‘Şanslı Logan / Logan Lucky’ Amerikalı usta sinemacı Steven Soderbergh’in dört yıllık aranın ardından yönetmenliğe dönüşünü müjdeleyen ilgiye değer bir yapım. Sinemanın bu harika çocuğu 1989’da henüz 26 yaşındayken çektiği küçük bütçeli bağımsız ilk uzun metrajı ‘Seks Yalanları / Sex, Lies and Videotape’ ile Cannes şenliğini ayağa kaldırmış, en iyi filme verilen Altın Palmiye’nin yanı sıra, erkek oyuncu (James Spader) ve Fipresci Eleştirmenler Ödülü’nü de kucaklamıştı. Soderbergh’in verimi ilerleyen yıllarda devam etti, sene başına yaklaşık bir filmle hem ana akım sinemanın farklı türlerinde ilginç eserler verdi, hem de başlangıçtaki bağımsız ruhunun doğrultusunda farklı denemelere girişti. Dört yıl önce sinemayı bıraktığını, kendini resme vereceğini duyurmuştu yorgun yönetmen. Bu planını uygulamaya koyamadı. Bu süre içinde farklı televizyon dizilerinde yapımcılık yaptı. Takma isimlerle görüntü yönetmenliği ve kurgusunu yaptığı bu dizilerden ‘The Knick’in iki sezonluk yirmi bölümünün yönetmenliğini üstlendi.

Dünya sinemalarıyla eşzamanlı olarak bizde de gösterime giren ‘Logan Lucky’, sinemacının pek maharetli olduğu soygun filmlerine on yıllık bir aradan sonra dönüş yaptığı bir yapım aynı zamanda. 1960’ların Frank Sinatra, Dean Martin, Sammy Davis Jr.’lı -bizde ‘Soyguncular’ adıyla gösterilmiş- ünlü ‘Ocean’s Eleven’ın, George Clooney ve Brad Pitt’in başı çektiği gösterişli bir oyuncu kadrosuyla kotarılmış ve büyük ilgi görmüş yeni yüzyıl versiyonu üçlemesinin ardından Soderbergh’in bu türde anlatacak neyi kaldı sorusu gelebilir hemen akla. Ancak sinemacının bu yeni hamlesinin, kıvrak hikâyesi ve karton olmayan karakterleriyle, kendisini özleyenleri hayal kırıklığına uğratmadığını baştan belirtelim.

Kuşaklar boyu Batı Virginia’nın küçük yerleşim bölgesi Boone County’de yaşamış Logan kardeşleri tanıyoruz önce. Bir zamanların gözde yakışıklısı, futbol takımı kaptanı Jimmy Logan geçirdiği sakatlık sonucu gençlik hayallerine çoktan veda etmiştir. Topallayan bacağı yüzünden, NASCAR araba yarışlarının yapıldığı Charlotte Pisti İşletmesi’nin altyapı onarım ekibindeki işinden olduğunda, hayata isyanı büyür. Velayeti eski karısında olan küçük kızından ayrı kalmamak için acilen paraya ihtiyacı vardır. İkinci Irak seferinin ardından ön kolunu kaybetmiş olarak evine dönmüş barmen kardeş Clyde’ın dilinden düşmeyen ailenin yüzyıllık lanetini tersyüz etme zamanı gelmiştir artık. Kırk yıllık borularını onardığı ülkenin en yoğun spor tesisi büfelerinin pnömatik tüp sistemiyle dolan ana kasasını soyacaklardır.

Kuaför kız kardeş Mellie ile halen hapis yatmakta olan patlayıcı uzmanı Joe Bang ve biraderlerinin de katkısıyla riskli bir soygunun karmaşık planlamasını adım adım yöneten Logan’ların adrenalin yüklü serüvenini keyifle anlatıyor Soderbergh. Görüntü yönetmenliğini ve filmin usta işi kurgusunu yine kimselere bırakmamış. Senaryo yazarı olarak adı geçen Rebecca Blunt’ın önceleri takma bir isim olduğu söylentilerini bizzat yalanlayan da kendisi. Durum böyleyse, kadın senaristin Coen Biraderler ustalığından esinler taşıyan ilk denemesinde çok başarılı bir iş çıkardığını söyleyebiliriz.

Logan ve Ocean’s serisi benzer ancak birbirine tamamen zıt özellikleri de olan projeler. Danny Ocean sevdiği kadını geri almak için çabalarken ve para ikinci plandayken, 100 yıllık kötü talihi kırmaya çalışan, Yaradan’a şikâyeti olan Jimmy ve Clyde para ve itibar için girişiyorlar soygun işine. Clooney ve ekibinin pahalı ve şık görünümleri yanında Logan biraderler işçi sınıfı temsilcileri, halktan kişiler. Jimmy küçük kızına John Denver öyküleri anlatır filmin başlarında. Sadie de bir müsabakada, halk ozanının bölgede marş haline gelmiş ‘Take Me Home, Country Roads’ şarkısını armağan eder babasına.

