Kanser nedeniyle hayata veda eden Ben Gazzara 81 yaşındaydı. 1999 yılından beri gırtlak kanseri ile mücadele ediyordu. Ve 03 Şubat 2012’de New York’ta Bellevue Hastahanesi’nde pankreas kanseri nedeniyle hayatını kaybetti.
Oyunculuk kariyerine 1950’li yıllarda Broadway’de başlayan Gazzara, 1960’larda sinemayla devam etti. Televizyona da başarılı işler yaptı. Hollywood’un kötü adamı 60 yıllık oyunculuk kariyerine 133 film sığdırdı. Ben Gazzara 28 Ağustos 1930’da New York’ta doğdu. İtalyan göçmeni olan babası onu nüfusa Biagio Anthony Gazzara adıyla kaydettirdi. Amerika’ya Sicilya’dan gelmiş olan Gazzara’nın babası ağır işlerde çalışan bir işçiydi. Ben Gazzara’nın çocukluğu da New York’un belâlı bölgelerinden biri olan ‘aşağı doğu yakası’nda geçti. Sonra “New York City College”da elektrik mühendisliği eğitimine başladı ama kısa sürede okulu bırakmak zorunda kaldı. Çünkü oyuncu olmayı daha o zaman kafasına koymuştu. 1955’te “Kızgın Damdaki Kedi”de Pollitt ailesinin alkolik oğlu Brick’i canlandıran Gazzara, “Kim Korkar Hain Kurttan” ve “A Hatful of Rain” oyunlarındaki rolleriyle üç kez Tony Ödülü’ne aday gösterildi.
Sinemadaki ilk önemli rolünü Otto Preminger’in 1959 tarihli “Bir Cinayetin Anatomisi” adlı filmde alan Gazzara, 2002 yılında “Hysterical Blindness” adlı televizyon filmindeki rolü ile Emmy Ödülü kazandı. Elia Kazan’ın öncülüğünde kurulan ve birçok ünlü Amerikalı sinemacının da yetiştiği Actor’s Studio’da eğitim gördü. Burada Alman yönetmen Erwin Piscator’un gözetiminde özel eğitim aldı. 1950’de Broadway oyunlarında başrollere çıkmaya başladı. Bunlardan en önemlisi Elia Kazan’ın yönettiği Tennessee Williams oyunu “Kızgın Damdaki Kedi”ydi.
Bir süre televizyon filmlerinde oyuncu ve yönetmen olarak çalıştıktan sonra 1957’de ilk filmi “The Strange One”da diğer Actor’s Studio elemanlarıyla birlikte rol aldı. Sonra da Otto Preminger’in 1959’da yönettiği mahkeme filmi “Anatomy of a Murder” (Bir Cinayetin Anatomisi)’nde sinemadaki ilk önemli rolünü oynadı. 1963’te tekrar televizyona döndü.
1969 tarihli 2. Dünya Savaşı filmi “The Bridge at Remagen”de göz doldurdu. 1970’te Actor’s Studio’dan dostu olan John Cassavetes’le birlikte yapacakları beş filmin ilki olan “Husbands” (Kocalar)’da oynadı (İşbirliği yaptıkları diğer filmler “The Killing of a Chinese Bookie”, “Opening Night”, “Capone ve If It’s Tuesday”, “This Must Be Belgium”). 1979 tarihli “Bloodline” (Mirasçılar) adlı geniş kadrolu film fazla beğenilmedi. Bu arada televizyonu hiç bırakmadı. 1980’lerde ikisini de Peter Bogdanovich’in yönettiği “Saint Jack” ve “They All Laughed”ta rol aldı. Patrick Swayze’nin başrolünü oynadığı “Road House” (Bar Fedaisi) filminde canlandırdığı biseksüel kötü adam rolü belki de onun en çok izlenen performansı oldu, çünkü Gazzara’nın televizyonlarda en sık gösterilen filmi budur.
