Düşler Diyarı (Beasts of the Southern Wild)
Yönetmen: Benh Zeitlin
Oyun: Lucy Alibar
Senaryo: Lucy Alibar-Benh Zeitlin
Müzik: Dan Romer-Benh Zeitlin
Görüntü: Ben Richardson
Oyuncular: Quvenzhané Wallis (Cimcime), Dwight Henry (Wink), Levy Easterly (Jean Battiste), Lowell Landes (Walrus), Pamela Harper (Küçük Jo), Gina Montana (Bayan Bathsheba)
Yapım: Fox Searchlight (2012)
Amerikalı yönetmen Benh Zeitlin, “Düşler Diyarı” filmini Lucy Alibar’ın oyunundan beyazperdeye aktardı. Bu filmde, iklimi değişen dünyada yoksulların daha yoksul olacağını keşfediyorsunuz. Zenginler, yoksullarla aralarına yüksek setler örüyorlar.
Louisiana… Bu film, bataklıklı kol (bayou) denilen bölgede tecrit edilmiş insanların, yoksullukla ve küresel iklim değişikliğiyle hayatta kalma mücadelesini anlatıyor. Bu yoksul insanlar, sanki tarih öncesi devirlerde yaşıyorlar. İlkel bir topluluk gibi. Atalarımız gibi avcı-toplayıcı gibiler. Şehirle bataklık bölgesini ayıran set var. Fırtına koptuğunda ve aşırı 
yağmur yağdığında kapaklar açılıyor, sular bataklıklı kola geliyor. Buranın sakinleri yoksullar bataklıklı kola “leğen” diyorlar. Kasırga ve yağmurun üstüne şehirden gelen su leğende sele neden oluyor. Derme çatma evler yıkılıyor, sular yükseliyor ve yiyecek bulunmuyor. Bunca yokluğun üzerine açlık da biniyor. 2012 yapımı “Beasts of the Southern Wild-Düşler Diyarı” filmine fantastik, hatta bilimkurgu bile diyebilirsiniz. Küresel ısınma bu kadar hızlı dünyayı kuşatınca bu filmde gördükleriniz uzakta değil. Evet, yine kaybeden yoksullar. Yiyecek, su ve barınma en büyük sorun olacak. Bu filmdeki gibi. Kutuplarda buzlar eriyor ve sular yükseliyor. Deniz suları verimli toprakları öldürüyor. Hatta erozyon çoğalıyor.
Cimcime’nin gözleriyle…
Filmi Cimcime’nin gözleriyle ve düşleriyle izliyorsunuz. Cimcime, İngilizcesiyle Hushpuppy. Babasıyla yaşayan altı yaşlarında nadir bulunan inci tanesi gibi. Annesine ne olduğunu tam bilmiyoruz. Babası ona, annesini anlatıyor arada bir. Cimcime’nin annesi öyle güzelmiş ki, rüzgârıyla ocağı yakıyormuş, bir bakışıyla tenceredeki suyu kaynatıyormuş, timsahı korkmadan öldürüp pişiriyormuş. Cimcime, filmin bir yerinde leğenin sakini kız çocuklarıyla okyanusta yüzerler, tekne onları alır ve yüzer eve götürür. Orada annesine benzeyen bir kadını 
gören Cimcime, babasının annesi için anlattığı hikâyenin içine düşüveriyor. Cimcime’yle ilk hayvanlarla iletişim kurarken tanışıyor seyirci. Babasının barakasının biraz ötesindeki barakada kalan Cimcime, babasının pişirdiği tavuklarla karnını doyuruyor. Okulda, diğer çocuklarla Bayan Bathsheba’nın derslerinde küresel ısınma, neolitik devir ve öncesini öğreniyor. Cimcime, mağarada yaşayan atalarımız gibi resimler çiziyor hep. Yüzbinlerce yıl sonra insanların Cimcime’yi hatırlamaları için. Kendi domuzlarını da düşlerinde devasa Avrupa bizonu gibi hayal ediyor. Film, gerçeklikle Cimcime’nin düşlerini iç içe geçiriyor. Cimcime öyle küçük ki. Karnı doyduğunda mutluluğun sıcaklığı perdeden seyircilere doğru esiveriyor. Leğenin sakinleri, bataklıkta tutulmuş kabuklu deniz ürünlerini de çiğ çiğ yiyorlar. Ateş olmasına rağmen. Filmde, dayanışma duygusunun insanlık tarihinde ne kadar önemli olduğunu fark edeceksiniz belki. Biz homo sapiensler (akıllı insan) beraber olunca bu zamana kadar geldik. Avrupa’daki yakın akrabamız neandertal insanı, topluluk ve dayanışma oluşturamadığı için 40 bin yıl önce dünyadan silinmişlerdi.
FBI acımaz…
“Düşler Diyarı” filmindeki yoksulluğa çok az filmde tanık olmuşsunuzdur. Sinema tarihinin gelmiş geçmiş en sosyalist filmi, William Wyler ustanın 1937’de MGM’e yaptığı siyah-beyaz “Dead End-Çıkmaz Sokak” filmiydi. 1990’ların sonuna kadar FBI’ın gözü “kızıl komünist” olarak değerlendirilen bu filmin üzerindeydi. Michael Curtiz’in Warner Bros’a çektiği “kızıl komünist” görülen 1935’teki yoksul madencilerin dramını 
anlatan “Black Fury-Kara Öfke” filmi de var FBI’ın hışmından kurtulamayan. Biz de de Yılmaz Güney ustanın 1970 yapımı siyah-beyaz “Umut” filmi hatırlanabilir. Dünyada onca yoksulluk var işte. “Düşler Diyarı”, Lucy Alibar’ın “Juicy and Delicious” (Sulu ve Lezzetli) piyesinden uyarlanmış. Senaryoyu da Alibar’la beraber yönetmen Benh Zeitlin yazmış. 1982 New York doğumlu yönetmen Zeitlin, kısa filmlerin ardından ilk uzun filmini “Düşler Diyarı” filmiyle gerçekleştirmiş. Yönetmen müziğin kıyılarında da dolaşıyor. Zeitlin bu filmiyle 65. Cannes Film Festivali’nde “Camera d’Or-Altın Kamera” ve FIPRESCI ödüllerini de kazandı. Yönetmen filminde çoğunlukla hafif el kamerası kullanmış ve öfkeli fotoğraflar oluşturabilmiş. Yönetmenin kamerası 16 mm. 2003 Louisiana doğumlu Quvenzhané Wallis, filmde altı yaşlarında bir kızı canlandırmış. Cimcime’nin babası Wink’i oynayan Dwight Henry, kariyerine 2012’de TV dizilerinde başlamış. Aslında bu filmde çalışan birçok insan için “Düşler Diyarı” ilk uzun metrajlı film.
(10 Ocak 2013)
Ali Erden
ailerden@hotmail.com
geleni kesiyorlar, Avrupa’nın içlerine kadar. 1071’de Anadolu’ya gelmiş Türkler Moğollarla savaşıyor. İzmir DEÜGSF Sinema-TV’den mezun olmuş Kudret Sabancı, 2012 yapımı 
Tracy” ve Robert Rodriguez-Frank Miller’ın ortak yönettikleri 2005 yapımı “Sin City-Günah Şehri” filmleri, çizgi roman ruhunu perdede yaratmışlardı. Sabancı’nın filmi estetik olsa da, sanki beslendiği yer Suat Yalaz’ın 1960’larda Kartal Tibet’i oynattığı 
Çise Hatun’un, Altın Orda Hanı’nın oğlu Çağanbay’la evlenmesini engellemek için Moğol Camoka, Çise Hatun’u yok etmekle görevli. Camoka’nın yanında Manguday Birliği de var. Çise Hatun’u evlenebilmesi için, “Yağmur” adlı atıyla Karaoğlan, babası Baybora, Karaoğlan’ın seyisi Çalık, Cengiz Han’ın eski alay beyi Balaban, cüce Pekşen, maymunu “Kestane”yle Bayırgülü yolculuğa çıkıyorlar. Çise Hatun, Çağanbay’la evlenmek için yola çıksa da Bayırgülü’nü yağız Karaoğlan’dan kıskanıyor. Karaoğlan için Bayırgülü’yle tatlı çatışmalara bile giriyor. Onların peşinde de Camoka ve Mangudaylar var. Kale gibi şehrin etrafında büyük savaşı Türkler kazanıyor ve Moğolları dize getiriyorlar. Dokuz canlı Camoka gözlerini açtığındaysa bu hikâye burada bitmez diyorsunuz. 
iç piyasayı hesaplayarak bu kadar yüksek bütçeli film yapmadılar. Bunun dışarısı da vardır. 1984’te İstanbul’da doğmuş, İzmir’de büyümüş Müge Boz, “Leyla ile Mecnun” dizisiyle ünlendi. Talip Karamahmutoğlu’nun gösterime girecek “Bir Hikâyem Var” filminde de oynadı. Boz, Ali Adnan Özgür’ün yönettiği köy enstitüleri üzerine 2012 yapımı “Toprağın Çocukları” filminde de oynamıştı. Boz, 
Yukarıdaki başlık altında, ulusal ve uluslararası festivallerde bir ödül verilir. “Senaryo” nedir? Bazı yönetmenlerin senaryo hakkındaki düşüncelerine göre, örneğin: P. P. Pasolini, senaryoyu “bir başka yapıya yönelik bir yapı” olarak tanımlıyor. M. Erksan’a göre “edebi” bir metin olan senaryo, A. Yılmaz’a göre “teknik” bir metindir. (A. Yılmaz’ın bu tanımlamasını, “çekim senaryosu” ile daha rahat açıklayabilirsek de, klâsik anlamda senaryo olarak da alabiliriz.) Erksan ve A. Yılmaz’ın farklı düşünceleri sonucu “senaryo”nun edebi bir metin mi, yoksa hedefi olan (“bir başka yapıya dönüştürülmek”) bir metin mi olarak algılanması gerekliliği hakkında -sonuca ulaşabilinir mi?- tartışmak mümkündür. Cassavetes’in ilk filmi Shadows’un finalinde “filmin senaryosuz çekildiğine” dair bir ibare yer alır. Bize göre bu bir tartışmanın konusu olmamalıdır, bundan kastın “çekim senaryosu” olduğu sonucunu çıkarmak, sorunu çözüme kavuşturacaktır. 
Sinema eseri dört farklı yapıdan oluşur -dört ayak üzerinde durur. Öncelik senaryo’dur. Sonra yönetim gelir, yönetimi yönetmen yapar ama hazırlanacak bir mekân (maddi unsur) olmasının yanında, oyuncuların bu mekân içinde kullanılması (manevi unsur) gelir. Maddi unsur ile manevi unsur, yönetmenin kontrolünde hazırlanacaktır ama bunun görüntülenmesi (çerçevelenmesi ) gerekmektedir. Yönetmenin hazırladığı maddi / manevi ortamın kaydedilmesi / görüntülenmesi / çerçevelenmesi (ışıklandırma dahil) görüntü yönetmeninin işidir. Böylece yönetim ile (ikinci ayak), görüntüleme (üçüncü ayak) birlikte (eşzamanlı) oluşurlar. 
