Etiket arşivi: Memory

Bellek Yanıltır mı?

Bellek her zaman gerçeği ifşa eder mi, yoksa inkâr etmek istediklerimizi unutmaya mı meyillidir. Michel Franco’nun dünya prömiyerini yaptığı Venedik Film Festivali’nden ‘En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’ ile dönen son çalışması ‘Hatır / Memory’ bu soruya yanıt ararken, soluk bir New York sonbaharında mevsim kadar hüzün yüklü iki ana karakterin tedirgin hayatlarının izini sürüyor.

Yetişkin bakım merkezinde sosyal hizmetli olarak çalışan Sylvia (Jessica Chastain) ile Saul (Peter Sarsgaard) mezunlar toplantısında karşılaşıyor. Herkes eğlenirken bir köşede yalnız başına oturan genç kadın yanı başında biten sakallı adamdan irkilerek uzaklaşırken Saul onu metroya kadar takip etmeyi sürdürüyor. Bu da yetmiyor, genç kadının 13 yaşındaki kızı ile birlikte yaşadığı Queens’in tekinsiz mahallesinde kapısına kilit üstüne kilit vurulmuş evin kapısında yağmur altında sabahlıyor. Sylvia genç yaşta demans hastalığından muzdarip adamın 12 yaşındayken tacize uğradığı liseliler takımından biri olduğunu düşünüyor, geçmişin korku ve dehşet yüklü anıları ile sarsılıyor. Meksikalı sinemacının kurbanın yıllar sonra tecavüzcüsü ile karşılaştığı Liliana Cavani başyapıtı ‘Gece Bekçisi / Il Portiere di Notte’ (1974) benzeri gerilim yüklü bir yüzleşme hikâyesi anlatmaya niyetli olmadığını anlamamız uzun sürmüyor. Bellek, Saul vakasında olduğu üzere bütün bütün terk-i diyar eylemiş, bazen de Sylvia örneğinde olduğu gibi unutulmak isteneni kuytu köşelerde gizleme yolunu seçmiştir. Senaryo yaralı iki ruhun, örselenmiş iki bedenin birbirlerine sığınma hikâyesine evrilirken, çiftin yakınları bu beraberliği onaylamayarak onları ayırmaya çalışacak ancak Franco hikâyeyi ucu açık bırakmayı tercih edecektir.

2015 yapımı ‘Kronik / Chronic’de ürpertici ölüm meselesinin hayatın bir parçası olduğunu olabilecek en saf biçimde anlatırken gücünü dürüstlüğünden alan farklı ve ilgiye değer bir denemeye imza atmıştı Meksikalı sinemacı. New York sonbaharının mat renk paleti ve soluk ışıklandırması altında belleği neşter altına yatırdığı son filminde belgeselcileri hatırlatan soğukkanlı üslubunu koruyor. Alamet-i farikası plan – sekanslarını izlemek bir kez daha keyif veriyor. Antonioni esintileri taşıyan bir önceki çalışması ‘Gün Batımı / Sundown’ın ardından bu kez Bergman estetiğine göz kırptığını görüyoruz. İncelikli yorumları ile filme büyük katkı sağlayan Chastain – Sarsgaard çiftinin özellikle yatak odası sahnesinde İsveçli ustanın imzasını taşıyan ‘Bir Evlilikten Sahneler / Scenes From A Marriage’ın efsanevi ikilisi Liv Ullmann ile Erland Josephson’a fiziksel olarak da ne kadar benzediğini fark ediyoruz*.

*Jessica Chastain’in Oscar Isaac ile birlikte Bergman filminin 2021 Amerikan yapımı televizyon dizisi uyarlamasında oynamış olduğunu ayrıca not etmiş olalım.

(06 Mart 2024)

Ferhan Baran

ferhan@ferhanbaran.com

Bilmediklerinizi Kendinizde Bulursunuz: Memory

Bir an aklınıza bir şey gelir, ona takılırsınız ve hep aynı konu etrafında dolaşırken bulursunuz kendinizi. Bu, olmuş veya olmamışlıktan öte sizin zihninizde yarattığınız bir dünyanın izdüşümüdür. Ya o sanal duygulara inanırsınız ve hep öyle anarsınız ya da “saçma” olduğunu düşünerek unutmayı tercih edersiniz. Ta ki, hiç beklenmedik bir zamanda yeniden aklınıza takılana kadar… O zaman da olanla düşlenen birbirine karışmıştır artık; hangisi veya nereye kadarı gerçek nereden öncesi veya sonrası düş üzerine düşseniz de bulamazsınız.

Sylvia (Jessica Chastain), aynı okuldan mezun olduğu, ama aslında kendisini taciz ettiğini düşündüğü Paul (Peter Sarsgaard) ile yıllar sonra karşılaşır. Paul demans hastasıdır ve birçok şeyi hatırlamamaktadır (aslında belki de en güzeli, ne sorumluluk duyarsınız ne de yükümlülüğünüz vardır ama neylersiniz ki, mümkün olmaz her zaman). O tacizci genç olmadığını öğrendiğinde bir yakınlık doğar aralarında. Kızıyla birlikte yaşayan Sylvia, kaygılanmadan Paul’ü eve alır.

Şefkatli iyimserlik…

Yönetmenin asıl amacı ne gerilim yaratmak ne de soru işaretleri oluşturmaktır; sadece bir gerçekliğe parmak basmakta yalın ve sakince olayı anlatmaktadır. Seyirci kendi içinde alıp verir; kendisiyle bağ kurar, aynı şeyler kendi başına gelse ne yapacaktır acaba çelişkisini yaşar. Bu durumda sorulması gereken soru: “içiniz nasıl”dır? İyiyseniz, huzurluysanız, kaygılanacak bir şeyiniz yoksa tepkiniz de normal olacaktır. Ama -tabii, sadece siz bilebilirsiniz onu- içinizde geçmişten gelen bir eksiklik, aksaklık (bu sevgi de olabilir, ekonomik sorunlardan kaynaklı sıkıntılar da; abartırsak mutluluk bile…) varsa huzursuz olacağınız da kesindir. Michel Franco’nun, kendi yazıp yönettiği filmin iki ana kahramanı da belli ki yaşamın sillesini yemişlerdir ve her ikisi de birilerinin (Sylvia kızının ve kız kardeşinin, Paul ise kız kardeşi ve eniştesinin) desteğine ihtiyacı vardır. Muhakkak ki, her ikisi de bu desteği istememişlerdir, ama onlarsız da yapamazlar.

Başınıza kötü bir şey gelmiş olması gerekmiyor empati duymak için… Bir düşünün, aynı duyguları yaşıyorsunuz ister istemez. Kafanızda oluşan soru işaretlerinin yanıtını bulamayacaksınız, ama önünüze kocaman bir ufuk açılacak, muhakkak.

08 Mart’tan başlayarak gösterimde…

(05 Mart 2024)

Korkut Akın

korkutakin@gmail.com