1990’larda da aranan bir karakter oyuncusuydu ve birçok ünlü yönetmenin filmlerinde oynadı. Bunlardan en önemlileri Coen Kardeşler’in “Büyük Lebowski” (1998)’si, Spike Lee’nin “Summer of Sam”i, John Turturro’nun “Illuminata”sı ve John McTiernan’ın “The Thomas Crown Affair” (İkili Oyun)’udur. 2000’lerde de Danimarkalı yönetmen Lars von Trier’in deneysel filmi “Dogville” gibi kaliteli filmlerde oynamayı sürdürdü. Bu arada 2002 yılında “Hysterical Blindness” adlı televizyon filmi ile Emmy ödülü aldı. Bu onun ilk ödülü oldu.
130’a yakın sinema ve televizyon filminde genelde karakter oyuncusu olarak rol aldı. Bazı filmlerde de başrol oynadı. Birkaç filmi de yönetti ve bir filmin senaryosunu yazdı. Tek bir filmde de “Husbands” (Kocalar, 1970) şarkı söyledi.
Ben Gazzara, oyunculukta çok başarılı oldu ama depresyon ve kanser yakasını hiç bırakmadı. İki kez kansere yakalandı. İlki, 1999 yılında gırtlak kanseri teşhisiydi. tedavi sırasında yirmi kilo verdi. Buna rağmen film çalışmalarını sürdürmekten geri kalmadı. İlkini yenmeyi başardı ama ikincisinde pankreas kanseri onu yendi. İki kez evlenip boşanan Gazzara’nın Elizabeth adında bir kızı var.
Filmografi
Treasury Men in Action (1 bölüm, 1953)
Medallion Theatre (1 bölüm, 1954)
Danger (3 bölüm, 1952 – 1954)
The United States Steel Hour (1 bölüm, 1954)
Justice (3 bölüm, 1954)
The Strange One (1957) Jack Garfein (ilk uzun metrajlı filmi)
Playhouse 90 (2 bölüm, 1957 – 1958)
Kraft Television Theatre (2 bölüm, 1952 – 1958)
Anatomy of a Murder (Bir Cinayetin Anatomisi) (1959) Otto Preminger
Armchair Theatre (1 bölüm, 1959)
The DuPont Show of the Month (1 bölüm, 1959)
Risate di gioia (1960) Mario Monicelli
Cry Vengeance! (1961) TV
The Young Doctors (1961) Phil Karlson
La città prigioniera (1962) Joseph Anthony
Convicts 4 (1962) Millard Kaufman
Arrest and Trial (21 bölüm, 1963 – 1964)
Carol for Another Christmas (1964) TV
Kraft Suspense Theatre (1965) TV
A Rage to Live (1965) Walter Grauman
Bob Hope Presents the Chrysler Theatre (1 bölüm, 1967)
Run for Your Life (86 bölüm, 1965 – 1968)
If It’s Tuesday, This Must Be Belgium (1969)
The Bridge at Remagen (1969) John Guillermin
Husbands (Kocalar) (1970) John Cassavetes
When Michael Calls (1972) TV
Fireball Forward (1972) (TV)
The Family Rico (1972) (TV)
Pursuit (1972) (TV)
Afyon oppio (1972) Ferdinando Baldi
You’ll Never See Me Again (1973) (TV)
The Neptune Factor (1973) Daniel Petrie
Maneater (1973) TV
QB VII (1974) TV mini dizisi
Capone (1975) Steve Carver
The Killing of a Chinese Bookie (Çinli Bir Bahisçinin Ölümü) (1976) J. Cassavetes
High Velocity (1976) Remi Kramer
Voyage of the Damned (Lanetliler Gemisi) (1976) Stuart Rosenberg
The Death of Richie (1977) TV
The Trial of Lee Harvey Oswald (1977) TV
Opening Night (Açılış Gecesi) (1977) John Cassavetes
Saint Jack (1979) Peter Bogdanovich
Bloodline (Mirasçılar) (1979) Terence Young
Inchon (1981) Terence Young
They All Laughed (1981) Peter Bogdanovich
Storie di ordinaria follia (1981) Marco Ferreri
Tales of Ordinary Madness (Sıradan Delilik Öyküleri) (1981) John Cassavetes
A Question of Honor (1982) TV
La ragazza di Trieste (1982) Pasquale Festa Campanile
Uno scandalo perbene (1984) Pasquale Festa Campanile