Tekrar senaryoya dönersek, “senaryo filmin öncelik şartı” dedik ama film, belirli bir süreçte -perdede- izlenmesi gerekli, yani izlenmesi bir zamana bağlı, devamlılık isteyen bir izlemeye ihtiyaç duyan, bir zaman içinde sonucuna varılabilecek bir gösteridir, senaryo ise -ne manada alırsanız alın- yazılı bir metindir. Senaryo özgün bir metin olabileceği gibi, bir başka metinden -çoğunlukla edebi tür metinlerinden- uyarlama da olabilir. Böyle bir senaryo genelde uyarlandığı metne yüzde yüz bağlı kalmaz, kalamaz. Öncelikle, görselliğe uygun olmayan bölümler çıkarılır, -bu önce senaryo yazarının, sonra yönetmenin değerlendirmesi ile olur. Bunun dışında edebi metnin -çoğunlukla- kısaltılması ya da ilâveler yapılması gibi değişiklikler yapılabilir. E. Bronte’nin Wuthering Heihts romanı yurtdışında gerek Wyler ve Bunuel, yurt içinde gerek Erksan tarafından yapılan uyarlamalarında (Ölmeyen Aşk) nerede ise sadece birinci bölümü (ilk yarısı) çekilmiş, ikinci yarı ise (nerede ise farklı bir öykü -ama ilk yarının devamı- çekilmemiştir. Orhan Aksoy ise TV için yaptığı dizi filmde (Acımak / R. N. Güntekin) romanda olmayan bir kahramanı filme (diziye) ekleyerek -öyküye ters düşmeyen- senaryoda değişiklik yapmıştır.
katıldığı, senaryolar (metin olarak) katılmadığı için, senaryoların değerlendirmesi, o senaryodan çekilmiş film üzerinden yapılır. Peki, o filme kaynaklık eden (!) senaryoya, yönetmen ne kadar bağlı kalmıştır, yazılı metin senaryo görselleştirilirken, senaryonun ne kadarı peliküle aktarılmış, kurgu sonrası, filmin kaynağını oluşturan o senaryo, yazılmış metin halindeki senaryo ile ne kadar uyum halindedir. 
Senaryo yazarlığı, sinema yapılanması içinde kaçınılmaz bir yer tutar, bazısı bu işi sürekli yapar (senaryo yazarları) bazısı ise bir kez dener. Ödül verilirken bu husus göz önüne alınmaz, alınmamalıdır da. Bazı yönetmenlerin kendi senaryolarını yazdıkları da olur -yukarıda da değindik-, yazmasalar da; yönetmenler çekecekleri filmin senaryosu üzerinde (yazılı metni üzerinde) çekim için gerekli değişiklikleri ve kendileri için gerekli çekim hazırlıklarını yaparlar, bu senaryonun dışında kalan bir durumdur. Bazı yönetmenler başka yönetmenlere senaryolar yazdıkları gibi, bazen senaryo yazarlığından yönetmenliğe de geçebilirler. Ama tüm bunlar, filmde senaryonun işlevini değiştirmez, senaryoyu ister bir kişi, ister bir ekip yazsın, senaryo ister değişiklik görsün veya görmesin, değişmeyen şey, senaryonun sinema eserini oluşturan dört ana yapıdan biri olduğudur.
Bağımsız sinema çıkışlı David O. Russell’ın son filmi hoş bir yeni yıl sürprizi. Romantik komedi türünün son dönemdeki en iyi örneklerinden. İki kırık kalbin hikâyesini anlatan 
Russell bu alışılmadık dengesiz çiftin hikâyesine uyum sağlayan ve önceki filmlerinden aşina olduğumuz omuz kamerası, hızlı geçişler ve son jeneriğinde bazı sinema yazarı dostlarımızı ayağa kaldırıp dansettiren ritmik müzik kullanımı eşliğinde dinamik bir anlatım tutturmuş. Ama asıl marifeti bu tür güldürülerin yapıtaşı olan mükemmel işleyen senaryosunda. Ülkemizde Feniks Yayınları’ndan çıkan Matthew Quick’in çok satan kitabından uyarlanan senaryo bizzat Russell’in kaleminden çıkma.
Anne’de ‘Animal Kingdom’dan daha farklı anaç karakteri yine gözleriyle oynayan harika Jacki Weaver, baba’da uzun yıllar sonra klâasına çok yakışmış bir kompozisyonda döktüren futbol ve Eagles delisi Robert De Niro, bipolar Pat’de dokunaklı yorumuyla Bradley Cooper çok iyiler. Ama filmin esas kahramanı mutsuz ve dengesiz Tiffany’de harikalar yaratan Jennifer Lawrence. İki yıl önce ilk başrolünü oynadığı ve Oscar adayı olduğu bağımsız yapım 
tutkumuzu aşıyor), maçta kavga çıkarmış ve bu yüzden emeklilik şansını kaybetmiş. Ailesinin bahislerle geçindiriyor. Tek hayali restoran açmak. Baba Pat, kendi evinde bahisçi arkadaşı Randy’yle televizyondan maçları izleyip bol bol bahis oynuyorlar. Evin annesi Dolores Solitano da bol bol yemek yapıp duruyor. Genç Pat’in hastalığına “bipolar bozukluğu” deniliyor. Yani bir tür manik depresyon bu. Okulda yedek öğretmenlik yapan Pat, akıl hastanesine düşmeden önce bir gün eve zamansız geldiğinde o büyük sarsıntıyı yaşıyor. Evin içinde Stevie Wonder’ın söylediği tatlı bir şarkı “My Cherie Amour”, öğretmen karısı Nikki de banyoda. Banyo kapısını açtığında duşun altında “Nirvana”ya çıkmış karısının mutlu anını gören Pat, duşa girecekken bir adamı, bir öğretmen banyoda fark ediyor. Akıl hastanesinde aylarca yatan Pat’in en büyük takıntısı Nikki. Bu bir aşk mı, yoksa başka bir şey mi? Pat’in Nikki’ye yaklaşması da yasak. Mahkeme onu serbest bırakırken bu 
yasağı getirmiş. Psikiyatrist Cliff Patel’in seanslarına da katılması gerekiyor. Pat, Nikki’nin çocuklara okuttuğu kitapları da analiz yapmaya başlıyor. Ernest Hemingway’in I. Dünya Savaşı’nda geçen “Silâhlara Veda” romanını sanki pembe romanmış gibi değerlendirip insanı geriyor Pat. Bununla yetinmiyor, John Steinbeck’in “Gazap Üzümleri” romanına da dil uzatıyor. Biz bunu yazar olmaya çabalayan Matthew Quick’in hezeyanları olarak değerlendirdik. Pat’in mahallede en iyi arkadaşı Ronnie, düzen takıntısı olan Veronica’yla evli. Pat, Ronne’nin akşam yemeği davetinde Veronica’nın kız kardeşi Tiffany’yle tanışıyor. O da depresyonun içinde. Kocası trafik kazasında ölmüş. Bu depresyondan çıkmak için bütün yoğunluğunu dansa vermiş Tiffany. Pat’i de yanına çekmeye çabalıyor. Tiffany öyle ısrarcı ki, Pat kendne doğru gelen bu aşka fazla direnemiyor ve mutlu sonla aşk kazanıyor. Gerçek hayatta da hep böyle olsa. 
kamerası kullanmış çoğunlukla. Sarsıntılı kamera, Pat’in içindeki fırtınayla buluşmuş. Film sinemaskop çekilse de yönetmen dar açılarla Pat’le Tiffany’nin sıkıştırılmışlığını görselleştirebilmiş. 1990 doğumlu Amerikalı oyuncu Jennifer Lawrence’ı, ilk Debra Granik’in 2010 yapımı 
Bull-Kızgın Boğa” boks filmi, “Taxi Driver-Taksi Şoförü” ve “Bir Zamanlar Amerika” filmleri de sinema tarihine geçti. 
2012 yılı çok sayıda iyi film izlemenin keyfini yaşadığımız, sinema açısından hayli bereketli bir yıldı. Sinema sezonu yıl bitiminde sona ermiyor kuşkusuz, ancak her yazardan geleneksel bir değerlendirme ve en iyiler listesi vermesi beklenir.
4- 
İsviçre’deki lüks kayak merkezinin konuklarıyla yamacın dibindeki kasaba sakinleri arasındaki sınıf ilişkilerini ‘Metropolis’ göndermesiyle aktaran yılın önemli filmlerinden. Ocak ayında İstanbul Modern’de yeniden gösteriliyor.
Soluk soluğa okuduğunuz, elinizden bırakamadığınız bir romanın beyazperde uyarlamasını izleme öncesinde ruh haliniz ne durumdadır. Bir yandan merak edersiniz, öte yandan hayal kırıklığına uğramaktan korkarsınız. (Hele bir de aynı günlerde içi boşaltılmış bir 
Filmin okyanus ortasında geçen bundan sonraki bölümü 3D teknolojisinin de katkısıyla görkemli bir biçimde anlatılmış. Başta Bengal Kaplanı olmak üzere tüm vahşi hayvanlar ve deniz yaratıkları bilgisayar marifetiyle yaratılmış. Geçmişin Moby Dick’i, hatta daha yakın Jaws gibi örnekler düşünüldüğünde sinema teknolojisinin ulaştığı nokta göz kamaştırıcı. Lee’nin zaman zaman bu 3D ihtişamına kapıldığını ya da büyük stüdyo (Fox) yetkililerinin talebiyle National Geographic tarzı çekimlere itibar ettiğini görüyoruz. Romandaki çok daha sert bölümler ise muhtemelen PG-13 sınıflandırması (13 yaşından küçükler aile büyükleriyle izleyebilir) alabilmek için yumuşatılmış. Bütün bunlar filmin, Patel’in yedi ay gibi uzun bir süre zarfında ne denli insanlıktan çıktığını, yaşam mücadelesinde ne denli vahşi bir hayvana dönüştüğünü yansıtmaktan hayli uzak kalmasına neden olmuş.
