Pınar Öğrenci’nin yönettiği belgesel Gurbet Artık Bir Ev, 1980’lerde Berlin’deki ayrımcı kentsel politikaların Türkiyeli misafir işçiler üzerindeki etkilerine bakıyor. 1984 – 87 arasında Kreuzberg ilçesinde uygulanan savaş sonrası kentsel yenileme projesi IBA (International Bau Austellung) filmin çıkış noktası. IBA için çalışan mimar Heide Moldenhauer’un Kreuzberg’te çektiği fotoğrafların yanı sıra farklı arşiv malzemeleri filmin temelini oluşturuyor. Çekildikten yaklaşık kırk yıl sonra, fotoğraflardaki insanları bularak röportaj yapan yönetmen Pınar Öğrenci, kadın göçmenlerin deneyim ve dayanışma hikâyeleri üzerinden Kreuzberg’in gizli ve saklı tarihini sergiliyor.
Kategori arşivi: Belgeseller
Güneşte Bir An
Leslie Ortabaşı ile Oktay Ortabaşı’nın birlikte yönettiği 70 dakikalık belgesel film Güneşte Bir An’ın (A Moment in the Sun) konusu şöyle: Güneş enerjili araç yarışlarının ortaya çıktığı ilk günlerde, yarışçıların karşısına beklenmedik bir rakip çıkmıştı: Avustralya’da yaşayan, Türk asıllı nükleer fizikçi Uğur Ortabaşı. Tasarladığı dört kişilik bisiklet, yalnızca mucidinin sevebileceği türde bir şeydi; tam da burun kıvrıldığı gibi, 1986 yılında Dünya Güneş Enerjili Araba Yarışı’nda beklenmedik şekilde birinciliği aldı. Bu şaşırtıcı zaferin ardındaki hikâye elbette ne kolaylıkla ne de rahatlıkla örülüydü. Tutkulu bir azmin elde ettiği bir başarıydı.
Anima
Yönetmenliğini Yusuf Emre Yalçın’ın yaptığı 2011 yılı yapımı, 39 dakikalık belgesel film Anima, Türkiye’nin farklı coğrafyalarını gezerek gözlemlediği bir dizi etkinlik aracılığıyla farklı kültür ve inanç sistemlerinin, insanların hayvanlarla kurdukları ilişkilerdeki rolünü sorguluyor. Film, kutsal olan ve kurban olan ayrımının nereden geldiği sorusunun peşine düşerken, yönetmenin rüyaları ve anıları da bu yolculuğa eşlik ediyor. Filmin görüntü yönetmenliği ve kurgusu da yönetmen Yusuf Emre Yalçın tarafından gerçekleştirildi. Ses tasarımını Mürsel Aslan’ın üstlendiği filmin renk tasarımı Emrah Tekin, yaratıcı danışmanlığını ise Gürcan Keltek üstleniyor.
Rüzgar Tayı
Yönetmenliğini Sidar İnan Erçelik’in yaptığı, Osman Ada, Selim Kaya, İbrahim Ada, Emre Ada ve Göğtay’ın rol aldığı 80 dakikalık belgesel filmde gençliğinde Çıldır Gölü’nün donmuş yüzeyinde düzenlenen yerel at yarışlarına katılan Osman, çobanlık yaptığı köyün yaylasında bir yaban tayı yakalar ve onu 14 yaşındaki oğlunun ilk yarışı için ehlileştirmeye karar verir. Ünlü jokey Selim ise, küçük bir çobanken hayalini kurduğu mesleğine duyduğu hevesini ve yarış sektörünü sorgularken, yaklaşan yarışlar için yeni bir tay eğitmektedir. Sidar İnan Erçelik’in Rüzgar Tayı, 40. İstanbul Film Festivali Ulusal Belgesel Yarışması’nda Mansiyon Ödülü kazandı.
Patrida
Ayça Damgacı ve Tümay Göktepe’nin birlikte yönettiği Patrida adlı belgeselde İsmet Damgacı, Müşerref Damgacı ve Ayça Damgacı rol alıyor. 2021 yılı yapımı 67 dakikalık filmde, 87 yaşındaki Batı Trakya göçmeni babanın şimdiye değin hiç görmediği, kendinin ve ailesinin doğduğu toprakları görme hayalini gerçekleştirmek için, uzun yıllar önce ailesiyle yapmış oldukları zorunlu göç yolculuğu bu kez tersinden yapılıyor. İstanbul’dan başlayıp, İskeçe, Selanik, Atina ve nihayetinde Zürih’e dek uzanan bir yolculuk. Patrida, bir baba – kızın aile ve ortak geçmişlerini, “atanmış” aidiyet – kimliklerini sorgulama ve yeniden anlamlandırmaya çalışmalarının hikâyesi.
