Tarihin akışına ivme katan kişilikler vardır, birçoğunu bilmeyiz bile. Başarılı olup olmadıklarından öte, kazandırdıklarıdır belirleyici olan. Çünkü karanlığı yırtmışlardır, aydınlığı taşımışlardır, sadece kendilerine değil, tüm insanlığa. Gizli Sayılar, gerçek hayattan aldıklarını bir tokat gibi çarpıyor insanın yüzüne. Düşünün, 1960’lar, daha dündür ama cinsiyet ayrımcılığının da ırkçılığın da belirleyici olduğu yıllardır, bir yandan uzay yarışı sürerken.
Yılmadan, bıkmadan, usanmadan…
Sovyetler Birliği ile ABD arasında tüm dünyayı etkileyen soğuk savaş sürerken bir yandan da uzay yarışı yapılıyor. Uzayı fetheden soğuk savaşın da galibi olacaktır. Sovyetler tarafında neler olduğunu bilmiyoruz ama ABD tarafında cinsiyet ayrımcılığı da, ırkçılık da tüm gücüyle belirleyici oluyor. En çalışkan, en başarılı, en bilgili olmalarına rağmen, filmin ele aldığı üç siyahi kadın hem dışlanıyor, hem aşağılanıyor. Onlarsa bıkmadan, yılmadan, yüksünmeden mücadele ediyorlar. NASA’da uzay çalışmalarında görev alan Katherine Goble Johnson (Taraji P. Henson), Dorothy Vaughan (Octavia Spencer) ve Mary Jackson (Janelle Monáe) cinsiyet ayrımcılığını da, ırkçılığı da yeniyorlar.
Gerçek hayattan…
Biri, bilgisayarların yaptığı hatayı bile bulabilen, kimseye taviz vermeyen, sayılarla arası çok iyi olduğu için uzay merkezine kabul edilen ilk siyahi kadındır. Diğeri bilgisayar programcılığını kendi çabasıyla başaran ve mühendislerin çözemediği sorunları bir çırpıda gideren, -çok önemli bir dayanışma örneği de gösterir- lider ruhlu bir kadındır. Öbürü beyazların okuluna kendini kabul ettirerek ilk kadın ve siyahi uzay mühendisi olur. Uzay projesinin başındaki Al Harrison (Kevin Costner) ayrımcılığa -aslında kendilerini uzay yarışında geri bıraktıran zamanı harcandığı için- karşı çıkınca bir şeyler yerine oturur.
Dönüm noktası…
ABD uzay yarışını kazanmak zorundadır, onun için çalışanların haklarını gasp etmekten çekinmez. Bir biyografik drama olan, gerçek bir yaşamın kesitlerini anlatan bir film “Gizli Sayılar”. Görüyoruz, maaş da vermezler, mesai de… Fiilen yönetici olan Dorothy, ne terfi eder ne de asaleten atanır… Ne zaman ki, başarır, o zaman Mrs. Vaughan olur… Katherine’in ihtiyacı için bir kilometre kadar uzaktaki tuvalete koşturması gerçekten acıdır; kahve makinesi konusu küçük ama belirleyici bir dönüm noktasıdır… Janelle ise siyahilerin ve kadınların alınmadığı okula ilk kabul edilen olmayı söke söke başarır…
Biz şimdi, bir referanduma gidiyoruz ya, neredeyse birbirimizi vatan hainliğiyle suçlayarak. Yanlışımızı görmek, ayrımcılığı aşmak için bir seçenek var önümüzde… Gizli Sayılar bize rehberlik edebilir.
Gizli Sayılar -Hidden Figures- Biyografik dram, yönetmen Theodore Melfi, oyuncular Taraji P. Henson, Octavia Spencer, Janelle Monáe, Kevin Costner, Kirsten Dunst… 24 Şubat’tan itibaren gösterimde…
(20 Şubat 2017)
Korkut Akın