Günümüzün popüler İngiliz yönetmenlerinden Joe Wright’ın edebiyat uyarlamalarını sevdiğini biliyoruz. Kendi kültüründen Jane Austen uyarlaması 
Wright, Rusya’daki mekânlarda çekim yapmanın yüksek maliyetini hesaba katarak hikâyenin önemli kısmını bir tiyatro sahnesine taşımış. Seyirci koltukları kaldırılmış, tüm alan -sahne arkası ve sofita bölgesi de dahil olmak üzere- tiyatro sahnesi olarak değerlendirilmiş. Bu tercihte ebeveynlerinin işlettiği bir kukla tiyatrosunda büyümüş olması denli, tiyatroyu 19. yüzyıl sonları Rus İmpatorluğu’ndaki toplumsal hayatın metaforu olarak kullanma isteği etkili olmuş. Tiyatroyu bir sanat formu ve temaşa sanatı olarak hep küçümsemiş Tolstoy’un eseri için aslında hayli ironik bir seçim. Ancak sınıflararası derin eşitsizlikle içten içe kaynayan devrim öncesi Rusya’sında jet sosyetenin Batı Avrupalılara -özellikle Fransızlara- öykünmesinden, toplumsal hayatın herkese biçilen roller doğrultusunda bir tiyatro dünyasına benzeşmesinden yola çıkıldığında, yönetmenin buluşu hiç de fena sayılmaz. Dönemle bağlantılı sahne tasarımları, kostüm ve diğer ayrıntılar üzerine sohbet ettiğimiz tarihçi dostların da takdirleri doğrultusunda son derece başarılı. Döneme İngiliz dokunuşu kusursuza yakın olan film özellikle bu açıdan izlenmeye değer. 
red yanıtı alan Levin’in hayal kırıklığıyla baloyu terk ederek karlar altındaki köyüne dönüşünde olduğu gibi, kapalı mekânlardan doğaya dönüş bölümleri de iyi kotarılmış. Finaldeki sahne dışına taşmış kır tablosu da öyle. İtirazım oyuncu seçimine. Ne ağdalı İngilizce aksanı ve bildik mimikleriyle Keira Knightley’yi Anna Karenina, ne de 
duygusu. Tek Tanrılı dinlerdeyse hiç olmazsa bu kadar çok suçluluk duygusu olmadığını düşünüyor. Zaman geçiyor. Biraz büyüyor. Aşkı da keşfediyor Pi. Müzik dersinde onu, Anandi’yi keşfediyor. Kalbi hızla atıyor. Sonra onunla konuşma cesareti buluyor. En azından kız ona bu cesareti veriyor. Ama kader diye bir şey var ve Pi trajedisine yol alıyor. 1978 yılı geldiğinde babası, artık Hindistan’ı terk edip Kanada’ya yerleşmeleri gerektiğini söylüyor. Tsimtsum adlı Japon yük gemisiyle Patel ailesi hayvanat bahçesindeki hayvanlarla Kuzey Amerika’ya, Kanada’ya doğru Pasifik’ten yola çıkıyorlar. Onca hayvana bakmak elbette zor. Geminin aşçısı da kötü biri. Ama daha da kötü plân gecikmiyor. Pasifik’in yani Büyük Okyanus’ta dünyanın en derin yeri “Mariana Çukuru” (Challenger Deep) var. Gemi buradan geçerken ürkütücü bir fırtına kopuyor, gemi batıyor ve Pi dışında insan kurtulamıyor. Filikada sadece Pi, zebra, sırtlan ve Bengal kaplanı, sonra gelen bir maymun koca gemiden geriye kalanlar. Pi, çocukken Bengal kaplanıyla arkadaş olmayı denemişti safça. Şimdi okyanusun ortasında yırtıcı hayvanlarla ölüm dansı başlıyor Pi’nin. Kaplan, diğer hayvanları 
“Wo hu cang long-Kaplan ve Ejderha”, 2005’teki üç Oscarlı 
Konserden sonra gece eve dönen Georges ve Anne. Georges, dairenin kapısının kırık olduğunu fark ediyor. Bu anda insanın zihnine bir kuşku düşüyor. Sabah olduğunda mutfakta kahvaltı yapan yaparken, Anne birden hareketsiz kalıyor. Georges onunla ilgilenirken yine birden Anne kendine geliyor. Anne’ın sağ tarafına inme gelmiş. Yavaş yavaş hastalığı kötüleşiyor. Konuşma yetisi varken Anne, Georges’tan kendisini hastaneye yatırmamasını istiyor. Belki de en büyük korkusu bakımevine yatmak ve orada ölmek. Georges, on yıllarca beraber olduğu karısı Anne için bir insanın katlanabileceği yere kadar fedakârlık yapıyor. O da bir yaşlı. Bu iki insanla beraber olurken bu büyük bir aşkı da yaşıyorsunuz. Eski insanların tutkusu ve paylaşımı gerçekten ilham verici. Günümüzde kaybolan aşkı ararken, onların on yıllarca sürmüş aşkı insanı etkiliyor. Georges, hayatının büyük bölümünde beraber olduğu eşine, saygı ve sevgiyle bakıyor. Onun yaşadığı acıyı her gün görmek, kederden daha keder verici. Ama, sonunda Georges’un yaptığı haklı görülebilir mi? Bu bir suç ve cinayet değil mi? Filmin derinliğinde dolaşırken, izlediğiniz bu film izlediğinizi sandığınız film olmayabilir. Haneke, filminin bazı anlarında seyircilere bunu hissettiriyor. Haneke’nin 
seyrederken, Andrey Tarkovski ruhu yaşayan Rus yönetmen Andrey Zvyagintsev’in Venedik’te “Altın Aslan” kazmış 2003 yapımı 
gösteren “Il Conformista-Konformist”, Pierre Granier-Deferre’in 1973’teki “Le Train-Lekeli Güneş”, Michel Deville’in 1974’teki “Le Mouton Enragé-Çapkın Tilki”, Jacques Deray’in 1975’teki müthiş polisiyesinde Alain Delon’la oyunculuk gösterisi yaptığı “Flic Story-Öldürmek Arzusu”, Roger Spottiswoode’un 1983’te El Salvador’daki Sandinist devrimine bakan “Under Fire-Ateş Altında”, Krzysztof Kieslowski’nin Fransız bayrağındaki renklerinden yola çıkarak çektiği üçlemesinden 1994’teki “Trois Couleur: Rouge-Üç Renk: Kırmızı” filmlerinde unutulmaz oyunculuklar sunmuştu. 1927’de doğmuş Emmanuelle Riva, en çok Alain Resnais ustanın 1959 yapımı “Hiroshima, Mon Amour-Hiroşima Sevgilim” filmiyle belleklere yerleşmişti. İranlı babayla Fransız anneden olmuş bu kameraman, Darius Khondji, sinemanın büyük kameramanlarından. İç mekânların ruhuna giren kameraman, öncelikle Jeunet-Caro ikilisinin filmlerine sinemaya muazzam fotoğraflar sunmuştu. İç mekânların ruhu için Haneke, Polanski, Bertolucci, Fincher, Allen gibi büyük yönetmenler ondan vazgeçemiyorlar. 
Jean-Luc Godard, 1960’larda yerle bir olan refah toplumunun simge yönetmenlerindendi. 1930 yılında Paris’te doğdu. Godard, André Bazin’in Cahiers du Cinéma Dergisi’nde François Truffaut, Claude Chabrol, Eric Rohmer gibi sinema yazıları yazdı. 1955’te, Guy de Maupassant’ın 1886’da yazdığı “Le Signe” (İşaret) hikâyesinden yola çıkarak “Une Femme Coquette-Cilveli Kadın” kısa filmini çekti. Öncesinde Godard, bir baraj yapımı üzerine “Opération ‘Béton’-Beton Operasyonu” belgeselini de yaptı. Bu belgeselde İsviçre’de Avrupa’nın en büyük barajı Grande-Dixence’ın inşaatını anlatıyordu. 1958’de Truffaut’yla beraber senaryosunu yazıp yönettiği “Une Histoire d’Eau-Bir Su Hikâyesi” kısa filmi de var. Eric Rohmer’in senaryosundan çektiği 1959 yapımı “Charlotte et Véronique, ou Tous les Garçons s’Appellent Patrick-Charlotte ve Véronique veya Patrick Adı Verilen Bütün Erkekler” kısa filmini de çekti. İlk uzun filmini çektiği 1960’ta Jean Paul Belmondo’yla “Charlotte et son Jules-Charlotte ve Erkekleri” kısa filmini de yaptı. Bu filmiyle, deneysel ve gerçeküstücü yönetmen Jean Cocteau ustanın 1940’ta yazdığı tek perdelik oyunu “Le Bel Indifférent”e saygı gönderdi Godard. Cocteau’nun 1932 yapımı deneysel “Le Sang d’un Poet-Şairin Kanı” filmi de görülmeli. Godard, Cocteau’dan çok etkilenmiş bir yönetmen. 
Godard’ın Truffaut’nun hikâyesinden senaryosunu yazıp yönettiği ilk filmi, 1960 yapımı “À Bout de Souffle-Serseri Aşıklar”, Fransız “Yeni Dalga” akımının da çok önemli filmi. Godard bu filminde Jean Paul Sartre’ın varoluşçu felsefesine de yaklaştı. Filminde, küçük çaplı gangster Michel Poiccard’ı (Jean-Paul Belmondo) anlattı. Amerikalı öğrenci Patricia’ya da aşık. Patricia (Jean Seberg), Michel’in kafasında yarattığı kıza uyuyor muydu? Fonda dinlemeye doyulmaz Martial Solal’ın caz tınılarının ruhta dolaşan müzikleri ve Raoul Coutard’ın muhteşem siyah-beyaz sinemaskop görüntüleri, insanı şaşırtan ve yabancılaştıran kurgusuyla bu film, modern zamanların sarsıcılığını yaşatan bir film. Çünkü artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Hem gerçek hayat hem de sanat. Görece refah toplumunun sonu geldi ve şimdi şiddet toplumu var. Marsilya’da araba çalan Humphrey Bogart’a tutkulu gangsteri Michel, yolculukta kameraya dönüp seyirciye bir şeyler anlatırken, peşine düşen trafik polisinin yaralanmasına neden oluyor. Plânlar suya düşüyor ve her şey Paris’te bir karabasana dönüşüyor Michel için. Michel, peşindeki polislerden kurtulmak için Patricia’yla İtalya’ya kaçmayı plânlıyor. Ama üniversitede okuyan Patricia’nın da kendi plânları var elbette. Bu filmde anların üzerinde durmak gerekiyor. O görselliğin ve kurgunun da. Patricia’nın dairesinde geçen uzun sahne unutulmaz. Hep kendine uymayan kızlar bulduğunu söyleyen Michel’le Patricia’nın konuşmalarını dinlemeye çabalayan seyirci, kısacık saçlı Patricia’nın güzelliğiyle başı dönüp duruyor. Öncelikle bu sekanstaki konuşmalar birer moloğa dönüşüyordu filmde. Bu, modern zamanların iletişimsizliği belki de. 
Michel ve Patricia, kaldırımda bir öne bir geriye yürürken, kamera da aynı biçimde öne ve geriye kayıyordu. Godard bu filminde “sıçramalı kurgu”yu da denemişti. Uzun ve tek bir çekimde, aradan kareler kesilip atılınca görüntüde sıçrama oluyor bu kurguda. Michel, varoluşçu ve entel bir gangster. Patricia’yı “uzlaşmacı” olmakla suçluyor. Patricia, Amerikalı yazar William Faulkner’ın (1897-1962) romanlarını çok beğeniyor. Michel, Faulkner’ı uzlaşmacı bir yazar olduğu için suçluyor. Uzlaşmacılar, sistemle barışık ve amaçlarına ulaşmak için her şeyi kabulleniyorlar. Michel, “ya hep ya hiç” diyor. Onun için, Patricia ve Faulkner aynı. Patricia, kendi hayalleri için Michel’i hayatından çıkartıyor ve polise ihbar ediyor. Michel’in vurulduğu an, Michel sokakta öne doğru yürürken, kamera da onu hiç kesme yapmadan öne doğru kayarak takip ediyordu. Godard, Patricia üzerinden kadınları Makyavelci olarak görüyordu. Coutard’ın, Paris’in ruhunu yansıtan, neredeyse belgesel gibi fotoğrafları da 1960’ların başındaki Paris’i armağan ediyordu sinemaya. Bu film, Hollywood’da B sınıfı olarak değerlendirilen kara filmlere de saygı gönderiyordu bir de. Godard bu filmiyle Berlinale’de yönetmenlere verilen “Gümüş Ayı” ödülünü de almıştı.