Kır insanlarının toprakları ve suları kirlenmekte, ekonomik koşullar giderek zorlaşmaktadır. Usta işi senaryo tüm bu olumsuz gelişmeleri ve sınıfsal meseleleri, politik bir cümle sarf etmeden ya da günümüz Amerika’sı hakkında doğrudan bir politik görüş ileri sürmeden satır aralarında duyurmakla yetiniyor. Tam da kırsalda yaşayan beyazların öfkesinin kabardığı Trump dönemine mesafeli durmayı seçiyor. Popüler türdeki benzerlerinden farklı bir yerde yine de.

Filmin yetmişli yılların isyankâr gerçekçi örneklerine yakınlığı, İrlanda asıllı David Holmes’un aynı dönemin tınısını yakalayan müzik çalışmasıyla daha bir pekişmiş. Soderbergh’in yeni dağıtım firması tarafından dağıtılması, yapımın stüdyo müdahalesi görmemiş bağımsız ruhunun öne çıkmasını sağlamış. Ve tabii güçlü oyuncu kadrosunun desteğini de atlamayalım. Soderbergh ile dördüncü kez çalışan Channing Tatum, yakışıklılığını ikinci plana atmış yorgun halk adamında çok iyi. Jim Jarmusch ile çalıştığı unutulmaz ‘Paterson’ın ardından, hüznünü ifadesiz maskının ardına gizlemiş küçük kardeş Clyde’da Adam Driver kusursuz. Ve de mükemmel Güneyli aksanıyla unutulmaz bir Joe Bang karakteri çizen deneyimli oyuncu Daniel Craig (ya da nam-ı diğer James Bond) hakkında bir yabancı yazarın ‘Bond’dan ziyade böyle rollere ihtiyacı var’ yorumuna katılmamak elde değil.

(29 Ağustos 2017)

Ferhan Baran

ferhan@ferhanbaran.com

Çilingir Sofrası (Sadi Bey’in Facebook Günlükleri):

Sinemamızın sevilen oyuncularından Hakan Balamir’i de kaybettik; Allah rahmet eylesin, mekânı cennet olsun. Balamir’in 11. Antalya Film Şenliği’nde En İyi Erkek Oyuncu ödülü kazandığı, en önemli filmlerinden “Yunus Emre”nin pek bilinmeyen veya unutulan bir özelliği vardır. Özdemir Birsel, yönetmen, senarist ve yapımcısı olduğu bu filmi çok özen göstererek ve titizlikle çekmiş, çekim sonrasında 3 saate yakın bir film ortaya çıkmıştı. Görüntülere kıyamayan Elvan Film – Özdemir Birsel bu filmi ikiye bölerek, “Yunus Emre” ve “Gönüller Fatihi: Yunus Emre” olarak iki ayrı film halinde 1974 Aralık ayında peşpeşe gösterime sunmuştu. (04 Temmuz 2017)

Gönül kırıklıkları, istemeseniz de bazen kendiliğinden oluşabiliyor. Doğal olarak sinema ve internet sektöründen misal vereceğim. Şöyle vereyim: Türk Sineması hakkında yazılı bilgi ve görselleri sunmayı amaçlayan bir oluşum başladığında sadibey.com’daki görselleri talep etmişlerdi. Herhangi bir şart ileri sürmeden istisnasız hepsini kullanabileceklerini söylemiştim. Nitekim zaman zaman web sitesine girip baktığımda teşekkür ifadelerine rastlıyorum; bu teşekkürlerine ben de içtenlikle teşekkür ederim. Gelgelelim Kültür Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nün de destek verdiği bu oluşumdan, sitemizdeki haberlerde kullanmak üzere bizim arşivimizde olmayan bazı fotoğrafları indirmeye çalıştığımda her fotoğrafın orta yerinde araba tekeri gibi kocaman kabartma logo olmasından şahsen rahatsız oluyorum. Gönül kırıklığım ondandır. Bir karakter oyuncumuzla yaptığımız yazışmada O da aynı dertten muzdarip (*) olduğunu yazmış, “Abi, benden aldıkları fotoğrafımı istediğimde bile logo basılı gönderiyorlar, vallahi zoruma gidiyor.” demişti.
(*) Word programının bu kelimenin altını kırmızı çizgiyle işaretlediğine bakmayın, TDK – Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde ve “muzdarip” ve “mustarip” olarak her iki şekilde de kullanılabileceği belirtiliyor. (06 Temmuz 2017)

