67. Cannes Film Festivali’nde ödüller açıklandı. Tüm sinema yazarlarının birleştiği nokta bu yılki hasadın çok verimli olduğu yolunda idi. Altın Palmiye adayı yarışmalı ana bölümde gösterilen 18 film çıtayı hayli yukarılara taşıdı. Çağımızın usta yönetmenlerinin son çalışmaları büyük bir keyifle izlendi, değerlendirildi.
Yeni Zelanda’lı yönetmen Jane Campion başkanlığındaki jürinin Altın Palmiye’yi hangi filme layık göreceği son güne kadar merak konusuydu. Başından beri beklediğimiz gerçekleşti. Büyük ödülün Nuri Bilge Ceylan imzalı ‘Kış Uykusu’na verilmesi hepimizi sevindirdi. Usta yönetmenin Çehov tutkusunun izlerini taşıyan, Bergman’dan ‘Evlilik Üzerine Sahneler’den esinler taşıyan mükemmel yazılmış ve oynanmış bu son başyapıtını ülkemizde gösterime çıktığında uzun uzadıya tartışmak üzere diğer ödüllere bir göz atalım isterseniz.
Festivalin yarışmalı ana bölümünün ikincilik ödülü sayılan Büyük Jüri Ödülü bu yıl gencecik bir İtalyan yönetmenin ‘Le Meraviglie / Şaheserler’ adlı filmine gitti. Alice Rohrwacher’in Toscana kırsalında kendi çocukluğu ve ilk gençliğinin geçtiği yerleri mekan almış çalışması bir büyüme öyküsü anlatıyor, kadınlığa geçişin sancılarını duyarlıkla irdeliyor.
En iyi yönetmen ödülü, bizde en çok Philip Seymour Hoffman’a Oscar ödülü getirmiş 2005 yapımı ‘Capote’ ile tanınan Bennett Miller’a takdim edildi. Amerikalı yönetmenin ‘Foxcatcher’ı, milyarder John Du Pont ile olimpiyat madalyalı güreşçi kardeşler Mark ve Dave Schultz’un trajediyle sonuçlanmış gerçek hikâyelerine dair. Paranoid şizofren Du Pont’u dehşetengiz bir makyajla canlandıran Steve Carell, kariyerindeki yeni dönemeçte bu çok farklı kompozisyonla beklenen erkek oyuncu ödülünü alamadı ama Oscar’larda adını duyarız gibi geliyor.
Festivalin en iyi erkek oyuncu ödülü bu dalda favoriler arasında gösterilen emektar İngiliz oyuncu Timothy Spall’e verildi. Mike Leigh imzalı ‘Mr. Turner’, 1775-1781 yılları arasında yaşamış, Empresyonist akımın ve yirminci yüzyıl soyut resminin ilham perisi olarak kabul edilmiş öncü ressam Joseph Mallord William Turner’ın yaşam hikâyesini konu alan görkemli bir ‘biopic’ olarak festivale damgasını vuran filmlerden biriydi.
En iyi kadın oyuncu ödülü bir diğer Amerikalı yıldıza sunuldu. David Cronenberg’in Hollywood’un şiddet yüklü rekabetini bıçak altına yatırdığı son opus’u ‘Maps to the Stars / Yıldız Haritası’nda mükemmel bir oyun çıkartan Julianne Moore’un oldu bu ödül.
2003 yapımı ilk uzun metrajı ‘Dönüş’ten beri favori yönetmenlerimiz arasında yer alan Andrey Zvyagintsev’in ‘Leviathan’ı en iyi senaryo ödülünün sahibi oldu. Eski Ahit’in şeytanla özdeşleştirilen deniz canavarından ve Hobbes’un aynı adlı eserinden yola çıkan yönetmen, kutsal Eyüp kitabının ‘dürüstler neden acı çeker’ sorusuna odaklanmış öyküsünde, günümüz Rus toplumunun keskin bir eleştirisini yapıyor.
İki film arasında paylaştırılan Jüri Ödülleri, 67. Cannes jürisinin belki de en hınzır kararı idi. Üçüncülük olarak kabul edilen Jüri Ödülü bu yıl 1930 doğumlu efsanevi usta Jean-Luc Godard’ın kendi gelmeden festivale yolladığı son deneysel çalışması ‘Adieu au Langage / Dile Elveda’ ile 1989 doğumlu Kanadalı genç yetenek Xavier Dolan’ın ‘Mommy’si arasında paylaştırıldı. Fransız Yeni Dalga’sının 84 yaşındaki dev anıtının yenilikçi, kışkırtıcı her daim genç sinemasının Kanada’nın yaramaz çocuğunun coşkun ödipal denemesiyle birlikte değerlendirilmesi çok yerinde olmuş kuşkusuz.
Bu yıl birbirinden iyi filmlerin yarışmalı seçkide yer aldığı Cannes sahnesinde, ödül listesine giremeyen ancak bu listedekiler denli başarılı filmler de vardı kuşkusuz. Dardenne kardeşlerin toplumsal dayanışma ruhunu yücelten, muhteşem Marion 
Cotillard’lı ‘Deux Jours, Une Nuit / İki Gün, Bir Gece’si, sol ideolojinin yılmaz ozanı Ken Loach’un çok sağlam dayanışma filmi ‘Jimmy’s Hall / Jimmy’nin Mekanı’ ya da Japon yönetmen Naomi Kawase’nin Doğu Çin Denizi’nde mercanlarla çevrili Amami Oshama adasının eşsiz eko sistemini mekân alan, yaşam, ölüm ve yeniden hayat bulma döngüsü üzerine muhteşem çalışması ‘Futatsume No Mado – Still the Water / Su Durgun’ ödül listesinde yer bulamayan festivalin önemli yapımları arasındaydı.
67. Cannes Film Festivali’ni noktalarken, şu karanlık günlerde Türkiye’ye 32 yıl sonra ikinci Altın Palmiye’yi getiren ülkemizin aydınlık yüzü Nuri Bilge Ceylan ve çalışma arkadaşlarına bir kez daha teşekkür ediyor, daha geniş bir değerlendirme için ‘Kış Uykusu’ ve diğer filmlerin sinemalarımızda gösterime çıkmasını bekliyoruz.
(25 Mayıs 2014)
Ferhan Baran
ferhan@ferhanbaran.com