Godard’ın 1960 yılında çektiği Cezayir Savaşı üzerine ikinci filmi “Le Petit Soldat-Küçük Asker”, 1963’e kadar Fransa’da yasaklı film oldu. Bu filme, sonradan eşi olacak Danimarkalı oyuncu Anna Karina, Michel Subor’la başrolü paylaştı. Asıl adı Hanne Karin Blarke Bayer olan 1940 doğumlu Anna Karina, 1960’lardaki Godard sinemasının en önemli parçasıydı. Filmin müziklerini de önemli bestecilerden Maurice Leroux yapmıştı. Fonda piyano tınıları duyuluyor sürekli. Kamera, Leman Gölü’nün ikiye böldüğü Cenevre’de ağzından sigara düşmeyen ve sürekli iç sesiyle konuşan Bruno Forestier’nin peşine takılıyor. Bu iç sesler moloğa dönüşüyor sonra. Bruno, gökyüzüne baktığında Klee’nin portrelerini gördüğünü söylüyor üstü açık arabasıyla şehirde yol alırken. Paul Klee (1879-1940), Alman kökenli İsviçreli ressam. Birçok akımı etkilemiş. Özellikle dışavurumcuları, gerçeküstücüleri ve kübistleri. Ondan bir söz: “İnsanı olduğu gibi değil, olabileceği gibi vermek isterim…” Godard’ın filminde olduğu gibi.
kare” diyor. Veronica’nın fotoğraflarını çekmeyi sürdürürken Veronica’ya, Mozart, Beethoven ve Bach’ın erken vakitlerde dinlenemeyeceğini de söylüyor Bruno. Sonra Haydn’ın neşeli müziğiyle çalışmayı sürdürüyorlar. Kamera da, Veronica ve Bruno’nun coşkusuna katılıyor. Bruno, Veronica’yla ressamlar üzerine de konuştuklarını söylüyor iç sesiyle seyirciye. Veronica, Gauguin’in Van Gogh’dan daha iyi olduğunu söylemiş ona. Bruno, Palivoda’yı vurmak için arabayla onu takip ediyor başka başka sahnelerde. Bruno, Palivoda’yı vuramamasının nedeni olarak da bu filmin kameramanı Raoul Coutard’ın kendisine anlattıklarından dolayı olduğunu söylüyor seyirciye. Bruno görevi yerine getiremiyor. Fransız ajanların oyunuyla İsviçre polisi de peşine düşüyor. Çünkü Fransa onu istiyormuş. Bruno kendi dairesinde Veronica’ya Alman şarkısından sözler okurken, kamera da duvardaki savaş, şiddet ve kadın fotoğrafları üzerinde dolaşıyor. Brigitte Bardot ve Jean Seberg’ün de fotoğrafları asılı duvarda. Godard, Bruno’nun dairesiyle Bruno’yu özdeşleştirmiş sanki. İkisi de dağınık ve yalnız. Godard’ın birçok filminde mekânlar ve şehirler bir karakter gibi. Ruhları var. Godard’ın filmlerinde yabancılaşmayı da sıkça yaşayabilirsiniz. 
Godard, 1961 yapımı “Une Femme est une Femme-Kadın Kadındır” üçüncü filmini çekti. Bu film, ustanın ilk renkli filmiydi. Üstelik de sinemaskop çekti filmi. Angela’yı Anna Karina, Émile Récamier’yi Claude Brialy, Alfred Lubitsch’i Jean Paul Belmondo canlandırmış. Anna Karina, bu filmdeki başarısıyla 11. Berlin Film Festivali’nde “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü almıştı. Müzikleri Michel Legrand bestelemiş. Legrand’ın besteleri, müzikal filmleri çağrıştırıyor. Anna Karina’nın söylediği “Anna” şarkısı da muhteşem. Karina da en seksi haliyle bu şarkıyı söylüyor gece kulübünde. Godard, bu filminde Alman kökenli Amerikalı yönetmen Ernst Lubitsch’e de selâm göndermiş oluyor adını kullanarak. Lubitsch (1892-1947), müzikal ve komedileriyle sinemaya damga vurdu. Çarpıcı görüntülerse elbette Raoul Coutard’ın. Bu filmde Fransız usülü aşk üçgeni de öne çıkıyor. 
filmine ulaştık. Siyah-beyaz ve sinemaskop bu aşk filmini de, Marguerite Duras’nın romanından Peter Brook çekmiş. Duras’nın bu romanı 1966 yılında orijinal adıyla ülkemizde yayımlanmış. Kitap kapağında da Belmondo ve Moreau var. Kitap 1998 yılında yine orijinal adıyla Can Yayınları’ndan da çıkmıştı. Peşinden gelen sahnedeyse Godard, hem Truffaut’ya hem de Truffaut’nun 1960’ta çektiği ikinci filmi “Tirez sur le Pianiste-Piyanisti Vurun“a selâm da gönderiyordu. Bu suç filminde Aznavour başrolde oynamıştı. Angela dışarı çıkarken, Suzanne’a ne okuduğunu soruyor. Suzanne pandomimle ne okuduğunu anlatıyor Angela’ya. Hatta silâh sesi efekti bile duyuluyor. Angela, “Piyanisti Vurun. Filmini izledim. Aznavour harika” diyor. Truffaut bu filmini Amerikalı polisiye yazarı David Goodis’in “Down There” romanından uyarlamıştı. Suzanne, komünistlerin yayın organı L’Humanité’yi sattığı için uykusuz kalıyormuş ve bu yüzden işsiz kalmış. Suzanne’ın bir görevi daha varmış: Émile, Angela’yı takip etmesini istemiş. Marcel’in Barı’nda Charles Aznavour’un “Tu t’laisses Aller” şarkısı bu defa müzik kutusundaki plaktan duyuluyor ve Angela’ya hüzün çöküyor kırmızı şarabı içerken. 
getiriyorlar. Angela, Cyd Charisse hayranı. Onun gibi müzikal yıldızı olmayı hayal ediyor. Sokakta onun gibi dans edip şarkı da söylüyor. Angela, Alfred’e değil de neden Émile’e aşık olduunu söylüyor Alfred’e. Çünkü Émile, yakışıklı ve kurnazmış… Angela ve Émile, evde çocuk yapma üzerine tartışıyorlar hep. Godard, sinemada klâsik anlatımdaki gibi “açı-karşı açı” kullanmamış. Kamera, masada oturan Angela ve Émile arasında dönüp duruyor. Godard, Émile ve Angela bebek için tartışırken, gerçeküstücü tarzda görüntünün üzerine yazılar da düşüyor. Émile, kıkandığı Alfred’i eve çağırıyor, ama Alfred’in de acelesi var, çünkü televizyonda Godard’ın “Serseri Aşıklar” filmini seyretmek istiyor. Bebek tartışmasının hızlandığı yerde Alfred, “Bu komedi mi, trajedi mi” diyor. Émile de, “Kadınlar söz konusu olunca asla bilemezsin” diye cevap veriyor Alfred’e. Godard, feministleri de bir hayli kızdırıyor bu filminde. Ama erkekleri maskara yapmaktan da geri durmamış. Çok eğlenceli. Birbirleriyle küs Émile ve Angela, yatakta kitapların kapak adlarıyla iletişim kuruyorlar gecenin bir vakti. Bu filmde gerçek aşka dokunuyorsunuz. Aşkta ne oluyorsa, Émile ve Angela’nın aşkında da o oluyor. Çatışma, kıskanma, özlem ve sonsuz aşk… Bu müzikal-komedinin final bölümü de gerçekten çarpıcı. Bebek doğurabilmek için Alfred’in yatağından sevgilisinin yatağına gelen Angela’ya seviştikten sonra Émile, “Çok rezilsin” diyor. Kameraya bakan Angela da, “Rezil değilim. Ben bir kadınım” diyor.
Godard’ın 1962 yılında çektiği “Vivre sa Vie-Hayatını Yaşamak” filminin uzun adı “Vivre sa Vie: Film en Douze Tableaux-Hayatını Yaşamak: On İki Tablodan Oluşan Film…” Godard bu filmini Marcel Sacotte’un “Où en est la Prostitution” (Fuhuşun Olduğu Yer Neredeydi?) romanından uyarlamıştı. Filmin müziklerini Michel Legrand yapmıştı. Bu filmin tema müziği büyülüyor. 35 mm siyah-beyaz fotoğraflar da elbette Raoul Coutard’a aitti. Anna Karina Nana’yı, Sady Rebbot Raoul’u ve André Labarthe Paul’ü canlandırıyordu. Film, oyuncu olmak için kocasını ve çocuğunu geride bırakmış, keşfedilmeyi bekleyen plakçı dükkânında tezgâhtar Nana’nın trajik hikâyesini anlatıyordu Paris’te. Bu hikâye, bir melodram ustasının elinde olsaydı seyirciler gözyaşlarına boğulabilirdi. Godard, on iki bölümde anlattığı Nana’ya varoluşçu bir bakış getirirken, tüketim toplumuna, burjuvaziye eleştiri de getiriyordu. Nana Kleinfrankenheim fuhuşa düşüp bir fahişe oluyor. Bu filme Nana’nın kısa ömrü denebilir. Godard’ın filmi gerçeklik üzerinde dolaşıyor. Brechtyen yaklaşımla duyguların kıyılarında dolaşarak mahvolup giden genç bir hayatını belgesel tadında dürüst bir yaklaşımla yansıtıyor film. “Cinéma Vérité” üzerine de düşünmek gerekecek.Godard’ın bu filmindeki kamera kullanımlarına ve çerçevelerine de gözlemci bir bakış da yapmanız gerekiyor. Derinlikteki Paris hem büyülüyor hem de gerçek gibi acıtıcı. Bu filmin adı, ikinci bölümün başlığından geliyor. 
Ve final bölümü… Genç adam (Peter Kassovitz) odada Nana’ya, şair Baudelaire’in Edgar Allan Poe üzerine “Oeuvres Complètes” kitabından Poe’nun “Oval Portre” kısa hikâyesini okuyor. Pencere önündeki Nana’ya da bakıyor arada bir. Poe’nun hikâyesinde, Amerikalı ressam Thomas Sully’nin (1783-1872) yaptığı bir genç kız portresi üzerine bu hikâye. Nana, Raoul’dan da ayrılmak istiyor, ama Raoul’un kendisi için plânları olduğunu bilmiyor. Raoul, birkaç adamla zorla Nana’yı arabaya bindiriyor ve Nana’nın trajediye yolculuğu da başlıyor. Arabanın içinde kamera sağa dönüp sinemanın önündeki kalabalığı gösteriyor bir anda. Truffaut’nun 1962 yapımı “Jules et Jim-Unutulmayan Sevgili” filmi için bu kuyruk. “Hayatını Yaşamak” filminde, bilardo salonunda Luigi (Eric Schlumberger) bilardo oynarken, Nana’nın Hollywood müzikâllerinden düşmüş müzikle dansı da unutulmazdı. Godard’ın bu filminde çıplaklık da yansıyor doğal olarak. Filmin başlarında yolunu belirleyen Anna, kafede hüzünle etrafına bakarken, “jukebox”ta, yani para atılıp plâk çalan müzik kutusunda Jean Ferrat’nın söylediği “Ma Môme” şarkısı duyuluyordu.
