz Lang’ın bugün bile aşılması zor 1927 yapımı siyah-beyaz ve sessiz dışavurumcu distopik bilim-kurgusu “Metropolis”, Joseph von Sternbeg’in 1930 yapımı siyah-beyaz “Blau Angel-Mavi Melek” başyapıtları çekilmişti. Vincent Paronnaud-Marjane Satrapi ikilisi, bu stüdyonun geçmişine de selâm göndererek stüdyonun hakkını vermişler. Nasır’ın hocasının mekânı, uçurumun kenarına kurulmuş gotik bir yapı gibi. Sadece bu değil. Tahran sokaklarında da bazı anlarda dışavurumcu görüntüler oluşturulmuş. Bir an kendinizi o sokaklardaki bir dehlizin içindeymiş gibi hissediyorsunuz. Bu anlar, Nasır’ın karmakarışık zihninden düşmüş gibi. 
yönetmen Roberto Rossellini’yle büyük oyuncu Ingrid Bergman’ın kızı Isabella Rossellini, tıpkı annesine benziyor. 1965 doğumlu Fransız oyuncu Mathieu Amalric’i seyretmek sinema adına müthiş bir duygu. Julian Schnabel’in 2007 yapımı 
BADEM / (Bal Badem / İnanç / 79 / bk.: “Bal”) (Ah Ne Adem Dilli Badem / İnanç / 75 / “Miras meselesi nedeni ile dağdan kente inen bir adamın aşk ve macera öyküsü.”)
ÇİTLENBİK / (Çitlenbik / Doğan / 58 / “??”) 
KARABİBER / (Papatya ve Karabiber / Efekan / 03 / bk.: “Papatya”)
PİYAZ / (Köfte Ekmek Az Piyaz / Erakalın / 78 / bk.: “Ekmek”) 
SÜT / 
AK / (Ak Altın / Akad / 57 / “Buldukları define ve yanlarındaki köylü kızı Halime yüzünden birbirlerini öldürenlerin macerası.”) 
mutsuzluktur.”) (Beyaz Cehennem “Cingöz Recai” / Erksan / 54 / “Uluslararası bir uyuşturucu çetesi ile mücadele eden Cingöz Recai’nin macerası.”) (Beyaz Gül “Kaderim” / Day / 58 / “??”)(Beyaz Güller / s. Duru / 70 / “İki düşman aile ve birbirini seven iki gencin öyküsü.” – bk.: “Beyaz Mendil”) (Beyaz Güvercin / Saydam / 63 / “Zengin babasının, iyileşmesi için tuttuğu gençlerden birine aşık olan hasta kızın öyküsü.”) (Beyaz Kelebekler / Gülyüz / 71 / “Bir müzik topluluğunun -Beyaz Kelebekler- yükseliş öyküsü. [Bu müzik topluluğu geçirdiği bir trafik kazasında bazı üyelerini kaybetmiştir.]) (Beyaz Kurt / y. Duru / 72 / “Kafkasya Türklerine yapılan zulme baş kaldıran bir gencin öyküsü.”) (Beyaz Kuş / Pekmezoğlu / 77 / “Kendisi ile ilgilenilmeyen çirkin kız, estetik yaptırıp güzelleştikten sonra ilgisiz gençten intikamını alır.”) (Beyaz Mendillim / Kan / 69 / İki düşman aile çocuklarının sonu umutsuzlukla biten aşk öyküsü.” bk.: “Beyaz Mendil”) (Beyaz Ölüm / Refiğ / 83 / “Genç kızları uyuşturucuya alıştırıp düşüren bir şebeke ile mücadele eden bir polis müfettişinin öyküsü.”) (Beyaz Şehir / Ayanoğlu / 55 / “Bir doktorla bir hemşirenin duygusal ilişkisi.”) (Beyaz Tabakta Siyah Üzüm / Kıran / 70 / bk.: “Üzüm”) (Beyaz Umutlar / Ezici / 92 / Cezaevinden çıkan iki arkadaş dışarı çıkınca uyum sağlayamadıkları için tekrar suç işleyerek cezaevine geri dönerler.”) (Beyaz Yaz / Uçanoğlu / 87 / “Fotoğrafçı Cengiz tatil köyünde Mine ile tanışır, birbirlerini severler, fakat Mine’nin bir ölümcül hastalığı vardır, Cengiz’in peşinde kanlıları vardır, hangisi daha önce ölecektir.” -??-) (Kan Kırmızı Süt Beyaz / Kosova / 87 / “Kız kardeşi iğfal edilen kadın kocası ile anlaşır ve iğfal edenin kız kardeşini tuzağa düşürüp iğfal ettirir.”) // (Kar Beyaz / Gözen / 98 / “Bir gazeteci bulduğu kibrit kutusu içindeki yazıdan harekete geçerek, bir uyuşturucu çetesini ortaya çıkarır” – Güneş / 10 / Genç delikanlı her gün annesinin yaptığı ayranı -kış ve her taraf kar kaplı olmasına rağmen- köylerinin yakınındaki arabaların geçiş noktasına götürür, giderken, dönerken çeşitli kişilerle karşılaşır, bir gün gecikince annesi aramaya çıkar.”) 
ESMER / (Esmer Bomba / Yurter / 79 / “Aşk uğruna kendini feda eden bir kadının öyküsü.”) (Esmer Delikanlı / Yalınkılıç / 61 / “Şuh bir kadın için yuvasını yıkan bir babanın öyküsü.”) (Esmerim / Kan / 79 / “İki düşman ailenin çocuklarının aşk öyküsü.”) (Esmerim Kıyma Bana / Utku / 60 / “Köyde geçen bir aşk öyküsü.”) (Esmerin Tadı Sarışının Adı / Evin / 64 / “Bir komedi (!)” – Elmas / 69 / “Karısını boşayıp, sarışın hemşire sevgilisi ile evlenmek isteyen bir ruh doktorunun öyküsü.”) (Esmerin Adı Sarışının Tadı / Yurter / 79 / Kocasının yaptığı bir hata sonucu kürtaj sırasında ölen bir kadının öyküsü.”) 
