‘Her insan tatlı hayallerinin peşine düşer. Kimi seni kullanmak, senden faydalanmak ister, kimisi başkası tarafından kullanılmayı seçer. Sonuçta herkes sevilmeyi, bir topluluğun üyesi olarak takdir edilmeyi, başkalarınca kabullenilmeyi arzular’. Yunan Tuhaf Dalgası’nı başlatan Yorgos Lanthimos’un ‘Zavallılar / Poor Things’in kazanmış olduğu uluslararası büyük süksenin üzerinden yıl geçmeden piyasaya sürdüğü son çalışması ‘Merhamet Hikâyeleri / Kinds of Kindness’ Eurythmics’in 80’li yılları sallayan dayanılmaz hiti ‘Sweet Dreams’in bu minvaldeki sözleri perdede yankılanırken başlıyor. Lanthimos’un Annie Lenox’u androjen pop yıldızı olarak şöhrete kavuşturan bu şarkıyı açılış parçası olarak tercih edişinin, kariyeri boyunca kontrol mekanizması, sevme – sevilme, kabûl edilme arzusu üzerine alabildiğine absürd, bir o kadar çarpıcı öyküler üzerinde gezinmiş olan sinemacıyı takip edenler için sürpriz olmadığını düşünüyoruz hemen.
‘Zavallılar’ın post prodüksiyon süreci ilerlerken aynı oyuncuların önemli bir bölümünün yer aldığı bir tür repertuvar tiyatrosu anlayışıyla çekilen, ismine tezat, karakterlerin birbirlerine karşı hiç de merhametli (ya da özgün adının doğru çevirisiyle ‘nezaketli) 
davranmadıkları oyunbaz deneme, her biri ortalama 50 – 55 dakika uzunluğunda üç kısa öyküden oluşuyor. Oyuncuların tamamına yakınının her bir parçada farklı rollere büründüğü seçkinin geri planda duran karakteri R.M.F. (Yorgos Stefanakos) kıssalar arasında ince bağı kurma vazifesini üstlenmeye çalışırken, üç bağımsız öykü yönetmenin gözde temaları etrafında sörf yapıyor.
‘R.M.F.’nin Ölümü’ başlığını taşıyan ilk hikâye, beyaz yakalı Robert’in (Jesse Plemons) yediğinden, içtiğine, özel hayatından karısı ile olan birlikteliğine kadar hayatının her safhasında karar verici olmuş ve sözünden bir kez olsun çıkmadığı patronu Raymond’un (Willem Dafoe) kaza süsüyle R.M.F.’yi ortadan kaldırması buyruğuna ilk kez karşı çıkması ve içine düştüğü çıkmaz üzerine kurulu. Herşeyini kaybetme noktasına gelen Robert, rakibi Rita (Emma Stone) kendisinin yerine istihdam edildiğinde nasıl bir yol izleyecektir.
‘R.M.F. Uçuyor’ adlı ikinci bölümde, görev esnasında denizde kaybolan biyolog eşi Liz’in (Stone) haftalar sonra kurtarıldığında farklı biri olduğu şüphesine kapılan Daniel’in (Plemons) sanrılı 
öyküsünü izliyoruz. Boyun eğme sırası bu defa, kendisini kocasına ve -sıkı durun- toplu seks partisi partnerleri polis çifte kabul ettirebilmek için ondan bazı organlarından feragat etmesi istenen Liz’dedir. ‘R.M.F: Sandviç Yiyor’ isimli son epizod ise bağlı bulundukları tarikat liderinin (Dafoe) buyruğu doğrultusunda özel yeteneklere sahip bir şifacıyı bulmaya çalışan Emily ve Andrew’un (yeniden Stone ile Plemons) tekinsiz takipleri üzerinden ilerliyor.
Epizodlar ilerledikçe daha da sertleşen Lanthimos evreni özenle tasarlanmış ses bandı ile göz dolduruyor. Jerskin Fendrix’in piyano tınıları üzerinden yudum yudum işlediği gerilime, London Voices’ın antik Yunan koro geleneğini anmsatan koral katkısı eklemleniyor. Stone’un ‘Zavallılar’da pek beğenilmiş tuhaf dansına Cobrah’nın rap tarzı aşırılıklarla dolu fütursuz ‘Brand New Bitch’ parçası eşlik ediyor. Yine ‘Zavallılar’ ekibinden görüntü yönetmeni Robbie Ryan’ın New Orleans, Louisiana’da aldığı görüntüler, Lanthimos’un ‘The Lobster’ından beri çalıştığı Yorgos Mavropsaridis’in kurgu çalışmasının kusursuzluğu parmak ısırtıyor. Yönetmenin 2015 yapımı ‘The Lobster’ sonrası kadim yoldaşı Efthimis Filippou ile ilk senaryo ortaklığında yaman ikilinin Amerikan izleyicisine ‘Tuhaf Hollywood Dalgası’nı kabûl ettirme çabasının adımlarını seziyor ve pek eğleniyoruz.
‘Zavallılar’ın Emma Stone, Willem Dafoe, Margaret Qualley repertuvar üçlüsüne Cannes’dan en iyi erkek oyuncu ödüllü muhteşem Jesse Plemons’un yanı sıra Hong Chau, Mamoudou Athie, Joe Alwyn gibi son dönemin gözde oyuncularının eklendiği yapım, Lanthimos’un erken dönemini, ustalıkla kurmuş olduğu alternatif evrende günümüz imgeleri ile kurulmuş aile ortamının kontrolcü baskı düzenini irdeleyen 2009 yapımı ‘Köpekdişi / Kynodontas’ı ve de yalnız bireylerin aile kurma ya da bir aile ortamına dahil olma çabalarını kara komik bir mizahla dile getiren kişisel favorim 2011 yapımı ‘Alpler / Alpeis’i sevenleri memnun edecek bir film olmuş. Spoiler vermemek adına filmdeki dini alegorilerden söz etmeyeceğim. R.M.F.’in hangi kavramların baş harflerinden türetildiği ise herkesin kendi yorumuna kalmış. Yine de yabancı bir yazardan alıntıyla ‘Retribution (kefaret)’, ‘Manipulation (manipülasyon)’ ve ‘Faith (inanç)’ sözcüklerinden yola çıkıldığı fikrini çok tuttuğumu söylemeden geçemeyeceğim.
Bitirirken, R.M.F.’in başına neler geldiğini öğrenmek ve yönetmenin yaman şakasına tanıklık etmek istiyorsanız, son jenerik akarken salonda kalmanız gerektiğini hatırlatmak isterim. Verimli bir dönemden geçen sinemacının bizleri yine bekletmeden yıl içinde yeni bir filmle karşımızda olacağını da ayrıca müjdelemek isterim. Dünyamızı yok etme planları yaptığı rivayet edilen dev şirket CEO’sunun kaçırılması üzerinden gelişen mizahi olayları anlatan, 2003 Kore yapımı ‘Yeşil Gezegeni Kurtar / Save the Green Planet’ uyarlaması ‘Bugonia’nın başrollerinde bir kez daha Stone ve Plemons ikilisi yer almış. Hayli ilginç gözüken filmin dünya sinemaları ile aynı anda 07 Kasım 2024’te bizde de gösterime girmesi bekleniyor.
(04 Temmuz 2024)
Ferhan Baran
ferhan@ferhanbaran.com