“Nefret” filminde Fransızca, Almanca, İngilizce ve İtalyanca konuşmalar duyuluyor. Filmin orijinal adının kırmızıyla yazıldığı filmde, dış ses (bir ihtimâl Godard) seyircilere kamera önünü ve arkasını anlatıyor çekim yapılan Cinecitta sokağından. Bu film, sanki bir bakıma Cinecitta belgeseli gibi bazı anlarda. Gerçekten şehir gibi burası. Dış ses, André Bazin’in sinema için söylediği bir sözü hatırlatıyor. Bazin, “Sinema, arzularımızla daha bir uyum içinde olan bir dünyaya bakışımızın yerini tutar” demiştir. Ses, “Nefret, işte bu dünyanın hikâyesidir” diyor kameraman Coutard yansırken. Coutard’ın kamerası seyirciye dönüyor, oradan yatakta konuşan karı-koca Javalların mahremiyetine geçiyor. Camille kırmızı ışığın düştüğü yatakta yüzüstü ve çırılçıplak uzanmış. Paul ve Camlle, günlük şeylerden, cinsellikten konuşuyorlar. Kamera, cennetin üzerinde dolaşır gibi Camille’in çıplak vücudunu yansıtıyor perdeye. Işıklar normale döndükten sonra hemen maviye dönüşüyor. Camille, “Beni büsbütün mü seviyorsun” dediğinde, Paul, “Seni bütünüyle, müşfikçe ve trajik olarak seviyorum” diye cevaplıyor. Amerikalı yapımcı Jerry, Homeros’un Yunan tragedyasından “Odysseia” destanını Fritz Lang’ın yönetmesini istemiş. Yönetmen Lang, stüdyodaki sinema salonunda “Odysseia” filminden, tanrı ve tanrıçalarının heykelleri üzerinden Jerry’ye, “Tanrılar insanı yaratmamıştır. İnsanlar tanrıları yaratmıştır” diyor. Bu andaki konuşmalar etkileyici. Odysseus’un hikâyesi de yansıyor salondaki perdeden. Sonunda Jerry patlıyor ve Lang’ı suçluyor. Şu ana kadar ortaya çıkan bir sanat filmi. Jerry, ortaya çıkan 
filmin senaryoyla uyuşmadığını söylüyor. Jerry’nin öfkesi, Hollywood’un sinemaya bakışının da yansıması gibi. Jerry, senaryo yazması için Paul’e çek veriyor. Sonra Jerry’nin, Camille’e ilgisi artınca kıskançlık da dışarı çıkıyor Paul için. Tartışmalar, mutsuzluk ve evlilikte olan birçok şey hikâyeyi kuşatmaya başlıyor. Paul’ün, Jerry’nin tarihi villasında anlattığı Hint hikâyesi çarpıcıydı. Usta ve çırak üzerine. Şapkasını hiç çıkartmayan Paul, villanın bahçesinde yürürken Jerry’ye, “Chaplin ve Griffith günlerine geri dönmeliyiz… United Artists günlerindeki gibi” diyor. Modern zamanlara eleştiri mi bu? Godard, sinemayı değiştiren yönetmenlerden olmasına rağmen hakiki sinemanın geçmişte olduğunu düşünüyor sanki. Aslında filmde her şeyi kuşatan Paul’ün kıskançlığı. Belki her şeyi oluruna bıraksa, Camille’in aşkı daima yanında olacak. Camille öyle güzel ki. Paul’ün kıskançlığıyla etraflarını ateş çemberi sarıyor. Onların ilişkisi, Ulysses’le Penelope’un ilişkisi gibi mi şimdi? Yoksa bu film, modern Ulysses-Penelope hikâyesi mi? Çarpıcı bir çekim de var evde. Pencerenin önünde, Paul ve Camille karşılıklı konuşuken, kamera da sağa ve sola kayıp duruyordu. Klâsik anlatımda kamera, “açı-karşı açı”da oluyor. Evdeki anların çok uzun olduğunu da belirtelim. Godard kamera için, “Öne ve geriye kaydırma ahlâki bir meseledir” demişti. Bu filminde bolca yanal kamera çekimleri kullanmış. Sinema salonunda şarkıcı dansçılarla şarkısını söylerken de yanal çekimler vardı. “Açı-karşı açı” tekniğini kullanmamak için olabilir yine. Filmin sonu trajik. Yunan tragedyası gibi bir film olabilir mi bu? Godard, Bardot’nun çıplaklığını bolca kullanmış filmde. Bardot, kısa siyah peruk taktığında da Anna Karina’yı çağrıştırıyordu. Özellikle “Hayatını Yaşamak” filmindeki gibi. Filmin son bölümü Napoli açıklarındaki ada olan Capri’de geçiyor ve insan büyüleniyor. Cennetten ödünç alınmış Capri’nin dik ve yüksek kayalıkları, Camille ve Paul arasında açılan uçurumları da hissettiriyor. 
Godard’dan bir gangster filmi. 1964 yapımı siyah-beyaz ve 35 mm çekilmiş “Bande à Part-Çete” filminde Anna Karina Odile’i, Claude Brasseur Arthur’ü, Sami Frey Franz’ı oynuyor. Godard da anlatıcı. Müzik Michel Legrand’ın, görüntü Raoul Coutard’ın. Senaryoyu Godard, Dolores Hitchens’ın “Fools’ Gold” (Altın Şans) romanından yazmış. Amerikalı yazar Hitchens’ın (1907-1973) bu romanı 1958’de yayımlanmış ve Türkiye’ye uğramamış. 
Franz Arthur’e, Edgar Allan Poe’nun 1844’te yazdığı “The Purloined Letter” dedektiflik hikâyesini okuduğunu söylüyor kafede. Poe’nun bu kısa hikâyesi maalesef bizde yayımlanmadı. Odile, kafede bilardocuların yanından geçip lavaboya gittiği sahnede, besteci Legrand’ın Jacques Demy’nin 1964 yapımı “Les Parapluies de Cherbourg-Şerburg Şemsiyeleri” için yaptığı filmle aynı adı taşıyan şarkısı duyuluyor. Masada, sessizlik üzerine konuşmadan sonra film, yarım dakikayı aşkın sessiz filme dönüşüyor ve Franz “Bu kadar yeter” diyor birden. Sessiz an gerçekten uzunmuş gibi geliyor insana. Kafenin dans pistinde de Odile, Arthur ve Franz Madison dansı yapıyorlar beraberce. Quentin Tarantino, 1994 yapımı “Pulp Fiction-Ucuz Roman” filminde, John Travolta’yla Uma Thurman, klâsik arabaların olduğu mekânda dans yapıyorlardı. Tarantino, Godard’ın bu filmine gönderme yapıyordu işte. Odile, tüfekle atış yapan Arthur’e soyadını soruyor. O da “Rimbaud” diyor. Rimbaud (1854-1891), sembolizmin büyük şairlerindendi. Arthur’e aşık olan Odile metroda, Louis Aragon’un şiirinden Jean Ferrat tarafından bestelenmiş “J’entends, j’entends” şarkısını mırıldanıyor. Mutsuz, yalnız ve evsiz insanlar da yansıyor vagonun penceresinden. Öncesinde, uyuklayan bir adam üzerine konuşuyorlardı. Arthur Odile’e, adam üzerine hangi hikâyeyi düşürsen o olur, diyor. Adamın görüntüsü değişmeden hikâyeye göre anlamları değişiyor. Tıpkı Rus yönetmen Lev Kuleşov’un “Kuleşov Etkisi” çekimleri gibi. Sonra Odile ve Arthur yatıyorlar. Franz da soğuk yatağında yalnız uyuyor. Soygundan sonra Franz’ın hayali, Jack London’ın ülkesine gitmek. London’ın hikâyeleri Franz’ı büyülüyor. Onu, Amerika ve kültürü baştan çıkartıyor. Sonlara doğru soygun planları plânladıkları gibi gitmiyor. Basit plân kanlı soyguna dönüşüyor. Arthur hırsına yenik düşüyor ve trajedisini yaşıyor. Diğer taraftaysa Odile ve Franz, gemiyle Brezilya’ya doğru yol alıyorlar. Ucuz romanlardaki gibi hikâye Odile’le Franz’ın mutluluğu üzerine bitiyor. Dış sesse, devam filminin sinemaskop ve “technicolor” olacağını söylüyor.
Godard’ın distopik bilimkurgu-kara film tarzında 1965 yapımı “Alpha Ville-Alfakent” filminin uzun adı “Alphaville, Une Etrange Aventure de Lemmy Caution-Alfakent: Lemmy Caution’ın Tuhaf Bir Macerası…” Filmde, gerçeküstücü şair Paul Eluard’ın (1895-1952) “Capitale de la Douleur” (Acının Başkenti) şiir kitabına adını vermiş şiirinden alıntılar yapılmış sıkça. Kitap 1926’da yayımlanmış. Filmde, Eddie Constantine Lemmy Caution’ı, Anna Karina Natacha von Braun’u, Akim Tamiroff Henri Dickson’ı oynuyor. Bu film, 1965’te Berlinale’den “Altın Ayı” kazandı. “Alfakent”, karanlık geleceğe Marksist bir bakış sanki. Filmin müziklerini Paul Misraki bestelemiş. “Alfakent” filmindeki müzikler, zaman zaman yüksek bütçeli Hollywood filmlerinin senfonilerini çağrıştırıyor, bazen de gerilim filmlerinin. 1998’de Paris’te ölen Misraki, 1908’de İstanbul’da doğmuştu. 35mm ve siyah-beyaz çekilmiş bu bilimkurgunun kameramanı da Raoul Coutard elbette. Film, 003 Lemmy’nin sesinin üzerine açılıyor: “Bazen gerçeklik, sözel iletişim için fazlasıyla karmaşıktır. Ama efsane tüm dünyaya yayılmasını mümkün kılacak. Bir şekilde gerçekliği dışavuracak…” Kamera, kasvetli atmosferde arabanın içinde sigarasını yakan adamı, Lemmy Caution’ı buluyor. Fonda da Hitchcockyen bir gerilimli müzik de bu atmosferi kuşatıyor. Gecenin içindeki bir Paris, yani Alfakent… Özel efektsiz bu filmde Paris, 20. yüzyıl şehri gibi yansıyor. Bir tek Esso Kulesi’nde geçen sahneler fütürizmi hissettiriyor. Bu kule, Paris’in iş merkezlerinin yoğun olduğu La Défense semtinde 1965’te açılmış ve 1993 yılına kadar hizmet sunmuş. 11 katlı bu bina Paris’teki ilk ofis mimarisi olarak öncü olmuş. Godard’ın filmine de bilimkurgu tadı katmış. Bu filmin estetiği dışavurumcu ve gerçeküstücü. Bu filmi seyrederken, George Orwell’ın “1984” distopik bilmkurgu romanını hatırlayabilirsiniz. Alfa60, “büyük birader” gibi. 