(Kara Çadırın Kızı “Zeynep”/ Elmas / 78 / “İki köy arasındaki kan davası nedeni ile bir araya gelemeyen aşıklar.”) (Kara Çalı / Ayanoğlu / 56 / “??” – Yaşar Kemal “öykü” ve Erskine Caldwell “roman” – “Mahşere Kadar” / Yusuf / 73 / “??”)(Kara Çarşaflı Gelin / s. Duru / 75 / “İki aile arasındaki kan davasında ‘kan bedeli’ olarak ortaya sürülen gelin Gülşah’ın öyküsü.”) (Kara Dağlı Efe / Akıncı / 64 / “Babasını öldüren zaptiye çavuşunun kızını kaçıran efenin öyküsü.”) (Kara Davut / Canova / 53 / “1.400 yıllarında Germiyan Beyliği’nde geçen bir macera öyküsü. – Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu – Başaran / 67 / “Osmanlı döneminde geçen dört arkadaşın kahramanlık öyküsü.”- Canova’nın filminin ikinci çevrimi.) (Kara Diken / Yalınkılıç / 86 / “Bir kadının dramatik öyküsü.”) (Karadoğan / y. Duru / 72 / “Zalim bir ağanın kızı ile yoksul bir gencin aşk öyküsü.”) (Kara Dut / Gültekin / 61 / “Çingenelerin küçük yaşta kaçırdığı bir kızın öyküsü.”) (Kara Dutum / Gültekin / 70 / “Yıllar sonra babasına ve sevgilisine kavuşan kayıp kızın öyküsü.”) (Kara Duvak / Bozkuş / 72 / “Kan davalı iki ailenin çocuklarının aşk öyküsü.”) (Kara Duvaklı Gelin / Dinler / 67 / “Kiralık katiller tarafından öldürülen ustabaşı kocasının intikamını milyoner patrondan alan kadınla iki kızının öyküsü.”) (Kara Efe “Zeynebin Gözyaşları” / Gürses / 52 / “Çocukluk yılları birlikte geçen yiğit bir efe ile Zeynep’in öyküsü.”- Akıncı / 69 / “Bir efe öyküsü.”) (Kara Fatma / Akıncı / 66 / “İstiklal Savaşı kahramanlarından Kara Fatma’nın öyküsü.”) (Kara Gözlüm / a. Yılmaz / 70 / “Evlerinde kiracı olarak kalan bir öğrenci ile bir balıkçı kızın aşk öyküsü.”) (Kara Gözlüm Efkârlanma / Gültekin / 68 / “Yıllar sonra bir pavyonda karşılaşan iki kız kardeşin öyküsü.”) (Kara Gurbet / Baytan / 81 /) (Kara Gün / Olgaç / 71 / “Bir fahişenin kızı ile evlenip, sonra kaatil olup dağa çıkan bir gencin öyküsü.”- Tarık Dursun K.’nın ‘İnsan Kurdu’ yapıtından – Samsa / 94 / “On yıl sonra hapisten çıkan genç adam sözlüsünü arar, kız baskı sonucu başkası ile nişanlanmış ayrıca eşraftan birinin tecavüzüne uğramıştır, yıkılan genç intikam yemini eder.”) (Kara Güneş / Kan / 68 / “Bir ağa kızı ile bir nalbantın öyküsü.”) (Kara Günlerim “Yaşayan Hatıralar”/ Gültekin / 57 / “Kör bir kızın 
büyük kentteki öyküsü.”) (Kara Haydar / İnanç / 73 / “Ailesi ve sevdiği kadın için kendini feda eden bir adamın intikam öyküsü.”) (Kara Kafa / Yurtsever / 79 / “Üç çocuklu bir işçi ailesinin Almanta’daki öyküsü.”) (Kara Kartal / Kan / 67 / “Haksızlığa baş kaldıran bir efenin öyküsü.” – Hançer / 67 / “Kobra çetesine karşı mücadele veren biri profesör diğeri milli emniyet ajanı iki kardeşin öyküsü.”) (Kara Kedi / Ateş / 65 / “Kocası öldürülen bir kadınla, kızını kötü adamların elinden kurtaran polisin öyküsü.”) (Kara Kentin Çocukları / o. Oğuz / 99 / “Mine ile Kürşat evlenirler, Mine, Kürşat’ın disk jokeylik yaptığı barda barmaidlik yapar. Mine evinde bira partileri yaparken, Kürşat askere alınır, bir bira partisi gecesinde Özgür ile ilişkiye giren Mine pişmandır, Özgür röntgenci bir psikopattır, Mine’nin evdeki özel anlarını fotoğraflamıştır.”) (Kara Kısrak / Uçanoğlu / 79 / “Yaşlı, alkole düşkün, zengin çiftlik sahibi kocasına ihanet eden doyumsuz bir kadın ile katil zanlısı bir gencin aşk öyküsü.”- Tay Garnett’in Postacı Kapıyı İki Defa Çalar filminden uyarlama. – Romanı da var.) (Kara Leke / Evin / 70 / “İftira kurbanı kız kardeşini temize çıkarmak için mücadele eden bir gencin öyküsü.” – Erakalın / 79 / “İstanbul’a hayatlarını kazanmak için gelen iki taşralının öyküsü.”) (Kara Maske / Akıncı / 73 /) (Kara Memed / Başaran / 64 / “Karısını öldürenlerden intikam almak için İstanbul’a gelen bir gencin öyküsü.” – İnanç / 71 / “Bir köylü kızına aşık olan bir delikanlının öyküsü.”) (Kara Murat “Aşk, Para ve Yumruk”/ Arkın / 80 / “Rahat yaşamlarını soygunculuk yaparak sağlayan bir baba-kız, onları soyan yakışıklı bir adamın öyküsü.”) (Kara Murat “Fatih’in Fedaisi” / Baytan / 72 / “Fatih’in fedaisi Kara Murat ile Bizans’lı Anjela’nın aşk öyküsü.” – Kara Murat “Kardeş Kanı” / 72 / “Kara Murat’ın intikam öyküsü.” – Kara Murat “Ölüm Emri” / Baytan / 74 / “??” – Kara Murat “Kara Şövalyeye Karşı”/ Baytan / 75 / “Kara Murat’ın kahramanlık öyküsü.” – Kara Murat “Şeyh Gaffar’a Karşı” / Baytan / 76 / “Fatih’e baş kaldıran Şeyh Gaffar ve adamları ile Kara Murat’ın mücadelesi” – Kara Murat “Denizler Hakimi / Baytan / 77 / “Türk köylerini haraca kesen dişi korsan Maria ile Kara Murat’ın aşk ve macera öyküsü.”) (Kara Orkun / Uçanoğlu / 73 / “Türk prensesi Yonca (!) ile yiğit Kara Orkun’un öyküsü.”) (Kara Osman / Uçanoğlu / 73 / “Bir 
kabadayının güldürü öyküsü.”) (Kara Öfke / Uçanoğlu / 68 / “Bilmeden öz kızı ile ilişkiye giren bir kabadayının öyküsü.”) (Kara Peçe / Ün / 70 / “İntikam peşinde koşan dişi bir eşkıya ile bir yüzbaşının aşk öyküsü.”- Ömer Seyfettin “Yalnız Efe”) (Kara Pençe / Aslan / 68 / “Bir kahramanlık öyküsü.”- Oğuz Özdeş) (Kara Pençe – Kara Pençenin İntikamı / Uçanoğlu / 73 / “17. yüzyıl başlarında Tuna boylarında voyvodalara karşı savaşan yiğit Kara Pençe’nin kahramanlık öyküsü.”- Oğuz Özdeş) (Kara Sevda / Havaeri / 55 / “Bir çiftlik sahibinin kızıyla, birlikte büyüdükleri kâhyanın oğlunun kara sevda öyküsü.” – 68 / “Modern bir Leyla – Mecnun öyküsü.” – Elmas / 73 / “Çocuklukları birlikte geçen yanaşma oğlu ile zalim çiftlik sahibinin kızının aşk öyküsü.” – Değer / 88) (Kara Sevdalı Bulut / m. Özer / 87 / “12 Eylül döneminde başlayan bir işkence olayı ve evli olan Sibel’in çevresi ile hesaplaşma öyküsü.”) (Kara Sevdalı Yârim / Uçak / 59 / “Sözlüsü ile ağa arasında kalıp, aşkı uğruna mücadele eden bir köylü kızın öyküsü.”) (Kara Seyit / Kan / 75 / “??”)(Kara Şahin / Akıncı / 64 / “Babasının katili ağanın kirli işlerini ortaya çıkarmak için kılık değiştiren (polis) koleji öğrencisi bir gencin öyküsü. – Figenli / 76 / “Haydutların elinden kurtardığı kızla ilişki kuran kabadayının öyküsü.”) (Kara Şeytan / İnanç / 72 / “Karısı ve çocukları öldürülen bir adamın intikam öyküsü.” – Figenli / 73 / “12. yüzyılda geçen bir Türk beyinin aşk ve serüven öyküsü.”) (Kara Şimşek / İnanç / 85 / “Dünya şampiyonasında kemer almayı başaran bir Türk boksörünün öyküsü.”) (Kara Talih / Akad / 57 / “Köyde hamile bıraktığı ağa kızı Emine’yi İstanbul’da randevucu kadına satan Rıza ile sonunda sevdiği kıza kavuşan iyi yürekli gencin öyküsü.”) (Kara Toprak / Dinler / 73 / “Almanya’dan Türkiye’ye evlenmek için gelen bir işçinin öyküsü.”) (Kara Tren / Erakalın / 66 / “Sosyetik bir kızla, bir türkücü gencin çelişkili aşk öyküsü.”) (Kara Vadi / Çakuş / 55 / Maden ve madencilerin macerası) (Kara Yazı / Çallıoğlu / 57 / “Bir ağanın yanında büyüyen annesiz babasız bir çocuğun öyküsü.”) (Kara Yazım / Havaeri / 68 / Birbirlerini deli gibi seven iki talihsiz gencin öyküsü.”) (Karaoğlan “Altay’dan Gelen Yiğit” / 65 / “Babasının öcünü alan Karaoğlan’ın 
öyküsü.” – Karaoğlan “Baybora’nın Oğlu” / 66 / “Babasını arayan Karaoğlan’la arkadaşı Balaban’ın Bizans öyküsü.” – Karaoğlan “Camoka’nın İntikamı” / 66 / “Karaoğlan’la sevdiği kızın babasının katili Camoka’nın mücadele öyküsü.” – Karaoğlan “Bizanslı Zorba” / 67/ “Karaoğlan’ın Bizanslı zalim kral Manuel Vasilas’la olan çatışmalarının kanlı öyküsü.” – Karaoğlan “Yeşil Ejder”/ 67 / “Karaoğlan’la zalim bir prensesin öyküsü.” – Karaoğlan “Şeyhin Kızı”/ 69 / “Karaoğlan’ın Alamut kalesi öyküsü.”) (Alnımın Kara Yazısı / Göreç / 68 / “Birlikte olduğu erkeklere hamileyim diye şantaj yapan bir fahişe ile onu seven bir oto tamircisinin öyküsü.” – Peyami Safa (Server Bedii) (Bahtı Kara Yarim / Bozkuş / 75 / “??”)(Kara Yemin / t. Tibet / 75 / “Bir İntikam öyküsü.”) (Bahtı Kara-lı / gözen / 84 / “??”) (Malkoçoğlu “Kara Korsan” / s. Duru / 66 / “??”) (Zagor Kara Belâ – Zagor Kara Korsan’ın Hazineleri / Hançer / 71/ “??”) (Keloğlan Kara Prens’e Karşı / Güneyer / 06 / “??”) (Karasu / Demirağ / 58 / “??” – Yapımcı Demirağ yabancı oyuncular kullanıyor…!) 
