Melekler ve Şeytanlar (Angels & Demons)
Yönetmen: Ron Howard
Roman: Dan Brown
Senaryo: David Koepp-Akiva Goldsman
Müzik: Hans Zimmer
Görüntü: Salvatore Totino
Oyuncular: Tom Hanks (Robert Langdon), Ewan McGregor (Camerlengo Patrick McKenna), Ayelet Zurer (Vittoria Vetra), Stellan Skarsgård (Richter), Pierfrancesco Favino (Olivetti), Nikolaj Lie Kaas (Katil), Armin Mueller-Stahl (Kardinal Strauss)
Yapım: Columbia-Imagine (2009)

Yönetmen Ron Howard ve yazar Dan Brown, ‘Da Vinci Şifresi’nden sonra ‘Melekler ve Şeytanlar’da yine beraberler ve yine Vatikan’a cephe alıyorlar. Howard’ın bu filmi kanlı, sert ve gerilim yüklü.

Yönetmen Ron Howard’la yazar Dan Brown, bu yeni işbirlikleri “Angels & Demons-Melekler ve Şeytanlar”da Vatikan’ı bir hayli kızdırıyorlar. Üstü kapalı da olsa Papa II. Jean Paul’ün zehirlenerek öldüğünü söylüyor bu film. Hikâye, İsviçre’deki CERN deneyiyle açılıyor. CERN, evrenin oluşumundaki “big bang/büyük patlama”yı araştıran bir deney. Bir profesör öldürülüyor ve “Illuminati” adındaki bir örgüt önce CERN’den çok tehlikeli bir maddeyi kaçırıyor, ardından da Vatikan’dan dört kardinali rehin alıyor. “Illuminati”, Vatikan’ın yüzyıllar önce bilim insanlarına karşı işlediği korkunç suçlardan intikam almak için kardinalleri kaçırmış. CERN’den çaldıkları maddeyi de Vatikan’ı yeryüzünden silmek kullanmak istiyorlar. “Illuminati”, 1776 yılında Almanya’da kurulmuş gizli bir örgüt. “Aydınlanmış Olanlar” anlamına geliyor. “Illuminati”nin amacı cehaletle, baskıcılıkla ve kilisenin dogmalarıyla mücadele etmekmiş. Ölen papanın yerine yeni papayı seçmek için kardinaller Vatikan’da toplanıyorlar. Her şey içinden çıkılmaz bir kaosa dönüşünce Vatikan polisi Harvardlı simgebilimci profesör Robert Langdon’a başvuruyor. Araştırmaları için Vatikan’dan cevap bekleyen Langdon, Roma ve Vatikan’da bir dedektif gibi olayların içine düşüyor. Ambigramlar, üzerine de bir uzman olan Langdon, ambigram grafikleri yorumlayarak kardinal cinayetlerinin hangi kiliselerde işleneceğini anlıyor ama polisler vakaları önlemeye hep geç kalıyorlar. Langdon’ın yanında bir İtalyan bilim insanı Vittoria Vetra da var. Elbette İsviçreli polisler de. Tabii ki hikâye düz bir çizgide akıp gitmiyor. Hikâyenin öbür tarafında da İskoç Camerlengo Patrick McKenna var. Camerlengo, papanın yetkilerini geçici olarak üstlenen kardinal ya da rahip. Ölen papa, Camerlengo Patrick’i zamanında evlâtlık olarak almış ve yetiştirmiş. Bu filmde tüm bir final bölümü gerçekten çarpıcı ve nefes kesici. “Melekler ve Şeytanlar”ın gerilim yüklü kanlı bir polisiye olduğunu belirtmeli. Film, kendi yavaş yavaş açıyor ve az da olsa sürprizli bitiyor. Filmde Katoliklik üzerine de vurucu eleştiriler var. Bu filmin alt metnini de anlamak gerekecek. Bu film (ve roman), Katolikliği katı kuralları olan, ritüellere dayalı bir muhafazakâr mezhep olduğunu söylüyor. Bu mezhep, gizemlerle ve sırlarla örülü. Elbette bu bir Amerikan filmi ve Amerika’nın da Protestan mezhebinden olduğunu unutmayın. “Melekler ve Şeytanlar” romanının da iyi kurgulandığı ve özellikle final bölümünün heyecan verici olduğu söyleniyor.

