Aşkın Formülü Yok (I Rymden Finns Inga Kanslor)
Yönetmen: Andreas Öhman
Senaryo: Jonathan Sjöberg-Andreas Öhman
Müzik: Josef Tuulse
Görüntü: Mikael Johansson
Oyuncular: Bill Skarsgard (Simon), Martin Wallström (Sam), Cecilia
Forss (Jennifer), Sofie Hamilton (Frida)
Yapım: Naive Film (2010)

Bu yılki Oscar’da İsveç’in aday adayı olan “Aşkın Formülü Yok”, yönetmen Andreas Öhman’ın da ilk uzun filmi. Dünyaya “asperger sendromlu” Simon’un gözüyle bakan filmin mizahı da güldürüyor.

Simon, “asperger sendromlu” 18 yaşında bir genç. Simon’un bu sendromunda, plân yapma ve hayal gücü yüksekken, sosyal etkileşim ve iletişim bozuklukları fark ediliyor. Otizme gibi bir sendrom bu. Simon, sığınağı bidonunun içine girip kendini dış uzayda olduğunu sanıyor. O, matematik dahisi. Her şeyi matematikle formüle ediyor. Bir sabah, anne ve babasının yalvarmalarına rağmen girdiği sığınağından çıkmayan Simon, bu yeryüzünde hayatına anlam katan abisi Sam’ın evine yerleşiyor sonra. Sam, sevgilisi Frida’yla yaşıyor. İşi de oto tamirciliği. Simon, kendi gibi olan gençlerle beraber çevre temizliği yaparak sosyalleşmeye çalışıyor her gün. Simon dakik. Her sabah, sokaktaki kavşağı aynı saatte geçiyor. Haftalık mönüsünün değişmesine büyük tepki veriyor. Sabah ve akşam öğünleri daima aynı saatlerde yeniyor. DVD’den de filmler sadece haftanın bir günü izleniyor. Kendisine dokunulmasından hoşlanmıyor. “13” sayısını seviyor. Çünkü, bu asal sayı kendisi gibi sadece kendine bölünebiliyor. İşte bu Simon’un matematiksel doğrularla bir araya getirdiği denklemler bir yerde takılıyor ve gerçek anlamda dış dünyayla tanışıyor. Sancılı olsa da. Simon, Sam’ın hayatındaki en değerli şey. Sam, onun için kız arkadaşından bile ayrılıyor; sonunda depresyona girse bile. Frida, Simon’un matematik doğruluğundaki hayatından boğuluyor ve çekip gidiyor. Abisinin mutsuz halinin farkına varan Simon, abisine yeni bir Frida aramaya koyuluyor. Yeni kız arkadaşı hemen bulmak zorunda. Çünkü kendi dakik düzenini hemen düzeltmesi gerekiyor Simon’un. Matematiksel doğruluktaki testlerle yeni kızın peşine düşen Simon, sabahları çarpıştığı Jennifer’i kestiriyor gözüne. Abisi ona, anlayacağı dilde kadın ve erkeğin “çekimi” üstüne konuşmasından sonra karakteri abisine en uzak Jennifer görüyor matematiksel mantığına göre. Romantik anlar bile hazırlıyor onları tanıştırabilmek için. Ama, aşkın kimi nerede ve ne zaman bulacağı belli olmuyor. Erkek arkadaşından yeni ayrılmış Jennifer kararını çoktan vermiş çünkü.

İsveç’ten sıcak hikâye…

Bu film bir İsveç yapımı. Ama tahmin ettiğiniz gibi soğuk değil. Tam tersine sıcak bir film. Zaman zaman da insanı güldürüyor mizahıyla. Filmin görselliği de çarpıcı. Görüntülerdeki yazılar ve şekillerle gerçeküstü estetiğin de kıyılarında dolaşıyor film. Sarı tonların kuşattığı anlardaysa bir an Van Gogh tablosu karşısındaymış gibi de hissettiriyor insana. Müzikleri de kulağa hoş gelen filmin hikâyesi, İsveç’in kuzeyindeki Vasternorrland şehrinin yakın ve uzak ilçelerinde geçiyor. Filmi seyrederken filmin tek bir yerde geçtiği izlenimine kapılıyorsunuz. Buna sinemada “Kuleşov etkisi” deniliyor. Büyük Rus yönetmen Lev Kuleşov (1899-1970), kurgu denemeleriyle sinemaya yeni anlamlar katmıştı. İsveççe adı “Uzayda Yok Olan Hisler” olan 2010 yapımı “I Rymden Finns Inga Kanslor-Aşkın Formülü Yok”, İsveç’in Oscar aday adayı olmuştu bu yıl. Yönetmen Andreas Öhman, filminin İsveççe adına nazire yapar gibi, “Tabii ki uzayda his var” demiş bir röportajında. Ayrıca bu ilk filmi için, İngiliz yazar Mark Haddon’ın “The Courious Incident of the Dog in the Night-Time” romanından ilham aldığını da belirtmiş yönetmen. Haddon’ın bu romanı, İş Bankası Kültür Yayınları’nca “Süper İyi Günler/Ya da Chrisopher Boone’un Sıradışı Hayatı” adıyla 2004’te yayımlanmıştı. 1986 Stockholm doğumlu genç yönetmenin “Aşkın Formülü Yok”, 2011 Filmekimi’nde de sinemaseverlerle buluşmuştu. Yönetmenin bir saygı sunuşu da var “Aşkın Formülü Yok” filminde. Yönetmen doğrudan göstermese de Simon, Sam ve Frida’ya, Stanley Kubrick’in bilimkurgu klasiği “2001: A Space Odyssey-2001: Uzay Yolu Macerası” filmini de seyrettiriyordu DVD’den.

(09 Aralık 2011)

Ali Erden

sinerden@hotmail.com