Nosema
Yönetmenliğini Etna Özbek’in üstlendiği 2020 yılı yapımı 30 dakikalık Nosema adlı belgesel Süryanice, Kürtçe ve Türkçe olarak çekildi. Belgeselin konusu şöyle: Hürmüz ve Şimuni Diril, Türkiye’nin son Keldani köylerinden biri olan Şırnak’ın Meer köyünde defalarca baştan inşa etmek zorunda kaldıkları evlerinde son kez çocuklarıyla biraraya gelir. Nosema’da, kamera Diril ailesinin hep birlikte geçirdikleri bu son haftaya eşlik ediyor. Görüntü yönetmenliğini de Etna Özbek’in yaptığı belgeselin yapımcılığını Burak Karamete ve Etna Özbek üstleniyor. Müzikleri Joe Conchile ile Anıl Bozkırlı tarafından düzenlenen Nosema belgesel filminin ses tasarımını Yalın Özgencil yaptı.
Heskif
Yönetmenliği Elif Yiğit tarafından üstlenilen Heskif (Hasankeyf), 2021 yılı yapımı 52 dakikalık bir belgesel. Filmde oyuncu olarak Rıdvan Ayhan, Eyüp Ağalday, Sakine Baytar ve Özgür Dağtekin gibi isimler rol alıyor. Hasankeyf’in hikâyesini anlatan belgeselin konusu şöyle: Türkiye’nin Batman iline bağlı 12.000 yıllık tarihe sahip Hasankeyf ilçesi, Ilısu Barajı’nın su tutması nedeniyle sular altında kalıp yok oldu. Hasankeyf belgeseli, tarihin yanı sıra köylerini, evlerini, anılarını kaybetmek zorunda kalan insanların baraj suyunun tutulmasından önce, suyun tutulup yıkım süreci ve barajın tamamen dolduktan sonraki süreçte yasadıklarını konu alıyor.
Ufka Bakma Durağı
Çiğdem Mazlum ile Sertaç Yıldız’ın birlikte yönettiği ve Ulaş Bayraktar, Bediz Yılmaz Bayraktar, Ayşe Gül Yılgör ile Galip Deniz Altınay’ın başrollerinde oynadığı Ufka Bakma Durağı (Stop to Contemplate the Horizon), Zeynep Ünal’ın yapımcılığında çekildi. Kültürhane’nin doğuş hikâyesini, ortaya çıkma sürecini ve varoluş sebebini, faillerinin dilinden beyazperdeye aktaran bir belgesel film. KHK ile ihraç edilen akademisyen Ulaş Bayraktar’ın arkadaşlarıyla kurduğu yeni dünyanın hikâyesini ele alıyor. Filmin kurgusu Aslı Ertürk ve Çiğdem Mazlum, görüntü yönetmenliği Arda Yıldıran, yardımcı yönetmenliği Mehmet Oktay Buga tarafından üstlenildi.
- Basın Bülteni
- Fotoğraflar
- Fragman
- Filmi izlemek için tıklayınız.
Denizaşırı Hizmetçiler
Sung-A Yoon’un yönettiği, belgesel film Denizaşırı Hizmetçiler (Overseas), denizaşırı ülkelerde göçebe ev işçiliğine zorlanan Filipinli kadınların hizmetçi olarak eğitildikleri bir merkezde yaşanılanları anlatıyor. Hazırlık derslerinde pratik yapan kadınlar, bir taraftan ev işlerinin inceliklerine çalışırken bir taraftan da çocuklarından ayrı yaşama travmasını atlatmayı ve çalışacakları evlerde başlarına gelebilecek olaylara karşı itaatkâr olmayı da öğreniyorlar. Film ayrıca, Denizaşırı Filipinli İşçiler (OWFs, Overseas Filipino Workers) adlı devlet destekli göçmen işçiliğin perde arkasında yatan sömürgecilik ve uluslararası ekonomik eşitsizliği de anlatıyor.
Dün, Bugün, Yarın
Yönetmenliğini Umut Kebabcı’nın üstlendiği Dün, Bugün, Yarın adlı belgesel filmin yapımını X Film Works, gerçekleştirdi. Akbank Caz Festivali’nin 30. yılına özel kayıtlarla, 30 özgün beste ve 80’e yakın sanatçının performansını içeren çalışma kapsamında, sanatçı söyleşilerinden oluşan belgesel, geçmiş 30 yıllık dönemin ruhunu yansıtması bakımından çok değer taşıyor. 23 farklı müzisyen ve grubun stüdyo çalışmaları ve mini röportajlarının yer aldığı belgeselin çekimleri 11 – 28 Temmuz 2020 tarihleri arasında Hayyam Stüdyoları’nda yapıldı.
