Hangi Belgesel?

Son yıllarda festivaller ve etkinliklerde belgesel sinemanın tanımları için bazı sorunlar yaşanmaya başlandı. Belgesel filmler için kurulan jüriler karşılarına gelen filmlerin çeşitliliği karşısında şaşırıyorlar. Yarışma sonunda jüriler, akademisyenler, seyirci ve yaratıcılar arasında çok farklı, uzlaşmaz ve sonucu tartışmalı anlayışlar ortaya çıkıyor. Seyircinin ayakta alkışladığı bir “belgesel” jüri tarafından belgesel kabûl edilmiyor, vs. Hatta çıkan tartışmalar sonunda yaratıcıya belgeselin ne olduğu üstüne formüller önerenler, nutuk atanlar bile oluyor. Fakat bazı değişimi sezen bazı anlayışlar da var. Çünkü yarışma sonunda bazı rahatsız jüri üyeleri veya akademisyenler tek tek gelip yaratıcıdan “sana haksızlık ettik galiba!” dercesine özür diliyor ve davranışlarının nedeni sorulduğunda da cevaplayamasalar bile “içimden öyle geldi” davranışları gösteriyorlar. Bunlar neden oluyor diye sormak gerek?

Çünkü dünya çok değişti ve her geçen gün de hızla değişiyor. Televizyon kameraları artık her yerde… Kameralar artık neredeyse savaşları canlı yayına aktarıyor. Belgeselin ilkçağının klâsik örneği “Kuzeyli Nanook” vb. bir insan / doğa olayını keşfetmek ve onunla ilgili bir belgesel yapmak artık çok gerilerde kaldı. Öyle bir şey / birisi bulunsa bile televizyon kameraları onu haber programlarında iki dakikada içinde tüketip bir kenara bırakmış oluyor!

Belgeselin ilkçağını, zamanında TRT’de de oynayan “Leonardo da Vinci” zaten kapatmıştı. Anlatıcının görüntü akışına girip çıktığı, düzenlenmiş sahnelerle birlikte (yarı – yapıntı / restore edilmiş kalede Leonardo Da Vinci’nin yaşamıyla ilgili canlandırılmış sahneler!) bu dizi ile belgesel başka bir çağa girmişti.

Ön belirtilerini, yine TRT’de izlediğimiz “İpek Yolu”ndan sonra belgesel sinema “Baraka” ile de yeni bir çağa girdi. Baraka, her gün dünya üzerinde yayın yapan binlerce televizyon ekranında görülen görüntülere karşı verilen en güzel bir cevaptı. Üzerinde 20 yıl geçse de belgeselin çıtası artık Baraka’nın koyduğu gerçeğin lirik anlatım çıtasıdır.

Film üretim tarzı pelikül filmden elektroniğe doğru değiştikçe, üretim tarzı da artık yaratıcının kişisel tasarrufu altına girdi / giriyor. Belgeselci artık çekeceği konu için sermayeden izin almak zorunda değil. Belgeselci artık televizyonun kendisine dayattığı içerik ve formatları da kullanmak zorunda değil. Belgesel (ve kısafilm) şimdi altın çağını yaşıyor. Belgeselin artık bir ucunda Kuzeyli Nanook diğer ucunda da Baraka var. Bu çizginin yan kutuplarında da görsel antropoloji ve etno-kurmaca var.

Belgesel bu geniş skalada yeni keşifler yaparken, ağdalı ve şiirsel bir metinle görüntülere zorla başka anlamlar yüklemeye çalışan TRT belgeselleri bir yana, acaba biz bu gelişimin neresindeyiz? Üniversiteler hâlâ kitaplardaki tanımlarla eğitime devam ederken, festivaller / etkinlikler de hâlâ eski yarışma veya gösterim başlıklarını korumaya devam ediyorlar. Yeni anlatımlı belgeseller eski biçim, içerik ve formatlardan izin almak zorunda değil. Atı alan Üsküdar’ı zaten geçmiş durumda. Jüriler ve akademisyenler bu yeni eğilimleri görseler iyi olacak. Yoksa daha çok özür dilemek zorunda kalacaklar.

(Bu yazı, yazarı ve alındığı yayın yeri belirtilerek, dileyen herkes tarafında izinsiz olarak yayınlanabilir veya bir kısmı alıntılanabilir.)

(20 Nisan 2011)

Hüseyin Kuzu
Senarist / Öğr. Gör.
Sine – Sen Eğitim ve Araş. Dai. Bşk.