Humphrey Bogart’ı hatırlatan trençkotlu, şapkalı, hep sigara içen ve her yerde fotoğraf çeken Nueva Yorklu “özel göz” 003 Lemmy Caution “Dışülke”den galaksinin başkenti Alfakent’e, Alfa60′ bilgisayar sistemini ve kötücül bilim insanı Leonard von Braun’u (Howard Vernon) ortadan kaldırmak için gelmiş bir ajan. Günümüzde bulunması zor olan vicdan ve aşka inanan 003 Lemmy’nin soyadı “Caution” da ironik. Çünkü “Uyarı” anlamına geliyor. Alfa60, teknokrasiyle baskı kurmuş. 003 Lemmy’nin, ajan Henri Dickson’ı bulması gerekiyor önce. Şehirde uyarıcı yazılar da insanlara uyarıları hatırlatıyor. 003 Lemmy’nin ilk gördüğü, “Sessizlik. Mantık. Güvenlik. Tedbirlilik” yazısı. 003 Lemmy’nin arabası, Ford Mustang ruhunu çağrıştıran Ford Galaxie… Lemmy otelin dönerli kapısından girerken kamera da onun peşinden gelince kaotik bir an yaşanıyor. 003 Lemmy, gazeteci Ivan Johnson olarak 344 numaralı odaya yerleşiyor. “Figaro-Pravda” gazetesinde çalışıyormuş. Gerçekte “Le Figaro”, liberal sağcı bir gazete. “Pravda”, Sovyet döneminin yarı resmi gazetesi gibi. 003 Lemmy, festival için şehre gelmiş. Otelin ve başka binaların koridorları labirent hissi veriyor. Kamera, geriye doğru kayarak 003 Lemmy ve Béatrice’i (Christina Lang) izliyor. Odada küçük bir sorun çıksa da 007 Bond gibi sorunu çözüyor 003 Lemmy de. Béatrice de, üçüncü sınıf “séductrice” denilen “ayartıcı”lardan. 003 Lemmy, Béatrice’in yüzündeki kederli ifadeden ve tazelikten etkilenmiş. Kötücül profesör Von Braun’un kızı Natacha, 003 Lemmy’yi arayınca hikâyede heyecan da artıyor. Buradaki insanlar aşkı hiç bilmiyor. Natacha, ikinci sınıf programcı olduğunu söylüyor. Arabada 003 Lemmy genç kadına, “Natacha, geçmişten gelen isim” diyor. Natacha da, “Ama yaşamda sadece şimdiki zamanı bilebiliriz. Hiç kimse geçmişte yaşamadı. Hiç kimse gelecekte yaşamayacak” diyor. Ajan Dickson’ı başka bir yerde, üçüncü sınıf bir otelde buluyor 003 Lemmy. Dickson, oda parasını ödeyemeyecek kadar meteliksiz ve ayyaş. Kurallara uyum sağlayamayanların, duygularına yenilenlerin başına birçok şey geliyor burada. Ya sürülüyorlar, ya intihar ediyorlar. Kimi de idam. Dickson böyle diyor. 003 Lemmy, “Ya Dick Tracy ve Guy l’Eclair’e ne oldu” diyor. 003 Lemmy, Dick Tracy’yi mi, yoksa Guy l’Eclair’i mi temsil ediyor. Guy l’Eclair, Flash Gordon’un Fransa’daki adı. Dickson, Alfa60 devasa bilgisayarın 150 ışık yılından daha hızlı olduğunu söyledikten sonra Einstein’ın “E=mc²” formülü perdeye yansıyor. Burada aşk gibi sanat da yok. Çünkü her şey mantıklı bir akılcılıkta yürüyor bu teknotrat yerde. Her şeyde teknolojinin soğukluğu hissediliyor. Bir kadın odaya geldiğinde Dickson heyecanlanıyor ve kalp krizi geçiriyor. Ölümden önce de 003 Lemmy’ye özkıyımcı Alfa60’ı yok edip insanları gözyaşından kurtarmasını diliyor. Lemmy, Dickson’ın yastığının altından Eluard’ın “Acının Başkenti” şiir kitabını alır, sonra da okumaya başlar. Bu tuhaf şehrin kuzeyinde kış, güneyinde de yaz sürüyor aynı anda. 003 Lemmy, Profesör Von Braun’u asansöre sürüklüyor. Onunla konuşmak isteyen 003 Lemmy, profesöre “Nostferatu” diyor. Dışülke onu sınırdışı etmiş. O da Leonard Nostferatu adını Leonard von Braun olarak değiştirmiş. Alman dışavurumcu sinemanın önemli ustalarından F. W. Murnau’nun 1922 yapımı sessiz korku filmi “Nosferatu. Eine Symphonie des Grauens-Nosferatu: Bir Dehşet Senfonisi”nde Kont Orlok, vampirken adı Nosferatu oluyor. Murnau, “Dracula”nın telifi alınamadığı için Dracula’ya Nosferatu adını vermiş. 003 Lemmy, başaramıyor ve esir düşüyor sonra. Alfa5 tarafından sorgulanıyor. 003 Lemmy serbest bırakılıyor sonra. Otel odasında onu Natacha bekliyor. 003 Lemmy ona Eluard’ın şiir kitabını veriyor. Natacha kitaptan bir sayfayı okumaya başlıyor. Final bölümündeki araba takip sahneleri de nefes kesici. 003 Lemmy, şehrin karlı ve soğuk kuzeyinde ölümcül kovalamacaya düşüyor. Finale yaklaşırken Arap negatifler de çarpıcı fotoğraflar yansıtıyor filmde. Dış sesle konuşan Alfa60, “Dünyanın gerçeklik oluşu bizim talihsizliğimiz. Benim Alfa60 olmam kendi talihsizliğim” diyor. 003 Lemmy, güney bölgesinde Natacha’yı kurtarıyor ve kaçıyorlar beraberce. Godard’ın bu bilimkurgusunun, Stanley Kubrick ve Andrey Tarkovski’nin bilimkurgularına ilham verebileceğini de hissediyorsunuz. Kubrick’in Arthur C. Clarke’tan uyarladığı 1968 yapımı “2001: A Space Odyssey-2001: Uzay Yolu Macerası”yla Tarkovski’nin Stanislaw Lem’in romanından uyarladığı 1972 yapımı “Solyaris-Solaris” bilimkurgularını çekmişlerdi.
Öncü ve deneysel 1965 yapımı “Pierrot le Fou-Çılgın Pierrot” filmi, Amerikalı polisiye yazarı Lionel White’ın (1905-1985) “Obsession” (Saplantı) romanından uyarlanmış. Senaryo da Godard’ın. Bu defa müziği Antoine Duhamel bestelemiş. Renkli ve sinemaskop görüntülerse yine Raoul Coutard’dan. Sinema, yazar White’a uzak değil. Stanley Kubrick, yazarın “Clean Break” suç-soygun romanını 1956’da “The Killing-Son Darbe” adıyla siyah-beyaz perdeye aktarmıştı. Bu roman ülkemizde 1960 yılında “Hipodrom Soygunu” adıyla Başak Yayınevi’nden çıkmış. “Çılgın Pierrot”da Jean Paul Belmondo Ferdinand “Pierrot” ve Anna Karina Marianne oluyordu. Amerikalı yönetmen Samuel Fuller da kendisiydi. Büyük yönetmenlerden Fuller (1912-1997) roman da yazıyordu. Godard bu filmini doğaçlama çekmiş. O gün aklına ne gelmişse, önüne ne çıkmışsa onu çekmiş. Filmi seyrederken hiçbir şey klâsik anlamda gelişmiyor. Bu film, klâsik anlatımın karşısında neredeyse deneysel bir film. “Çılgın Pierrot”nun, birçok yönetmene ilham verdiğini hissediyorsunuz. Özellikle Hollywood yönetmenlerine. Arthur Penn, Terrence Malick, David Lynch hemen akla geliyor. Penn, 1967 yapımı “Bonnie and Clyde-Bonnie ve Clyde” gangster filmi. Malick’in 1973 yapımı “Badlands-Kanlı Toprak” suç-yol filmi. David Lynch’in 1990 yapımı yine suç-yol filmi “Wilde at Heart-Vahşi Duygular…” Hatta Hollywood’a yol filmleri hakkında da yeni fikirler vermiş Godard usta. Ama, o da Hollywood’dan ilham almış. Böyle etkileşimler muhteşem bir şey. 
Bu bir polisiye ve yol filmi. Aslında türlerin ötesinde bir film bu. Paris’ten Fransa’nın güneyine doğru, bir kadınla erkeğin yolculuğu bu. Onlar gibi seyirci de macera yaşıyor bu filmde. Ama klâsik sinema anlamında değil. Filmin ön jeneriği de çarpıcıydı. Harfler, özellikle “A”lar beliriyor önce, ardından da diğer harfler. Siyah fon üzerinde Belmondo, Karina ve Godard’ın adları kırmızı, filmin adıysa mavi yazılıyor. Fonda da insanın kafasının içinde sürüklenen bir müzik. Film, Ferdinand Griffon’un sesiyle, İspanyol ressam Diego Valezquez (1599-1660) üzerine konuşmayla başlıyor. Valezquez, ellisinden sonra somut nesne tasvirlerini bırakmış. Sonra da, nesnelerin etrafına raks eden gölgelerin gizli parıltılarını veya havayı sis gibi bulanıklaştırarak eklemeye başlayarak onları soyutlaştırıp ve hepsini görünmez senfonisinin kalbine yerleştirmiş. Daha sonra gelense, renklerin ve şekillerin gizlice birbirine karışımı… Bu sözler bu filmin içinde dolaşmak için yol gösterici olabilir. Ses bunları anlatırken Marianne’in tenis maçını, ardından Ferdinand’ın bir dolu dergi ve kitabı kucaklayışı yansıyor. Ferdinand, küvette oturmuş kitaptan satırları küçük kızına okuyor. Ferdinand, zengin ve evli. Partiye giderken çocuğa Marianne geçiçi bakıcılık yapıyor. Bu Ferdinand’la Maranne’ın ilk karşılaşması mıydı? Ferdinand, partide Amerikalı ünlü yönetmen Samuel Fuller’la tanışıyor. Kırmızı ışık, yeşile dönüşüyor bu tanışmayla. Fuller (1912-1997), Baudelaire’n 1857’de yayımlanmış “Kötülük Çiçekleri” şiir kitabından ilham alan bir film çekmek için gelmiş Fransa’ya. İkisi de birbirlerinin dillerin bilmese de iletişimleri derinleşiyor. 
Ferdinand, mutsuz ve vücudunun parçalara ayrılmış gibi hissediyor. Partiden sıkılıp eve gelen Ferdnand, Marianne’ı evde buluyor. Marianne’in saçı, “Çete” filmindeki Odile gibi toplanmış. Ferdinand’la Marianne eskiden beraberlermiş. Beş yılı aşkın birbirlerini de görmüyorlarmış. Arabada yol alırken, Marianne radyoyu açıyor ve haberde 115 Vietkonglunun öldüğünü söylüyor. Marianne, bu trajediyi hiçbir şey hissetmeden dinlemelerini eleştiriyor. Marianne, Ferdinand’a “Pierrot” diyor. Ferdinand bundan hoşlanmıyor. Ferdinand, “Marianne Renoir” dediğinde, görüntüde bir kız çocuğunun portresi görünüveriyor. Marianne’in evinin duvarlarında resim tablolarının ve fotoğrafların yanında tüfekler de var. Bir de yatakta ölü bir adam. Ferdinand, Marianne’ın evinde uyanıyor sabahleyin. Marianne, “Jamais je ne t’ai dit que je t’aimerai toujours” şarkısını söylemeye başlıyor. Eve Franck (Georges Staquet) geliyor sonra. Marianne’in Franck’la ilişkisi mi vardı? Eve gelen Franck, yataktaki ölüyü görse de tepki vermiyor. Marianne, Franck’ın kafasında şişe parçalıyor. Şimdi kaçma zamanı. Bordo renkteki 64 model Peugeot 404’le yolculuk başlıyor güneye doğru. Paraları olmadığı için benzincide çalışanları da dövüp tam maceranın içine dalıyorlar görünürdeki aşk hikâyesiyle kahramanlarımız. Marianne, kaçakçı olan kardeşiyle buluşacakmış. Görüntülerin arasına yağlı boya resimler “insert”leniyor adeta. Ama, seyircinin zihni de karışıveriyor bu yağlı boya tablolarla. Acaba resimler Valezquez’in mi, yoksa izlenimci ressam Renoir’nın mıydı, diye. Renoir (1841-1919), yüzyıllarca önce yaşamış ressam Valezquez’den gerçek anlamda etkilenmiş. Yapanı bilmeden eserlerine baktığınızda kimin yaptığını bilemeyebilirsiniz. Godard, bu filminde pop art renkler de kullanmış. Filmin içinde dolaştığınızda koyu ve canlı renkler gözlerinizde patlıyor. Hatta insanlarla röportajlar da yansıyor filmde. Marianne ve Ferdinand, o insanlara hikâyeler de anlatıyorlar. Acaba Marianne Ferdinand’a neden “Pierrot” diyordu? Pierre Loutrel’le ilgisi var mıydı? Loutrel (1916-1946), gangster lideri bir halk düşmanı. Ferdinand’ı onunla bir tutuyor sanki. Hatta Loutrel’e dönüştürüyor. 