Filmin senaristlerinden biri olan David Koepp, 1999 yapımı “Stir of Echoes-Gaipten Sesler” ve 2004 yapımı “Secret Window-Gizli Pencere” filmlerini yönetmişti. Onu senarist olarak birçok adı duyulmuş filmden hatırlayabilirsiniz. Koepp, “Jurassic Park”, “Carlito’s Way-Carlito’nun Yolu” gibi filmlerde ortak senarist olarak çalıştı. David Fincher’ın 2002 yapımı “Panic Room-Panik Odası”na, Sam Raimi’nin 2002 yapımı “Spider Man-Örümcek Adam”ına, Steven Spielberg’ün 2008 yapımı “Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull-Indiana Jones ve Kristal Kafatası Krallığı”na senaryolar da yazdı. Filmin diğer senaristi Akiva Goldsman, Bruce Beresford’un 1994 yapımı “Silent Fall-Sessiz Düşüş”üne, Joel Schumacher’in 1996 yapımı “A Time to Kill-Öldürme Zamanı”na, yine Schumacher’in 1997 yapımı “Batman ve Robin”ine, Ron Howard’ın 2001 yapımı “A Beautiful Mind-Akıl Oyunları”na senaryolar yazdı. 1964’te Brooklyn’de doğan İtalyan kökenli kameraman Salvatore Totino da, Ron Howard’ın 2006 yapımı “The Da Vinci Code-Da Vinci Şifresi”yle 2008 yapımı “Frost/Nixon”da da görüntü yönetmeniydi. Filmdeki iç mekanların ışık düzenlemeleri de etkileyici. 1954’te Oklahoma’da doğan yönetmen Ron Howard, yönetmenliğinin yanında yapımcılık, oyunculuk ve senaristlik de yaptı. Yönetmenin 1992 yapımı “Far and Away-Uzak Ufuklar”, 1995 yapımı “Apollo 13”, 1999 yapımı “Ed TV”, 2005 yapımı “Cinderella Man” filmlerini de hatırlamalı.

(15 Mayıs 2009)

Ali Erden

Kültür Bakanlığı’nın son yıllarda Türk filmlerinin yapımlarına yaptığı destekler ve artan seyirci sayısı üretimde ciddi artış sağlanmasına sebep oldu.

Birçok yeni genç sinemacının da, ilk filmleri çekmesi sektöre canlılık getirdi.

Tabi ki yapılan her iş takdir görmesini ister, bununla birlikte bu iltifatın alınacağı birinci yerler festivallerdir.

Türkiye de dört temel festival var, Antalya, Adana, İstanbul, Ankara.

Her biri kendi içlerinde farklı dinamikleri olan organizasyonlar.

Türk sineması artık dört değil altı ulusal festivali üretimiyle desteleyecek kıvama gelmiştir. Aslında bu çok sevindirici bir durum.

Ancak ne var ki kazın ayağı öyle durmuyor. Adana Altın Koza Film Festivali ön jürisinin elemesiyle finale kalan oniki filmden onu, iki ay önce İstanbul Film Festivali’nde, hatta o on filmin içinden üçü de bir yıl önceki Antalya Film Festivali’nde boy göstermiş filmler. Yani Adana’da ilk defa halkla buluşacak bir yada iki film var. Hadi eskiden üretim yoktu bu filmler turnike yapıyordu, onu anlıyorduk ama 31 film ön elemeden geçmiş ve 19 film yarışma dışı kalmış.

İşte yine biz yaptık oldu mantıklı bir iş daha. Bu ön jüri kimlerden oluşur, İstanbul Film Festivali’ne katılan filmlerle birebir uyuşması sanki bütün festivallere filmi seçen tek bir el varmış kanaati uyandırıyor bende. Ama nedense bu ön jürinin ismi ortada yok. Ben burada diğer üreticilere haksızlık yapıldığını düşünüyorum ve o insanların kendilerini vitrine çıkaracak platformlardan uzaklaştırmaya çalışılıyor gibi geliyor. Birileri Türk sinemasının genleriyle oynuyor ve bunu yaparken de kendilerini mümkün olduğu kadar deşifre etmemeye çalışıyorlar. Kendi yarattıkları prenslerin yada prenseslerin üretimleri aksamasın diye ciddi de ödülü olan bu festivallerde çeşitli lobiler kurulmaktadır. Hep aynı isimler boy göstermekte, ödülleri birer birer paylaşmakta, bakanlığın da desteklerinde ödül alan filmlerin geri dönüşümünü iptal ettiği de düşünülürse ciddi fırsat eşitsizliği yaratılmaktadır. Bu oluşumlarda da festivali yapan şehirler kullanılmaktadır.

Adana’ya seçilen filmlerin çoğu sinematek filmleri gibi, yani orada özel bir film haftası yapılsa seçilecek filmler ve halkla asla kucaklaşmayacak, onlara festival heyecanı yaşatmayacak üretimler. Elbette bunlarda sinemamız için çok önemli üretimler, belki hepsi birer baş yapıt ama Yılmaz Güney gibi bir sinemacıyı çıkarmış ilde, oranın dinamikleri hesaplanarak filmler seçilmelidir. Yoksa festival festival dolaşan, hatta televizyonda oynamış, DVD.si çıkmış filmleri yeni bir üretimmiş gibi ancak festivaldeki o filmi izlemek zorunda olan seçici kurullara izletirsiniz. Lütfen gözünüzü bu kadar karartmayın, bu ülkede başka sinema üretimi yapan ve yapmak isteyenler olduğunu düşünün, insanların yolunu kesmeyin.

Sonra bunun vebalini hiçbir vicdan ödeyemez.

(14 Mayıs 2009)

Bülent PELİT