KIZIL / (Kızıl Maske / inanç / 68 – ziyal / 68 / “Babası öldürülen bir gencin intikam öyküsü.”) (Kızıl Maskenin İntikamı / Yörüklü / 71 / “Arkadaşını öldüren kont’un peşine düşen Kızıl Maske’nin intikam öyküsü.”) (Kızıl Tehlike / Saydam / 67 / “Yabancı bir devlet -??- hesabına çalışan bir casusla, emniyet örgütünün macerası.”!) (Kızıl Tuğ / Arakon / 52 / “Asırlar önceki Türk ulusundan yiğit cengâver Otsukarcı’nın kahramanlık öyküsü.”) (Kızıl Vazo / a. Yılmaz 61 – 69 / “Aralarında sürüp giden kan davasına rağmen ailelerin birbirini seven çocuklarının aşk öyküsü.” – Her iki filmin de kaynağı – Peride Celal’in romanı.) (Kızılırmak Karakoyun / Ertuğrul / 46 – Akad / 67 – Gök / 93 / bk.: “Koyun” / “Karakoyun”) 
MOR / (Mor Defter / Ergün / 64 / “Sonunda akıl hastanesi yatırılan delikanlı çevresindeki herkesi çeşitli suçların faili olarak görür ve bunları defterine yazar.”) (Mor Sevda / Peyda / 61 / “Bir müzik öğretmeninin aşk öyküsü. Çevre Diyarbakır yöresi”) (Kırmızı Fistan Mor Kadife / Yüzüak / 89 / bk.: “Kırmızı”) 
SİYAH / (Siyah Eldivenli Adam / Aslan / 73 / “Düşmanları tarafından kolu kırılan bir adamın intikam öyküsü.”) (Siyah Gelinlik / Elmas / 73 / “Her tür maceradan sonra mutluluğu kendini seven kadında bulan çapkın denizcinin öyküsü.”) (Siyah Gözler / Saydam / 65 / Zengin adam tezgâhtar kız ile sevişir, adamın yurt dışından ölüm haberi gelir, kıza patronu tecavüz eder, bunun üzerine kız kiralık olarak çalışmaya başlar, bir gün karşısında kendisine inanmayacak olan sevgilisini bulur.) (Siyah Gül / Erakalın / 66 / “Aralarından çekilen kadınla, birbirleri seven gençlerin öyküsü.”) (Siyah Melek / Ayanoğlu / 61 / “İstiklal Savaşı sırasında geçen bir kahramanlık öyküsü.” – Zorro Maskeli Süvari versiyonu) (Siyah Otomobil / Gülyüz / 66 / “Çocuğuına eziyet edenlerden intikam alan bir polisin öyküsü.”) (Siyahlı Kadın / s. Duru / 66 / “Karısının katilini arayan bir gençle ona yardım eden sonunda aşık olan kadının öyküsü.”) (Beyaz Tabakta Siyah Üzüm / Kıran / 70 / bk.: “Üzüm”) 
AKASYA / (Akasyalar Açarken / Ün / 62 / “Kocası tarafından ihmâl edilen bir kadınla, kaza sonucu gözlerini yitiren bir kimyagerin aşk öyküsü.”) (Akasya Palas / Ertuğrul / 40 / “Kâmil ve Cafer’in Akasya Palas Oteli’nde geçen maceraları.”) 
ELMA / (Elmanın Alına Bak / Yurter / 76 / “Tutkulu bir arkadaşlık üzerine kurulan bir öykü.”) (Elmayı Kim Isırdı “Dayak Cenneten Çıkma” / Göreç / 86 / “Bir gemide kaptan nikâhı ile evlenip, bir türlü gerdeğe giremeyen iki gencin güldürüsü.”) (Elma-cı Kadın / Tuna / 71 / “Yurt dışındaki kızına kendini zengin tanıtan bir kadının, kızının gelmesi üzerine -kendilerine şans getirdiğine inanan- bir kısım yeraltı dünyası adamları ile kızına kendini zengin göstermesinin öyküsü.”- Frank Capra’nın A Pocketful of Miracles filminin uyarlaması.) // (Elma Şekeri / Gürsu /75 / “Karısının aşırı baskısından kurtulmak için yabancı bir kızla ilişki kuran adamın öyküsü.”)
İNCİR /
kahramanının adıdır. “Kocası Almanya’da evlenen Kiraz fahişelik yapmaya başlar, iyi yürekli bir adam yanında iş verince fahişeliği bırakır, fahişeliği duyan kocası ‘öldürmek’ için gelir ama durumun değiştiğini görünce öldürmekten vazgeçer… Filmin gazetelerde yayınlanan foto-romanında kocası Kiraz’ı -finalde- öldürmektedir.) 
PİRİNÇ / (Acı Pirinç / y. Duru / 72 / “Pirinç tarlalarında çalışan kadınları sömüren ağanın öyküsü.”) 
