Bugün, seçim konuşmalarında da, ittifaklar arasında da, yaşamın içinde de en çok konuşulan konuların başında göçmenler geliyor. İster mülteci, ister sığınmacı, ister göçmen, ister sürgün ya da “öteki” olarak tanımlayın; sadece bizim değil dünyanın en büyük sorunlarının başında geliyor bu sorun. Siyasal, sosyal, inançsal, ekonomik, hatta çevresel (kuraklık veya su baskınları) gibi nedenlerle insanlar hiç olmadığı kadar göç ediyor çoluk çocuk. Bir evden diğerine taşınmanın bile “iki taşınma bir yangın” olarak betimlenmesini de unutmadan, çok zorluk doğurduğunu göz önüne alırsanız hiç tanımadığınız, bilmediğiniz, toplumsal ve kültürel değerlerini kavramadığınız başka bir ülkede yaşamak zorunda kalmanızın gözünüzü korkutması doğaldır. Buna rağmen iltica ediyorsanız, bunun adı zorunluluktur, yaşamak arzusudur.

Tori (Pablo Schils), Afrika’dan Belçika’ya büyücü olduğu için ölüm korkusuyla kaçak yollarla gelmiş ve ilticacı olarak kabûl edilmiş ergen bir çocuktur. Lokita (Joely Mbundu) ise ekonomik nedenlerle geldiği yerden belge alamayan genç bir kızdır. İki “çocuk” (gerçekten çocuklar çünkü) birbirlerine kardeş olarak sarılır, birlikte mücadele ederler. Bir pizzacıda çalışan Lokita, asıl parayı patronunun uyuşturucusunu taşıyarak kazanır ve doğal olarak da cinsel taciz yaşar. Annesine para göndermesi gerekirken, kendisini kaçıran (kilisenin himayesindeki) insan tacirlerine de borcunu ödemelidir.

İyi film…

İki temel var bu kriterde… İlki, kısa olması. Filmin süresi, yönetmenin anlatacaklarını tam belirleyememesinden uzuyor. Dardenne Kardeşler (Luc ve Jean-Pierre) iyi gözlemledikleri bu sosyal gerçeklikte süreyi iyi kullanmış. İkincisi ise yine Dardenne kardeşlerin el kamerası kullanması… Filmin daha başında ifade veren Lokita’nın yakın yüzündeki tedirginlik kameranın sallanmasıyla izleyiciye de geçiyor. Bir de odaklanmasını eklemeliyim bu temellere. Yana yöne hiç dönmemiş senaryo da yönetmenler de, ana konularından ve karakterlerinden hiç ayrılmamışlar. İzleyici gerçekten bir gerilim izliyor, soluk soluğa.

İki genç oyuncu da başarılı, özellikle Tori daha bir öne çıkıyor; Lokita ise hem “genç kız” karakteri oluşu (kültürel değerleri göz ardı etmeyin) hem de yaşadığı cinsel taciz ve tecavüzler nedeniyle hep tedirgin. Kardeşine ninni söylerken yitiyor o tedirginlik, sözlerini anlamasak da bir umut yükseliyor o an: Gelecek umudu, güzel günler umudu, anneye para gönderebilme umudu, kaçaklıktan kurtulma umudu…

Yine yeniden…

Kimse yurdunu, evini, anne babasını, komşularını, işini, aşını bırakıp da gitmek istemez tanımadığı yerlere… Eğer birileri gönüllü ya da gönülsüz sürgüne çıkıyorsa, kaçak yollarla bir başka ülkeye iltica etmek istiyorsa muhakkak geçerli, mantıklı bir nedeni vardır. Kovsanız da gitmeyecek olmalarının temelinde yatan da işte o “geçerli ve mantıklı” nedenlerdir. Sahi, siz, yurtiçinde, ilden ile göç ederken aynı gerekçeleri sürmediniz mi öne? Göçmenlik ister ilden ile, ister köyden kente isterse ülkeden ülkeye olsun, çoktan da çok önemli bir sorun. Çözümü ise siyasal, kesinlikle.

02 Haziran’dan başlayarak gösterimde…

(26 Mayıs 2023)

Korkut Akın

korkutakin@gmail.com