İlk afiş, Aralık 1971’de vizyona giren Yılmaz Güney’in yönettiği ve başrolünü oynadığı “Umutsuzlar” filminin orijinal afişidir. İkinci afişe ise yeni orijinal afiş diyebiliriz. Açıklamasını yapayım: Yapımcı İrfan Ünal’ın sahip olduğu Akün Film yapımı tüm filmlerin mülkiyetini satın alan Fanatik Film (Horizon International) sahibi olduğu yerli filmlerin bazıları için İbrahim Enez’e yağlı boya tablo şeklinde yeni afişler sipariş ediyor. Takdir edilesi bu çalışmanın amacı bir zamanların efsane ressam-grafikeri İbrahim Enez’e (*) sahip çıkmaktır. Enez’den her hafta bir adet olarak talep edilen bu afişlerden düzenlenen sergi yanılmıyorsam bir-iki sene önce yapılan Antalya Film Festivali kapsamında sinemaseverlere sunulmuştu. Sergideki afişlerden oluşan bir kitapçık da meraklılarının kitaplıklarına girmişti, ki Enez imzalı birisi bendenizin kitaplığındadır.
(*) Diğeri Cemal Dündar’dır. (06 Temmuz 2017)

“Öteki Taraf, hareketli teaser afişi ile Türkiye’de bir ilke imza attı” başlıklı bir haber bülteni gelince doğal olarak sitede yayına verdim. Ancak daha önce böyle bir çalışma yapılmıştı gibi tereddüde düşünce sadibey.com’da arama yaptım ve tereddüdümü giderdim. Türkiye’de yerli filmlerde ilk “hareketli afiş” 2013 yılında başrolünde Nurgül Yeşilçay, Ezgi Asaroğlu ve Tayanç Ayaydın’ın oynadığı “Aşk Kırmızı” adlı filme yapılmış. Öte yandan “Öteki Taraf”ın yaptığı da bir ilk, çünkü haberde “hareketli teaser afiş” şeklinde belirtilmiş, aradaki “teaser” kelimesi olmasa ilk olmayacaktı. Bir yabancı film için de Türkçe hareketli afiş yapılmıştı ancak o filmin adını hatırlayamadım.
Aşk Kırmızı’nın hareketli afişi için tıklayınız.
Öteki Taraf’ın hareketli teaser afişi için tıklayınız. (07 Temmuz 2017)

Adrian Brody değil Adrien Brody, Johnny Deep değil Johnny Depp, Meryl Strepp değil Meryl Streep. (08 Temmuz 2017)
Yazıya gelen tamamlayıcı yorumlar:
Halil Işık: Oysa ki IMDb bunun için var.
Sadi Çilingir: Ben öncelikle afişlere bakıyorum. Kutsal kaynak IMDb.de filmin dosyasında bazen aynı fotoğraf iki kez yüklenmiş olabiliyor. Fotoğraflarda genelde sadece o fotoğraftaki oyuncu adları etiketleniyor, bazen filmdeki tüm oyuncuların adları etiketleniyor. Hâlâ Türkçe karakter kullanmamalarını da zaaf olarak görüyorum. İsveç, Norveç vs. dillerindeki özel harfleri kullanıyorlar, bizim Türkan Şoray’ı Türkan Soray olarak yazdıkları halde, Løytnant Bjørn Gustavsen karakterinin adını Løytnant Bjørn Gustavsen olarak yazabiliyorlar.

Yıldızların altında müzikal aşk filmi izlemek isteyen İstanbullu sinemaseverler yarın akşam ne yapacaklarını, nereye gideceklerini şaşıracaklar. Herhalde böyle tesadüf 100 yılda bir dahi olsa denk gelmez. Geçtiğimiz sezon oldukça ilgi gören “Aşıklar Şehri” (La La Land) adlı müzikal film, hem Yeniköy’deki Sait Halim Paşa Yalısı bahçesinde, hem de Akmerkez Üçgen Teras’da kurulan perdede yıldızların altında izlenebilecek. Muhtemelen, yeme içmeyi sevenler lüks mutfak aletleri sektörünün en önemli markası Gaggenau’nun düzenlediği boğazdaki gösterimi, Jazz müziğini sevenler ise öncesinde Uninvited Jazz Band’ın ücretsiz konser vereceği Akmerkez’deki gösterimi tercih edecek. (11 Temmuz 2017)

Her iki tarafı park edilmiş araba ile dolu, hatırı sayılır bir eğimi de olan sokakta beton mikseri çalışmakta olan kamyonu geri geri sürerken şoför cep telefonu ile konuşuyor. Her halde bu bir dibe vurma hali. (12 Temmuz 2017)

(26 Ağustos 2017)

Sadi Çilingir

sadicilingir@sadibey.com