GELİNCİK / (Gelincik / Gören / 78) (Gelincik Tarlası / Aslan / 68 / “??” – Sayman / 93) 
öyküsü.”) (Hoş Geldin Gülüm / Ererez / 91 / Bir gazeteci kız ile bir reklâmcının nikahsız aşklarının öyküsü.”) (Cilalı İbo Tophane Gülü / Ergün / 60 / “Aynı kızı seven İbo’yla bir kabadayının öyküsü.”) (Dikenli Gül / Alyanak / 61 / “Hırsız bir kızla maceracı gencin güldürüsü.”) (Fikrimin İnce Gülü “Sarı Mersedes”/ Okan / 87 – 93 / bk.: “Sarı”) (Meyhane Gülü / Pesen / 66 / “??”) (Yaban Güller / Temizer / 85 / “??”) (Yaban Gülü / Utku 61 / “Doğuştan sakat bir genç ile Amerika’da okumuş bir mühendisin biri evlâtlık kıza olan aşklarının öyküsü.” – Güzide Sabri – 70 / “Zengin bir aileye evlâtlık olarak verilen köylü kızı ile aşık olan iki erkeğin öyküsü.” – Güzide Sabri) // (Derya Gülü / Akıncı / 73 / “??” – s. Duru / 79 / “Yaşlı bir kaptanın karısı ile yasak ilişki kuran denizci gencin öyküsü.”) (Donanmanın Gülü / Atadeniz / 87 / “Yemekleri nedeni ile birliğinden şeref madalyası alan bir bahriye eri ile kötürüm bir kardeşi olan genç kızın aşk güldürüsü.”) 
YASEMİN / (Bir Demet Yasemi(e)n / Saner / 61 / “Evlerine sığındığı zengin adamın oğlu ile büyüyüp, ona aşık olan kızın öyküsü.”)
Shana, Joe’yla evli. Müzik eğitimine devam edebilmek için yarım günlük iş de ihtiyacı var Shana’nın. Gavin ve Shana’nın yolları otelde buluşuyor. Komşusu Shana’yı işe alan Gavin, aşkı da hatırlıyor. Shana’nın gizemlerinin içine girdikçe orada mutsuzluğu ve katı dini öne alan ahlâki değerleri görüyor Gavin. Shana’nın kocası olan Joe, petrokimya endüstrisinde çalışıyor. Joe, katı bir Protestan Babtist. Bu Baptistler, yalnızca inananların vaftiz edilmesine inanan şeriatçılar. Chris’le Gavin’i eve akşam yemeğe davet eden Joe, bu iki insanı eşcinsel ilişki yaşayan inançsız birileri olduğunu düşünüyor. Gavin’le Shana arasında gelişen ilişki aşka dönüşürken bilinmeyenler de ortaya çıkıyor. Geçmişte uyuşturucu müptelâsı Shana, para bulabilmek için erkeklerle de oluyor. Kilisede sevişmeyi seven biri 
tarafından öldüresiye dövülen Shana’yı kilisede bulan Joe, bu güzel ve genç kadınla hemen evleniyor. Joe’nun da geçmişi var elbette. O da kötü yollardan geçmiş ve sonunda hidayete ererek kendini dine vermiş. Hayatındaki her şey dinin kurallarına göre onun için. Karısının kendini Gavin’le aldattığını fark eden Joe, ataeist Gavin’le yaptığı din ve inanış üzerine konuşması, çarpıcı ve gerilim yüklü. Tabancanın üzerinde olduğu İncil’de “zina” üzerine maddeyi Gavin’e okutan Joe, kendi dinsel yorumuyla sorunu Yeni Ahit’le değil, Eski Ahit’le çözmek istiyor. Joe, yıkandığını ve arındığını söylüyor hep. Günahtan çıkmak için birinin ölmesi gerekiyor onun Baptist inanışına göre. İsa’nın “günah” üzerine yorumu üzerine konuşmalar da ilginç. Çünkü Baptistler, dini kendi bakışlarına göre yorumluyorlar hemen.
Bunların hepsi erkeklere armağan. Ya kadınlara? İncil’de ve Kuran’da kadınların payı pek söylenmiyor. Cennet de kendileri için. Protestan Baptistlere göre cennet sadece vaftiz edilenler için. Müslümanlar, Yahudiler, Hindular, Budistler, hatta Katolikler Tanrı’nın cehenneminde yanacak. Müslümalara göreyse aşağı yukarı aynı. Müslüman olmayanlar Allah’ın cehenneminde yanacaklar. İki taraf da, bu dünyanın geçici, öbür dünyanın ebedi olduğunu söylüyor. İncil ve Kuran, birbirlerinden ilham almışlar sanki. 
milyon yıl sonra yanardağlar patlamaya başladı ve yeryüzü ısınmaya başladı. Okyanuslardaki mikroskobik canlılar hayatta kalmaya başarıp evrimleşmeye başlayarak Dünya’daki tüm canlıların ataları oldular. Hemen olmadı. Her şey yavaşçaydı. Yaklaşık bundan 400 küsur milyon önce hayat okyanuslarda başladı. Her şey devasaydı. Omurgalı hayvanların çoğu karaya çıktı. Hayat hem suda hem de karada başladı. Bütün bunlar yeryüzündeki canlıların atalarıydı. Dini bakışla bunların hepsi uydurma. Tanrı, insanları Yunan mitolojisindeki Prometheus gibi çamurdan yarattığını savunuyorlar sanki. Bilim ve din daima çatışacak. 