Yol kenarında kaza yapmış arabanın yanına kendi arabalarını bırakıyor kahramanlarımız kaza süsü vermek için. Kaza yapmış arabadakiler ölmüş. Araba yanarken, onlar tarlalara yöneliyorlar. Nehirleri, ormanları aşıyorlar. Ferdinand, 1908-1939 arasında Fransa’da yayımlanmış çizgi roman dergisi L’Epatant’ı okuyor zaman zaman. Benzincide üstü açık 61 model Ford Galaxie Sunliner’ı gözlerine kestiriyorlar. Arabayı “yürütme” sahnesi eğlenceliydi. Güneye geliyorlar. Arabada konuşmaları da elenceli. Birden, “Aklı eğlencede” diyor Ferdinand. Marianne, “Kime diyorsun” diyor. Ferdinand da, “Seyirciye” diyor başın geriye, kameraya çevirerek. İkisinin konuşmaları çoğu yerde şiirsel geliyor kulağa. Ferdinand, “Beni bırakmayacak mısın?” diyor. Marianne, kameraya bakarak “Evet” diyor. Masada da bir tilki var. Kadınlar, kelimeleri gerçek anlamıyla mı kullanıyorlardı? Marianne ve Ferdinand, gerçek kelimelerle diyalog kurmaya çabalarken yanlarında da papağan vardı. İkisi de zaman zaman kameraya (seyirciye) düşüncelerini anlatıyorlar. Bu filmde yabancılaşma baştan sona yaşanıyor. Turistlere, Amerikalıların Vietnam’ı işgalini “görsel” olarak anlattıkları sahne de unutulmaz. Ormanda oyun oynarken, “Ma Ligne de Chance” şarkısını düet yapıyor kahramanlarımız. Kötü adamlar, onların peşindeler ve Peugeot’daki parayı istiyorlar. Cücenin olduğu dairenin banyo küvetinde Ferdinand’a işkence bile yapıyorlar. Ama Marianne kayıp. Ferdinand umutsuzca onu arıyor. Sinema salonunda Vietnam Savaşı haberlerini izliyor. Haberlerin içinde oyuncu Jean Seberg, elinde kamerayla görünüyor. Marianne birden ortaya çıkıyor ve Ferdinand’ın hayatı yine altüst oluyor. Sonra, üstü açık lacivert 64 model Renault Caravelle 1100 Cabriolet’yle kıyıya gelen kahramanlarımız oradan tekneyle adaya gidiyorlar. Arada “cinéma” yazısı okunuyor. Seyirciye sinemada olduğunu unutmaması hatırlatılıyor sanki. Ferdinand ve Marianne, bulundukları ortamı yazarlarla anlatıyorlar iç sesleriyle seyirciye: Ferdinand: “Joseph Conrad romanlarındaki gibi, ortada küçük bir liman var.” Marianne “Robert Louis Stevenson’ın eserlerindeki gibi bir yelkenli.” Ferdinand: “Eski bir genelevi, Faulkner romanlarındaki gibi.” Marianne: “Zengin olan bir kahya. Jack London eserlerindeki gibi…” Ferdinand, karmaşık bir suçun içinde kalıyor Marianne’in sürüklemesiyle. Fred (Dirk Sanders), Marianne’in gerçekten abisi miydi? Adada trajediler yaşanıyor peş peşe. Sonra da Ferdinand, pop art sanat resim gibi yüzünü yağlı boyayla maviye boyuyor ve ardından dinamitleri başına sarıyor. Film bittiğinde, kadınların tahmin edilemez olduğunu da düşüneceksiniz belki.
Michael Haneke, sinemanın Almanya’nın Münih şehrinde 1942’de doğmuş Avusturyalı yönetmeni. Onun, birçok filmini sakinlikle seyredebilmek kolay değil. 1989’dan 1994’e kadar “Kent Üçlemesi” filmleriyle sinemada kendine sağlam yer edindi. Bu ve ardından gelen filmlerinden sonra ona “Buz soğukluğunda yönetmen” demeye başladılar. Usta, filmleriyle insanları rahatsız etmeyi sürdürüyor. Özellikle onun filmlerini sinema perdesinde görme şansını bulabilmiş seyircileri. Usta, önce Viyana Üniversitesi’nde okudu. Film eleştirmenliği yaptı. Ardından televizyon için çalıştı. 1989’dan itibaren de sinema filmleri çekmeye başladı. Haneke, kapitalist batı toplumlarındaki şiddete, tüketime, iletişimsizliğe, yükselen ırkçılığa baktı. Bununla beraber yoksulluğa ve göçmenliğe de baktı. Onun filmlerinin içinde dolaşırken kendinizi görünen dünyanın ardındaki soğuk ve sarsıcı gerçekliklerle baş başa buluyorsunuz. Bunda sadece konunun ve karakterlerin yansıyışıyla değil, mekânların ve o mekânlara düşen ışık düzenlemeleriyle de yaşıyorsunuz. Gri mavisi bir atmosfer seyircileri titretirken, tedirgin de ediyor. Şunu diyoruz: Haneke rahatsız eder… 
ayrıntılı çekimle gösterir kamera. Arabanın içinde, ön jenerikle beraber silüeti yansıyor karı-koca Anna ve Goerg Schober’in. Araba oradan ayrılırken “Avustralya’ya Hoşgeldiniz” yazısı okunuyor. Avustralya altıncı kıta. Yedinci kıtaysa aile. Ardından perdede “Birinci Bölüm 1987” yazıyor. Yüzlerini görmediğimiz karı-koca ve küçük kızları evlerindedir şimdi. Dijital saat sabah altıda çalar, ardından radyoda haberleri okuyan spikerinin sesi duyulur. Anna (Birgit Doll) kırmızı terliklerini giyer. Pencerenin perdesini açar. Mutfakta kahvaltıyı hazırlar. Kızları Eva’yı (Leni Tanzer) uyandırır. Georg (Dieter Berner) küvetin üzerine ayakkabılarını bağlar. Film böyle küçük ayrıntıları göstererek başlıyor. Her şey dünkü gibi aynı, sıradan ve güvenli. Filmin ilk yarısı neredeyse birbirine yakın anlatımla sürüp giderken, ikinci yarıda bu görünüşte mutlu aile kapitalizmin kendilerine sunduklarına arkalarını dönüp evlerine kapanırlar. Sonra da kendilerini yok ederler. Onlar intihar ederken seyirci de (sadece ekranı karıncalı televizyon) onları dikizliyor. Burjuva ahlâkını, tüketim toplumunu yönlendiren medyaya eleştiri de getiriyor Haneke. Filmde Jennifer Rush’ın “The Power of Love” ve Günter Mokesch-Karin Raab ikilisininden “Send Me Roses” duyuluyor. 
gösterir. Mezbahada, domuzun şok tabancasıyla öldürülüşünü gösteren Benny, aynı şok tabancasını kızın üzerinde dener ve kız acı çekerek ölür. Benny, soğukkanlılıkla bu acıyı ve ölümü kamerasıyla kaydediyor. Belki de filmdeki en ürpertici an, Benny’nin kızı öldürdükten sonraki sakin halleri. Bütün bunlar normal bir şeymiş gibi yerdeki kanları temizlemesiydi. Daha da ürpertici olansa babanın (Ulrich Mühe) kızın cesedi üzerinde yaptıklarıydı. Anne de (Angela Winkler) oğlunu Mısır’a tatile götürüyor. Filmin soğuk görüntülerse Christian Berger’in. Haneke bu filminde Bach’ın müziklerini kullanmış. 
yaşında öfkeli ve bu öfkesi birçok insana trajedi yaşatan öğrenci. Ardından zekâ oyunu oynayan iki öğrenci görünüyor. Sonra Paul (Udo Samel) ve Inge Brunner (Anne Bennent) çifti yansıyor. Evlâtlık bir çocuk için uğraşıp duruyorlar. Emekli Tomek (Otto Grünmandl), maaşını almak için bankaya geliyor. Tomek, yalnız yaşıyor. Evinde televizyondaki haberleri izliyor sürekli. Televizyon ekranından savaş görüntüleri düşüyor. Hatta PKK’nın şiddeti bile. Dolaylı veya dolaysız bu insanların kaderi bir trajedide buluşuyor. Final bölümü çok sarsıcı. Dünyadaki şiddet haberlerinin yanına bankadaki şiddet de ekleniyor. Haneke, psikoloji karşıtı bir film yaptığını söylüyordu. Hans, evde karısı Maria’yla sessizce akşam yemeği yerken, birden “seni seviyorum” diyor. Az bir zaman sonra karısına beklenmedik bir anda tokat atıyor. O ana kadar mekânın gri soğukluğunun farkında olmayan seyirci buzun içine düşüyor. Final bölümünde benzincide Max, banka kartını kullanamıyor. Yakındaki dini bankaya gidiyor. Bankamatiğini kullanamıyor. Bankaya giriyor, veznedar ona yardımcı olmuyor. Dışarı çıkan Max, kontrol edilemez öfkesiyle bankaya giriyor, tabancasını çıkartıyor ve rastgele etrafa ateş açıyor. Paul, Inge ve Tomek vuruluyor. Kamera, bir süre Paul’un üzerinde kalıyor ve kan vücudundan yere akıyor. Yönetmen, Max için puçlarını, Max’ın tek başına tenis oynadığı sahnede veriyordu. Max, topa raketle vurdukça öfkesi daha da artıyordu. 
tutulan K.’nın hiçbir çabası varoluşuna yetmiyor. Haneke filmini bir anlatıcının (Udo Samel) sesiyle sunmuş seyirciye. Şato’nun köye bir kâbus gibi çöken otoritesi, bürokrasisi ve hiçleştirmeleri yansıtılırken, Kafka’nın dışavurumcu metinleriyle de buluşulabilmiş Haneke’nin dili. Mekânlarla insanların birbirleriyle buluşan durumları (her şey enkaza dönmüş), despot öğretmen, karlar, soğuklar, bürokrasi, yalnızlığa itme, korkutma, otorite, yabancılaşma, faşizmin yıpratıcılığı alttan alta kuşatıcı kâbusları gibi çöküyor karakterlerin ve seyircilerin üzerine. Gri bir soğukluk baştan sona perdeyi kuşatmış “Şato” filminde. Haneke bu filminde daha yoğun “kararma” tekniği de kullanmış. Bu filmdeki gri soğuk görüntülerse Jirí Stibr’e ait. 