Türk Filmlerinin Unutulmazları, Malatya Park AVM’de Sinemaseverlerle Buluşuyor

Malatya’nın tek alışveriş merkezi Malatya Park AVM, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kütüphane Arşivi’nde yer alan ödül almış Türk filmleri afişlerini misafir ediyor. Sergide 1970 – 80’li yılların ve günümüzün Türk sinemasına damgasını vuran, bir çoğumuzun gençlik yıllarında kimi zaman kahkahalarla kimi zamanda göz yaşları içinde izlediğimiz unutulmaz filmlerin afişleri yer alıyor. Sergilenen afişler arasında Selvi Boylum Al Yazmalım, Bizim Aile, İstanbul Ekspresi, Susuz Yaz gibi unutulmaz afişlerin yanı sıra yurtdışında ödüllere lâyık görülen Uçurtmayı Vurmasınlar, Muhsin Bey, Yol gibi filmlerin afişleri de sergide yer alıyor.

  • Basın Bülteni
  • Web Sitesi
  • Yüksek çözünürlüklü afişlere haberin devamından üzerlerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
    Türk Filmlerinin Unutulmazları, Malatya Park AVM’de Sinemaseverlerle Buluşuyor yazısına devam et
  • Hisar Kısa Film Seçkisi 2011 Filmleri Mithat Alam Film Merkezi İzleyicisiyle Buluşuyor

    İlk gösterimi bu yıl otuzuncu yaşını kutlayan İstanbul Film Festivali’nde gerçekleşecek Hisar Kısa Film Seçkisi’nin Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi’ndeki gösterimi 18 ve 20 Nisan tarihlerinde yönetmenlerin de katılımıyla gerçekleşiyor. Hisar Kısa Film Seçkisi 2005 yılından bu yana yıl içerisinde Türkiye’de çekilen yüzlerce kısa filmi tarıyor, başvuruları topluyor, elemelerden geçiriyor ve seçilen 10 kısa filmi bir DVD’de toplayarak sinema okullarına, ulusal ve uluslararası yarışmalara, festivallere gönderiyor. Seçki kısa filmcilerin kendilerini duyurmaları için önemli bir fırsat.

  • Basın Bülteni
  • Web Sitesi
  • Yüksek çözünürlüklü afişe haberin devamından üzerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
    Hisar Kısa Film Seçkisi 2011 Filmleri Mithat Alam Film Merkezi İzleyicisiyle Buluşuyor yazısına devam et
  • Karayip Korsanları: Gizemli Denizlerde

    Rob Marshall’ın yönettiği ve Johnny Depp, Penelope Cruz, Ian McShane ile Kevin R. McNally’nin oynadığı Karayip Korsanları: Gizemli Denizlerde (Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides), 19 Mayıs 2011’de UIP Filmcilik dağıtımıyla UIP Filmcilik tarafından vizyona çıkarıldı.
    Gizemli Angelica ile yolları kesişen Jack Sparrow, bunun aşk olduğundan emin değildir, yoksa bu kadın onu efsanevi Gençlik Pınarı’nı bulmak için kullanmakta mıdır? Kadın onu efsane korsan Kara Sakal’ın gemisi “Kraliçe Anne’in İntikamı”na bindirdiğinde kendisini beklenmedik bir maceranın ortasında bulur ve kimden daha çok korkması gerektiğini bilemez.

    Karayip Korsanları: Gizemli Denizlerde yazısına devam et

    Bosna – Hersek’te 3. Türk Filmleri Haftası Başladı

    Bosna – Hersek’te, bu yıl üçüncüsü düzenlenen Türk Filmleri Haftası, Nuri Bilge Ceylan’ın yönetmenliğini yaptığı Üç Maymun filminin gösterimiyle başladı. 16 Nisan 2011 Cumartesi gününe kadar devam edecek hafta boyunca Nuri Bilge Ceylan’ın yönetmenliğini yaptığı, Üç Maymun’un yanı sıra Semih Kaplanoğlu’nun yönettiği Bal, Onur Ünlü’nün yönettiği Polis ve Beş Şehir, Yeşim Ustaoğlu’nun yönettiği Pandora’nın Kutusu ve Yüksel Aksu’nun yönettiği Dondurmam Gaymak filmleri, Saraybosnalı sinemaseverlerle buluşacak. (Haber: Serpil Boydak.)

  • Gösterilecek filmler hakkında geniş bilgilere haberin devamından üzerlerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
    Bosna – Hersek’te 3. Türk Filmleri Haftası Başladı yazısına devam et