“geçişli” kurgu kullanmamış. Sahneler arasında “kesme”ler var hep. Bazı anlarda “sıçrama çekimi” duygusu veriyor insana. 1950 doğumlu yazar, gazeteci, senarist ve yönetmen İngiliz Matthew Chapman, evrim kuramcısı Charles Darwin’in torunlarından. Darwin üzerine kitapları da var. Filmin hikâyesi, Lousiana eyaletinin Baton Rouge şehrinden yansıyor. Eyaletin başkenti bu şehrin içinden Mississippi Nehri de geçiyor. 2011 yapımı 
Chantal DuBois var. DuBois’nın elinden kurtulup İspanya’ya gelen dostlarımız orada Zaragoza Sirki’ni taşıyan trene binmek istiyor. Sibirya kaplanı Vitaly ve dişi jaguar Gia sirkin gözdeleri. Aksi Vitaly ikna edilince, maymunlar her zamanki numaralarını yapıp sirki satın alıyorlar. Yola çıkan trende macera bitmiyor. Peşlerinde de, dostlarımızı yakalamaya yemin etmiş DuBois da olunca macera ve kahkaha çoğalıyor. Benim gibilerin bile eğlendiği bu üç boyutlu animasyonda çocuklar havaya uçar eğlenmekten herhalde. 
Ortaçağ karanlığında bir krallık, “dev” tabir edilmiş trol’leri de eksik olmayan kapkara bir orman, acımasız bir kraliçe/üvey anne, Jan Dark’la Braveheart arasında kalmış bir Pamuk Prenses, bir yerine iki hayran: avcı ile prens, ya da dük… İlk haftasında gişe hasılatı listesinin tepesine yerleşen 
çeviriyor (Savaşmaya gelen hayalet ordu çapında bir numara). Sözde karısının yasını tutan kral onu görür görmez âşık oluyor. O erkenden ölünce, Kraliçe Ravenna, Pamuk Prenses’i (Kirsten Stewart) kuleye kapatıp, halka zulmetmeye koyuluyor. Sağ kolu ise, sevimsiz kardeşi Finn (Sam Spruell). Ravenna’nın (Charlize Theron) amacı, fethettiği Avrupa krallıklarına İngiltere’yi de katmak. 
her ayrıntısını beklemeyin. Her şeyden önce, cüceler yedi değil sekiz tane. Üstelik de Walt Disney’in filmindeki cüceler gibi zararsız, hatta sevimli, komik isimleri olan şahıslar beklemeyin. Bunlar, kavgacı, acımasız, tehlikeli cüceler. Üstelik de, bilgisayar marifetiyle ufalmış saygın aktörler tarafından oynanıyorlar: Bob Hoskins, Ray Winstone, Ian McShane, Toby Jones, vd. 
pek söz edilemez. Buna karşılık, film bir görsel şölen. Soluksuz izleniyor, mizahi yanları var, aksiyonu durmak bilmiyor. Hatta, Pamuk Prenses’in orman mahlûkatıyla tanışması gibi bölümlerde Walt Disney’e de selâm gönderilmiş. Eleştirmenlerin içinde beğenmeyeni de oldu (yabancılardan söz ediyorum), ancak belli ki seyirciler cevaplarını gişe hasılatı yoluyla vermiş. İzlerken sıkılmayacaksınız, ama sonradan eleştirecek yönlerini bulabilirsiniz. Eh, sonuç olarak bu da büyük bütçeli bir yaz filmi…
İlk kez Grimm Kardeşler’in masalıyla geniş bir okur kitlesi bulan Pamuk Prenses’i her sanat dalı sevgiyle kucakladı. Masal pek çok bale grubu tarafından yorumlandı, genelde kaynağı da Disney animasyonu oldu. En eski tarihli uyarlama ise, 1912’de sahnelenen ve kaynağı Grimm masalı olan Broadway oyunu. 1937’de ise meşhur Disney animasyonu gösterime girdi. Snow White and the Seven Dwarfs’un, Amerika’nın ve Walt Disney Stüdyoları’nın ilk animasyonu, ilk renkli animasyon olmak gibi çığır açıcı özellikleri vardır. Yaşı tutanların hatıralarında da silinmez biçimde yer etmiştir.
California’sına gönderildiği Amerikan sitkom’u The Charmings yayınlandı, bir yıl dayanabildi. 2011 yapımı dizi Once Upon a Time ise, şimdilik ikinci sezonuna girdi. Animasyon Happily Ever After’da (2003) prenses, prens, ayna ve kraliçe dışında bütün karakterler farklıydı. İki Japon uyarlaması da var: anime TV dizisi The Legend of Snow White ve dört ciltlik manga serisi Prétear (2000). Çizgi roman serisi Fables’ı, Neil Gaiman’ın vampirlik, ensest ve pedofiliyi de içeren kısa hikâyesi Snow, Glass, Apples’ı (1994), 1998’de Zürih Operası’nda galası yapılan Schneewitten operasını da unutmayalım. En yeni versiyonla benzerlikler taşıyan, ama mizah unsuru kuvvetli, kraliçeyi Julia Roberts’ın oynadığı 
şiş Barbara’yla sevişirken suçluluk da hissediyor. Orada biri var diye herhalde. Filmi, Barbara’nın anlatımıyla izliyorsunuz. Barbara, gerçek anlamda Nicolas’ya nerede aşık olduğunu da kafası karışık olarak seyircilere anlatıyor. Barbara’yla Nicolas’nın aşkı videocu dükkânında mı başlamış, yoksa Nicolas’nın bebek istemesiyle mi? Kadınların ne zaman aşık hissettiklerini anlayamıyoruz elbette. Film, yatakta karnı şiş Barbara’nın üzerine açılıyor ve onun anlatımıyla bu aşkın ve hamileliğin her şeyi seyircilere ulaşıyor. Hatta bebek doğduktan sonra ilişkinin sarsılması bile. Barbara’yı canlandıran Louise Bourgoin’ın şişkin karnı görünüyor, hatta bebeğin tekmeleri bile fark ediliyor. Sevişme sahneleri gibi çok gerçekçi Barbara’nın hamileliği de. Ama bu gebelik bilgisayarın marifetiyle oluyor tabii ki. Bourgoin, hamile bir kadının psikolojik ve sosyolojik her şeyini keşfetmiş ve gerçekten bir gebe kalmış kadın gibi. 