Hayatında erkek yok. Fantaziler kuruyor. Porno filmler izliyor. Cinselliğini yaşayamadığı için sapkınlıkları çoğalıyor. Hatta sadomazoşist fantazilerine düşüyor. Erika’nın hayatına birdenbire genç öğrenci Walter KLemmer (Benoit Magimel) giriyor. Sapkın ve dizginlenemez bir tuhaf ilişk başlıyor aralarında. Filmde birkaç an akılda kalıyordu. Erika, banyoda kendine, vajinasına acılar çektiriyor. Tuvalette de, dışarıdan bakınca ondan beklenmeyecek şekilde Walter’i tahrik edişi, porno izleme odalarını dolaşması vb. Final bölümü gerçekten çarpıcıydı. Bu filmde Schubert’in piyano tınıları başroldeydi. Filmin kameramanıysa Christian Berger’di. Cinselliğini sağlıklı yaşayamayan insanlar sapkınlıklara girebiliyor. Karşı cins her şeyden önemli. 
kazandığı işi ve toplumsal konumu. Gerçekten o kasetler nereden ve kimden geliyor? Aileyle özdeşleşen seyirci, aile gibi güven bunalımına düşüyor ve huzursuz oluyor. O korkuyu yaşıyor. Georges, yaşlı annesine (Annie Girardot) gördüğü bir rüyayı anlatır. İşte bu rüya, özelde Georges’un, genelde Batı toplumlarının perdeye yansıyan vicdanı. Cezayirli çocuk Macit’i görür rüyasında Georges. Macit’in anne-babası, Georges’un ailesinin çiftliğinde çalışan iki yoksul Cezayirli. Daha sonra Georges’un ailesi Macit’i evlâtlık alıyorlar. Sonra da çocuğu yetimhaneye yolluyorlar. Çünkü Georges, Macit’i kıskanıyor ve kaprisleriyle ailenin hayatından çıkartıyor Macit’i. Hem rüyalar hem de video kasetlerdeki görüntüler Georges’u Macit’in yoksul dairesine götürüyor. Macit (Maurice Benichou), yıllar sonra karşısında Georges’u görünce önce şaşırır, ama bu şaşkınlık uzun sürmez. Çocukluğunu ve geleceğini mahveden Georges’un gelişi iyi bir şey için değildir. Kasetleri yollayanın Macit olduğunu iddia eder Georges. Gerçekten aileye bu huzursuzluğu veren Macit mi?
cevabını açıkça vermiyor, ama filmin içine tam girdiğinizde o kasetlerin nereden geldiğini tahmin edebiliyorsunuz. Juliette Binoche, önceki filmlere göre bir adım geriye çekilmesine rağmen yine de etkileyici bir performans sunuyor. Filmin önünde görünen Daniel Auteuil, Georges’un iç ve dış dünyasındaki değişimlere derinlik katmış. Diğer oyuncular da yönetmenin anlatımına katkıda bulunuyorlar. Macit’in intiharı gerçekten çok sarsıcı ve neredeyse çok gerçekçi. Öyle şok edici ki, her şey birdenbire oluveriyor. Bir ara ne yapacağınızı şaşırıyorsunuz. Macit’in oğlunun (Walid Afkir), Georges’un çalıştığı kanala gelip Georges’la konuştuğu anlara iyi kulak vermek gerekiyor. Filmi görmeli ve üzerinde düşünmeli. Filmin kameramanıysa Christian Berger’di. 
Mekânlar, giysiler ve müzikler aynı gibi ilk bakışta. Oyuncularla konuştukları dil farklı sadece. Haneke’nin filmini seyrederken, kuzey ülkelerini de düşünmek gerekiyor. Almanya, Avusturya, Hollanda, Kanada, İngiltere ve ABD, Anglosakson çokkültürlülüğünü yaşıyorlar. Bunların yanına İskandinav ülkeleriyle İzlanda’yı da katabilirsiniz. Haneke’nin, “Ölümcül Oyunlar” filmini bu ülkelerin herhangi birinde çekmesi sonucu pek değiştirmezdi. Eğer Haneke, bu filmini Fransa, İtalya, İspanya gibi Latin kökenli ülkelerde çekmiş olsaydı “derin” farkları olabilirdi “Ölümcül Oyunlar” filminin. Haneke’nin yapıtları, “buz mavisi soğukluğunda filmler” olarak değerlendiriliyor hep. Soğuk, mesafeli, hemen içine girilemeyen, hem içsel hem de dışsal şiddeti barındıran bu filmler insanları gerçek anlamda sarsıyor. İnsanlar, belki de korkulması gereken en önemli varlık. Fransa’da çektiği filmlerde genel olarak çokkültürlülüğü ve ırkçılığı öne çıkardı yönetmen. 
uğruyor. Golf oyuncuları gibi giyinen iki genç Peter ve Paul, yumurtayla kurdukları iletişimden sonra vahşi şiddetlerini uyguluyorlar aile üzerinde. Sanki, bu iki sapık genç için her şey televizyon ekranı gibi. Yarışma oyunu oynuyorlar ve televizyon oyunu onları şiddete yöneltiyor. Bir an sonra Peter, tüfekle küçük Georgie’yi vuruyor ve Georgie’nin kanları televizyon ekranına yapışıyor. Haneke, bu anı hiç kesmeden ve neredeyse on dakika tek bir açıdan gösteriyor seyirciye. Bu sekans aynı zamanda Hollywood tarihine de geçmiş oldu. Hem uzunluğuyla hem derin şiddetiyle. Paul, sinir bozucu ses tonuyla arada bir kameraya dönüp seyirciye lâf atarak yabancılaşma yaşatıyor. Sanki Paul’ün perdeden çıkıp salona gelecekmiş gibi hissediyorsunuz. Paul’ün “gerçeklik” üzerine söyledikleri de filmler, televizyonlar, hayat ve birçok şey üzerine düşündürtüyor insanı. Darius Khondji ustanın kamerası da filmin en değerli şeyi. Filmin müziği de Matthieu Chabrol yapmış. 
ulaşıyorlar. Russell, bolca uyuşturucu kullanırken, uyuştırucu işine girmeyi istiyor. Russell’ın, enkaza dönmüş evinde eroini enjekte ettiği sahne gerçeküstüydü ve görüntü Russell’ın zihinsel bulanıklığıyla yansıyordu. Frankie de, mutlu şekilde klâsik arabasının içinde yol alırken fonda da Petula Clark’ın söylediği “Windmills of Your Mind” adlı şarkı duyuluyor. Bu şarkıyı Michel Legrand, Norman Jewison’ın 1968 yapımı “The Thomas Crown Affair-Kibar Soyguncu” için yapmıştı ve bu tema şarkısı Oscar kazanmıştı. Elbette mafya da boş durmuyor. Bu da iş için Dillon yerine Kackie Cogan geliyor. Seyirci Jackie Cogan’ı arabasında Johhny Cash’in “The Man Comes Around” şarkısını dinlerken tanışıyor gökten aşağıya yağmur boşanırken. Jackie, “Sürücü” diye anılan mafyanın avukatıyla konuştuktan sonra araştırmalarına girişiyor. Jackie, kuralları olan “kibar” bir kiralık katil. Yakın mesafeden kurbanlarını öldürmüyor. Çünkü 
duygusal mesafe bırakıyormuş öldürürken. Jackie, ilk şüpheli Markie’nin üzerine Barry’yi salıyor. Geceleyin yağmur altında Barry, Markie’yle dövüşüyor. Jackie, bir şekilde poker soygununu yapanları öğrense de Markie’yi ortadan kaldırıyor. Gecenin derinliğinde Jackie’nin Markie’yi öldürdüğü an görsel anlamda da çok çarpıcı. Gecenin karanlığında sağanak yağmurun altında Jackie, arabasının içindeki Markie’ye yaklaşıyor. Yavaş çekimle kurşun tabancadan çıkıyor, arabanın camını parçalıyor ve altta da Ketty Lester’ın 1964’te söylediği “Love Letters” şarkısı duyuluyor. Yönetmen, andığımız bu dört şarkıyı da ironik kullanmış. Bu anları perdede yaşadığınızda fark ediyorsunuz. Jackie’nin hedefindeki adamsa soygunu yaptıran Amato. O da Jackie’yi tanıyor. Jackie, Amato’yu öldürmesi için Mickey’i çağırıyor. Hapse girmekten ve karısından ayrılmaktan korkan Mickey bir alkolik. Sonunda işi Jackie tamamlıyor. 
Zaman zaman şiddet yüklü bu filme liberal sol ruh da sinmiş diye düşünüyorsunuz. Finansal kriz öyle derin ki, mafya bile masrafların altından kalkmakta zorlanıyor bu krizde. Film, George V. Higgins’in 1974’te Amerika’da yayımlanmış “Cogan’s Trade” (Cogan’ın Ticareti) romanından uyarlanmış. Massachusetts’ta 1939’da doğup 1999’da ölen yazar Higgins’in sinemaya uyarlanan ikinci romanı bu. Senaryoyu da yönetmen yazmış. Yazarın “Erkete” romanı Uycan Yayınları’ndan 1972’de çıkmış vakti zamanında. 1967’de Yeni Zelanda’nın başkenti Wellington’da doğan yönetmen Andrew Dominik’i 2007 yapımı 
Locker-Ölümcül Tuzak”
Son günlerin en çok izlenen yerli yapımı 
Ali Tanrıverdi: Bence filmin en büyük etkisi, dipnotlarda olan mevzular. Bizim aldığımız olumlu eleştirilerin neredeyse yarısı o ince göndermeler için yapılıyor. Biz bu kobay olayını tabiri caizse “kör göze kör parmak” yapsak belki de insanlara itici gelecekti. Komediyle bu durumu birleştirince herkesin daha da iyi görebileceği bir şey çıktı ortaya. 
Nasıl bir performanstır ondaki zaten. O attığı takla neydi öyle? Kaç tekrar yaptınız? 
Murat Şeker: Biz Ali ile başka bir çocuk filmi senaryosu yazdık zaten. Ama o daha drama – komedi bir iş. Çakallardan sonra bu filmi çekmeyi düşünüyorduk. Focus Film’den teklif gelince senaryoyu da beğenince hazırı varsa hemen gidip çekelim dedim. Şu kadarını söyleyebilirim; “Türkiye’de ilk defa doğru düzgün bir çocuk filmi çekildi.” 
Haftanın bu defa büyük stüdyo (Paramount) destekli bir diğer Amerikan yapımı 
Cruise’un can vermesini nasıl karşılar bilemem ancak bizler buna benzer öykülerin anlatıldığı filmleri daha önce defalarca izlemiştik. Bir zamanlar ‘Olağan Şüpheliler / The Usual Suspects’in yaman senaryosuyla övgüye ve Oscar dahil ödüllere boğulmuş Christopher McQuarrie’nin yönetmenliğini yapmış olduğu bu sıradan yapımın belki de tek sürprizi, Sovyet Gulag’ındaki ölümcül tutsaklık yıllarında kafayı sıyırmış eski mahkûm rolünde, bir dönem Genç Alman Sineması’nın efsanevi ismi, şimdilerin saygın belgeselcisi Werner Herzog’un varlığı.