İlginç geliyor, değil mi; 100. yüzyılın başındayız… Günümüz, 21. yüzyıl olduğuna göre, torunlarımızın torunlarının da göremeyeceği bir dönemde geçen bir film: Dune. Dune’un ilk bölümü 2021 yılında, Pandemi döneminde çekilmiş ve epey ilgi çekmişti. Her ne kadar istenen gişe başarısını yakalayamadığı söylense de sinefiller, ikinci kısmını merak, heyecan ve umutla bekliyordu. Yanılmadılar, muhteşem bir görselliğin içerisinde, müthiş bir film izleyecekler.
Bilindiği üzere, Frank Herbert’in bu çok sevilen, çok okunan kitabı, sinemacıların da çekmek istediği öyküler arasında ilk sıralarda yer alıyordu. Her ne kadar daha önce birkaç kez çekilmişse de istenen (edebiyatın yarattığı imajı bir filmin yaratması pek mümkün değildir, yönetmenin imajı belirleyicidir çünkü) etkiyi, doğuramadı. “Ben daha iyi çekerim” diyen gelsindi… İşte geldi de: Yönetmen koltuğunda Denis Villeneuve’ün oturduğu, “Dune: Çöl Gezegeni”nin ardından “Dune: Part 2” de gösterime giriyor. Türkçede 6 cilt olarak İthaki Yayınları arasından çıkan kitabın yine Dost Körpe çevirisiyle yeniden yayımlandığını görüyoruz. (2021 yılında 14. baskı, 2024 yılında 1. baskı… Yayınevi neden yeni baskısına birinci baskı demiş, bilemiyorum.)
Dune adıyla bilinen Arrakis gezegeni, evrende baharat adı verilen bir yanıyla uyuşturucu, diğer bir yanıyla da enerji kaynağı maddenin çıkarıldığı tek gezegen. Bir çöl gezegeni olan Dune’u, Harkonnen Hanedanı yerine Atreides Hanedanının yönetmeye başlayacak olmasıyla bir şeyler değişmeye başlar. Genç varis Paul Atreides, belki bir Mesih, belki de bir yol göstericidir. Adını kendisi alır: Muad’Dib.
Çölde yaşam
Aradan geçen onca bin yıla karşın değişen bir şey yok yaşamda. Su en büyük sorun. Günümüzde öyle değil mi? İktidar mücadelesi iki hanedan arasında kıyasıya, ölümcül bir savaşa yol açıyor. Bugün farklı mı? Bir aydan daha az zaman kaldı yerel yönetim seçimleri bile inanılmaz polemiklerle sürüyor, haksız mıyım?
Kitaptan bir alıntıyla başlamam gerekirse… “Ortodoks bir dine siyasetin karışması kaçınılmazdır. Bu iktidar mücadelesi Ortodoks cemaatinin eğitimini ve disiplinini etkiler. (…) Liderliklerini korumak için tamamen oportünist mi olmalı, yoksa Ortodoks etiği adına kendilerini feda mı etmelidirler?” Çölde yaşayanların biraz mistik, biraz geleneksel, biraz da kendi güçlerini inançlarıyla korumaya çalıştığı kumulu, akılcı bir önder düze çıkarabilir. İşte, o zaman Paul, çölün bir parçası olmaya karar verir.
Yakın planın muhteşem duygusu…
Yönetmen Denis Villeneuve ve Greig Fraser’in başarılı görüntüleri ile Hans Zimmer’in etkileyici müzikleriyle tam bir görsel şölen izliyoruz. Yakın planın muhteşem duygusu içinizi sarıyor. Belki 
bilinen bir hikâye, aşina olduğumuz konu ve olaylar ama işlenişiyle, yaratıcılığıyla, etkileyiciliğiyle “tam da bu” dedirtiyor. Gençler, madem para veriyoruz, hak ettiğimiz zamanı kaplasın diyormuş ve filmler bu beklenti doğrultusunda uzamış. Ancak bana biraz (biraz mı) uzun geldi.
Uçsuz bucaksız çölde kimi zaman kızgın güneşin altında birer siluet olan oyuncuların görünüşü de alabildiğine estetik. Çatışma ya da gerçek adıyla savaş sahneleri de çok etkileyici. Romanı okuyanlar, yaşama bakışı, biraz da siyasi, toplumsal ve ekolojik bir bakışı da yakalayacaklar muhakkak. Sinema, eğlendiriciliği nedeniyle olsa gerek bunca derinlemesine bakmıyor. Önce filmi izleyenler, yönetmenin imajına gerçekten kendi imajlarını katarak yepyeni bir ruh oluşturacaklardır daha baştan.
01 Mart’tan başlayarak gösterimde…
(28 Şubat 2024)
Korkut Akın