Filmin hikâyesi Brüksel’de geçiyor. Hastane ve doğum sahnesi gerçek mekânlarda gerçekleşirken, Barbara’nın rüyasında yüzdüğü derin sular ve diğer iç mekânlar Antwerp’teki stüdyoda kurulan setlerde çekilmiş. Bu yer “sulu stüdyo” diye ün salmış Avrupa’da. Çok gelişmiş bir film stüdyosu burası. “Mutlu Bir Olay” anlamına gelen sinemaskop çekilmiş Rémi Bezançon’un 2011 yapımı 
içinde yüzdüğü sahnede, kadınların okyanus kadar derin olduğunu düşünüyorsunuz. Her daim keşif ediyorsunuz. Bourgoin’la Christophe Blanc’ın 2010 yapımı “Blanc Comme Neige-Tehlike Zinciri” filmindeki Michele karakteriyle fark etmiştik. Luc Besson’un 2010 yapımı 
ÇETİN KARAMANBEY (1922) – METİN ERKSAN (1929)
ATİLLA TOKATLI (1932) – ERDOĞAN TOKATLI (1940)
NEJAT OKÇUGİL (1929) – CEVAT OKÇUGİL (1931)
İ. NECİL OZON (1924) – A. URAL OZON (1929)
İSMAİL GÜNEŞ (1961) – MEHMET GÜNEŞ
VEDAT TÜRKALİ (1919) – BARIŞ PİRHASAN (1951) – YUSUF PİRHASAN
HİDAYET PELİT (1936) – BÜLENT PELİT (1965)
İSMET ALKAYA (HAYAL) – YASEMİN ALKAYA (1964)
ERİŞ AKMAN (1947) – NİSAN AKMAN (1958)
gidiyor. Weyland şirketinin Prometheus adındaki uzay gemisinde arkeologlar Elizabeth ve Charlie’yle beraber bir grup insan derin uykudan uyandırılmak üzereler. Android David, Elizabeth’in rüyasını izliyor önce. Çocuk Elizabeth, babasıyla ölüm üzerine konuşuyor rüyasında. David, adaşı büyük yönetmen David Lean’ın 1962 yapımı “Lawrence of Arabia-Arabistanlı Lawrence” filmini seyretmeyi seviyor. Hatta repliklerini bile konuşmaktan hoşlanıyor bu filmin. Geminin kaptanı Janek. Şirketin yöneticilerinden biri de Meredith Vickers. İnsanın yaradılışına takılmış şirketin sahibi de Peter Weyland. Eski Türkçede Serendiz, Arapçada Zuhal denilen bir gaz devi Saturn gezegenine benzer bir gezegenin 
Ay’ına iniş yapan Prometheus gemisi ve mürettabatı, Noel arefesinde hemen uyduyu keşfe çıkıyorlar. Girdikler mağara bazı şeyleri de uykusundan uyandırıyor. Tuhaf yaratıklar görünmeye başlıyor bu gotik mekânda. Elizbeth’in sevgilisi Charlie’den hoşlanmayan android David, kimse farkına varmadan yerdeki sıvıdan bir şeyler alıyor, gemide Charlie’nin içkisiyle karıştırıyor. Gece Elizabeth’le seviştikten sonra Charlie’de tuhaf değişmeler de başlıyor. Elbette Elizabeth de birden hamile kalıyor ve içindeki “şey” hızla büyüyor. Sonra da aksiyon çoğalıyor hikâyede. Film bittiğinde hikâyenin devam edeceği hissine de kapılıyorsunuz. Belki de devamı hemen gelir.
İngiliz yönetmen Ridley Scott, 2012 yapımı bu üç boyutlu 
ateş ediyorlar. Kadınları, yaşlıları ve çocukları, hatta bebekleri hiç acımadan ve vicdanı sızlamadan öldürebiliyorlar. Sırada duran Ayla’ya Sırp askeri tecavüz edecekken, şimdi yüzbaşı olan Danijel, Ayla’yı fark ediyor ve onu himayesine alıyor. Bu bir aşk mı yoksa daha başka bir şey mi? Sevişme sanki daha önde. Çünkü, hayatta kalmak her şey. Özellikle Boşnaklar için. Danijel, duygusal gibi görünüyor. Hatta bir aşık. Ama sonuçta o, Nebojsa Vukojeviç’in oğlu. Vukojeviç, Danijel’in aşırı milliyetçi babası. Vukojeviç, bir Bosna’daki Sırp askerlerinin komutanı. Sırp faşistlerine “Çetnik” deniyor. Vukojeviç, elinden gelse Boşnakların tümüyle yerryüzünden silebilecek bir Nazi 
ruhunu taşıyan bir faşist. Yönetmen sadece Sırp şiddetini göstermiyor. Yer yer Boşnak direnişçilerin bombalı saldırılarını da gösteriyor. Tek bir bakış açısıyla yansıtmak istememiş filmini yönetmen. Ama Boşnaklara karşı sıcaklığı da hissediliyor. Zaman zaman Boşnak direnişçiler de yansıyor içeriden. Sırp karargâhı alabildiğine soğuk ve korkuyu hissediyorsunuz. Ellerinde gelişmiş makinelileriyle her an her şeyi yaparlar diyorsunuz içinizden Sırpları gördüğünüzde. Danijel, Ayla’nın hayatta kalması için kaçmasını bile teşvik ediyor. Bir türlü kaçış plânlandığı gibi gitmiyor. Ayla’yla ilişkisi, babası Vukojeviç’in de kulağına gidiyor Danijel’in. Filmin finali, onca trajidilerden sonra bile yine de trajik. Hikâyeyi seyircilere Danijel anlattığını da belirtelim. 