La donna delle meraviglie (1985) Alberto Bevilacqua
Figlio mio infinitamente caro (1985) Valentino Orsini
An Early Frost (1985) TV
A Letter to Three Wives (1985) TV
Champagne amer (1986) Ridha Behi, Henri Vart
Il camorrista (1986) Giuseppe Tornatore
Il giorno prima (1987) Giuliano Montaldo
Police Story: The Freeway Killings (1987) TV
Downpayment on Murder (1987) TV
Don Bosco (1988) Leandro Castellani
Quicker Than the Eye (1989) Nicolas Gessner
Road House (Bar Fedaisi) (1989) Rowdy Herrington
Oltre l’oceano (1990) Ben Gazzara
People Like Us (1990) TV
Per sempre (1991) Walter Hugo Khouri
Lies Before Kisses (1991) TV
Blindsided (1993) TV
Love, Honor & Obey: The Last Mafia Marriage (1993) TV
Les gens d’en face (1993) Jesús Garay
Sherwood’s Travels (1994) Ron Coswell, Steve Miner
Les hirondelles ne meurent pas à Jerusalem (1994) Ridha Behi
Parallel Lives (1994) TV
Fatal Vows: The Alexandra O’Hara Story (1994) TV
Banditi (1995) Stefano Mignucci
Convict Cowboy (1995) TV
The Zone (1995) Barry Zetlin
Nefertiti, figlia del sole (1995) Guy Gilles
Una donna in fuga (1996) Roberto Rocco
Ladykiller (1996) Terence H. Winkless
Strangers (1 bölüm, 1996)
The Notorious 7 (1997) TV
Vicious Circles (1997/1) Sandy Whitelaw
Farmer & Chase (1997) Michael Seitzman
Shadow Conspiracy (1997) George P. Cosmatos
Stag (1997) Gavin Wilding
The Spanish Prisoner (1997) David Mamet
Valentine’s Day (1998) TV
Shark in a Bottle (1998)
Too Tired to Die (1998) Wonsuk Chin
Buffalo ’66 (1998) Vincent Gallo
The Big Lebowski (Büyük Lebowski) (1998) Joel Coen, Ethan Coen
Happiness (1998) Todd Solondz
Illuminata (1998) John Turturro
Angelo nero (1998) TV
Il tesoro di Damasco (1998) TV mini dizisi
Un bacio nel buio (1999) TV
Paradise Cove (1999) Robert Clapsadle
Tre stelle (1999) TV mini dizisi
Summer of Sam (1999) Spike Lee
The Thomas Crown Affair (İkili Oyun) (1999) John McTiernan
Poor Liza (2000) Slava Tsukerman
Piovuto dal cielo (2000) TV
Blue Moon (2000) John A. Gallagher
Believe (1) (2000) Robert Tinnell
Shark in a Bottle (2000) Mark Anthony Little
Very Mean Men (2000) Tony Vitale
Undertaker’s Paradise (2000) Matthias X. Oberg
Jack of Hearts (2000) Serge Rodnunsky
The List (2000) Sylvain Guy
Nella terra di nessuno (2001) Gianfranco Giagni
“Law & Order: Special Victims Unit” (1 bölüm, 2001)
Home Sweet Hoboken (2001) Yoshifumi Hosoya
Brian’s Song (2001) TV
Hysterical Blindness (2002) TV
L’ospite segreto (2003) Paolo Modugno
Dogville (2003) Lars von Trier
Bonjour Michel (2005) Arcangelo Bonaccorso
The Shore (2005) Dionysius Zervos
Schubert (2005) Jorge Castillo
Pope John Paul II (2005) TV
Paris, je t’aime (2006)
Tikhiy Don (2006) TV dizisi
Quiet Flows the Don (2006) Sergey Bondarchuk
L’onore e il rispetto (2006) TV
Donne sbagliate (2007) TV
Looking for Palladin (2008) Andrzej Krakowski
Meurtres à l’Empire State Building (2008) TV
Eve (IV) (2008) Natalie Portman (kısa film)
Holy Money (2009) Maxime Alexandre
13 (2010) Géla Babluani
Christopher Roth (2010) Maxime Alexandre
Ristabbanna (2011) Gianni Cardillo, Daniele De Plano
Chez Gino (2011) Samuel Benchetrit
The Wait (2012) Tiziana Bosco
Max Rose (2012) Daniel Noah
Kaynakça: www.imdb.com, wikipedia.org
(07 Şubat 2011)
Serpil Boydak