- Fotoğraflar
- Fragman: 1 / 2
Büyülü Fener Bekçileri
Ferhat Zengin ile Bahadır Kapır’ın birlikte yönettiği Büyülü Fener Bekçileri (Keepers of The Magical Lantern) adlı belgesel filmin senaryosunu Ferhat Zengin yazdı, yapımcılığını ise Bahadır Kapır üstlendi. Sinema sektöründe isimlerini, yüzlerini bilmediğimiz, hatta hiç tanımadığımız kişiler, sinemanın görünmez kahramanları, makinistler vardır. Belgesel, sinemamıza yıllarını vermiş emektar film makinistlerini anlatıyor. Görüntü yönetmenliğini Bahadır Kapır’ın üstlendiği filmin kurgusu Ferhat Zengin, müzikleri AShamaluev tarafından yapıldı. 33 dakikalık belgesel 2020 yılında filme alındı. Film, 3. Siirt Uluslararası Kısa Film Festivali’nde üçüncülük ödülü kazandı.
Acı ve Tatlı
Didem Şahin’in yönettiği ve Nermin Başak, Sevim Ünal, Sevtap Ünal ile Hermann Kottmeier’in oynadığı belgesel film Acı ve Tatlı (Bitter Sweet), yönetmenin kişisel tarihinden yola çıkarak oluşturduğu bir anlatı, göç olgusuna öznel bir yaklaşımı. Nermin 1963’te Türkiye’den Almanya’ya işçi olarak gider, babalarına emanet ettiği üç kızını da bir süre sonra yanına alır. Büyük kızı Sevim’den olan torunu Didem, Dortmund doğumlu bir belgesel yönetmenidir. Anneannesinin hafızasının kaybolmakta olduğunu öğrenince yanına gitmeye karar verir. İstanbul’dan Almanya’ya giden bir trene biner. Bu seyahat, zamanda bir yolculuğa dönüşür.
Karanlık Kutunun Doğu Serüveni
Yönetmen ve senaristliğini Nihan Belgin’in, yapımcılığını Umut Beşkırma’nın üstlendiği dokü-drama belgesel, dünya’da çekilen ilk fotoğrafın izini sürerek fotoğrafın icadına ve günümüzdeki fotoğraf çılgınlığına farklı perspektiflerden bakan özel ve sinematografik bir anlatı. Metin Belgin’in dış sesi eşliğinde, tarihteki ilk fotoğrafın çekilme anı gibi sahnelerle tarihi atmosferi yeniden canlandıran belgesel filmde ayrıca İstanbul ve Doğu’ya dair onlarca arşiv fotoğrafı yer alıyor.
Genco (Yönetmen: Selçuk Metin)
ENKA Sanat’ın daimi sanatçılarından, Türk tiyatrosunun ulu çınarı Genco Erkal’ın sanat hayatı belgesel oluyor. Senaryosunu Genco Erkal’ın yazdığı ve bu nedenle benzerine az rastlanır otobiyografik bir nitelik de taşıyan belgeselin yapımcılığını ve yönetmenliğini Selçuk Metin, görüntü yönetmenliğini Uğur İçbak üstleniyor. ENKA Sanat’ın, Türk tiyatrosuna katkılarını bir adım öteye taşımak amacıyla bir süredir üzerinde çalıştığı belgesel, kurumun sanatçı ve kurucusu olduğu Dostlar Tiyatrosu ile yaklaşık 25 yıllık köklü birlikteliğine dayanıyor. Yalnızca bir sanatçının kariyerini değil, Türk tiyatrosunun da önemli ve büyük bir dönemini anı ve anekdotlarla aydınlatacak belgeselin, çekim ve kurgu sürecinin tamamlanmasının ardından, ilk gösteriminin Temmuz ayında ENKA Açıkhava Tiyatrosu’nda yapılması planlanıyor.
Yardibi
Çiğdem Akdoğan’ın yönettiği filmde, Adana Saimbeyli ilçesine bağlı Yardibi Köyü’nde yaşayan 63 yaşındaki Remziye’nin günlük uğraşları ve köydeki zorlu koşullara karşı mücadelesi yansıtılıyor. Yardibi Köyü’nün 1993 yılı fotoğraflarında görünen doğayla uyumlu kerpiç evlerin, tahta pencerelerin yıllar geçtikçe yerlerini beton yığınlarına bıraktığı gözlemleniyor. Köyün uzak geçmiş ve günümüzdeki görünümlerine dikkat çekiliyor.