sahneler var. İnsanın zihnine yerleşiyor. Sırp askerlerinin öldürdüğü ve karlar üzerinde yatan Leyla’nın bebeğinin ölüsü. Sırp askerlerinin Boşnak kadınlara herkesin gözü önünde tecavüz etmeleri. Hem insan onuru açısından hem de insanlık açısından sarsıcı. Dünya bu soykırıma yıllarca sessiz kaldı. Sırplar, Nazilerin toplama kampları gibi gibi Boşnakları da topluyorlar. Açlık ve sefalete tanıklık ediyorsunuz. Vukojeviç’in Ayla’nın odasına girdiği sahnede korkuyu gerçek anlamda iliklerinizde hissediyorsunuz. Zaman birden yavaşlıyor, tedirginlik usul usul yükseliyor. İnsanın nefesi kesiliyor bu sahnede. 
aktör Jon Voight’un 1975 doğumlu kızı Angelina Jolie, oyunculuğunun ardından yönetmenlik de yapmaya başladı. Jolie, Phillip Noyce’un 1999 yapımı “The Bone Collector-Kemik Koleksiyoncusu” filmiyle öne çıkmıştı. Ardından James Mangold’ın 1999 yapımı “Girl, Interrupted-Aklım Karıştı” filmiyle 2000 yılında “En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu” dalında Oscar kazanmıştı. Onunla özdeşleşen “Lara Croft” serisi oldu. Aksiyon filmlerinde başarılı işler çıkardı. Kazak yönetmen Timur Bekmambetov’un 2008 yapımı 
oğlanları pikapta müzik dinliyorlar. Anne Laura, bu can sıkıntısı veren adada şerifle kaçamak yapıyor. Şerif Sharp, yalnız ve mutsuz. Elbette canı sıkkın. Evin babası Walt da sıkkın ve sonunda karısının ilişkisinden haberli oluyor. Bu kapalı ve kasvetli havada adanın başka bir yerinde 55 numaralı Ivanhoe İzci Kampı var. Burada haki izciler, doğayla iç içe, disiplinle hayatı ve paylaşmayı öğreniyorlar. Sabah bir sorun ortaya çıkıyor. Çünkü izci çocukların içinde pek göze batmayan Sam ortadan kaybolmuş. İzci lideri Ward telâşlanırken Sam, adanın bir yerinde Suzy’yle buluşuyor. Ama bir geriye de gitmek gerekiyor. Sam ve Suzy, okul müsameresinde karşılaşıyorlar, mektup arkadaşı oluyorlar ve 
sonunda beraber kaçıyorlar. Onların peşinde herkes var. Bu iki çocuk bu küçük adanın neresine saklanabilirler. Arada bir anlatıcı olarak filme dahil olan bir adam yardımcı oluyor. Gerçekten çocuklukta yaşanabilecek en heyecan verici macera da başlıyor. İlk öpücükler, ilk danslar ve ilk macera. Yeryüzünün en şanslı iki çocuğu onlar. Elbette bu heyecan verici macerada hüzünler de var. Sam, hem yetim hem öksüz. Onu evlâtlık aile ondan kurtuluyor. Araya Sosyal Hizmetler giriyor. Şerif Ward, görür görmez yalnız Sam’e kanı ısınıyor. Güzel bir mutlu son herkes için gelse de mutsuz Walt karısının aldatmasını unutabilecek miydi?
L’Amour” (Aşk Zamanı) şarkısı gibi. 1962’de kaydedilmiş bu şarkıyı çok seveceksiniz. Şarkının girişi şöyle diyor: “C’est le temps de l’amour (Bu aşk zamanı) / Le temps des copains et de l’aventure (Arkadaşlık ve macera zamanı) / Quand le temps va et vient (Zaman gelir ve gider) / On ne pense a rien (Hiçbir şey düşünme) / Malgré ses blessures (Yaralamasına rağmen) / Car le temps de l’amour (Aşk bir süre için) / C’est long et c’est court (Uzunu var, kısası var) / Ça dure toujours (Bu sonsuza kadar sürer) / On s’en souvient (Hatırlayacağız)…” Yönetmen bununla da kalmamış ve seyircilerine unutulmuş makaralı teyp de gösteriyor. Kaydı ve sesi çok iyidir bu makaralı teyplerin. Filmin müzikleri de gerçekten harika. 
Anderson’ın 1998 yapımı “Rushmore-Çılgın Liseliler”, 2001 yapımı “The Royal Tenenbaums-Tenenbaum Ailesi”, 2004 yapımı “The Life Aquatic with Steve Zissou-Steve Zissou ile Suda Yaşam” ve 2007 yapımı “The Darjeeling Limited-Küskün Kardeşler” bizim sinemaseverlerle de buluşmuştu. 2008’deki İstanbul Film Festivali’nde gördüğümüz “Küs Kardeşler Limited Şirketi” filminin önünde 2007 yapımı “Hotel Chevalier” kısa filmi gösterilmişti. Paris’te geçen bu kısa filmin başrolünde de Natalie Portman vardı. Ünlü oyuncu Bill Murray de 2004 yılından bu yana Anderson’ın filmlerinin vazgeçilmezlerinden. Yönetmenle senaryoyu yazan Roman Coppola, büyük yönetmenlerden Francis Ford Coppola’nın 1965’te Paris’te doğmuş oğlu. Roman Coppola, ünlü oyuncu Nicolas Cage’in de kuzeni, yönetmen Sofia Coppola’nın da abisi.