2012 yılının en iyi filmleri kişisel listeme almış olduğum Leos Carax’ın sinemaya dönüş filmi ‘Kutsal Motorlar / Holy Motors’ hayli gecikmeli de olsa nihayet sinemalarda. Fransız sinemasının bu haylaz çocuğunu 13 yılın ardından böylesine formda bulmak gerçekten çok keyif verici. Cahiers Du Cinéma çıkışlı Carax ile ilk tanışmamız seksenli yıllara uzanır. Henüz yirmili yaşlarındayken 60’lar auteur kuşağının mirasını devralmış, Yeni Dalga’nın, bilhassa Godard’ın izinden yürüyerek, ‘hikâye sineması’nın tekdüzeleştirdiği çağdaş Fransız sinemasına yeni bir soluk getirmiştir bir avuç filmiyle. Gencecik Juliette Binoche ya da Julie Delpy gibi oyuncuları ilk kez onun filmleriyle tanıdık, sondan bir önceki uzun metraj çalışması ‘Pola X’ (1999) dışında tüm filmlerinin baş aktörü, bir nevi alter ego’su Denis Lavant’ın parlak oyunculuk kariyerini onun filmleriyle adım adım izledik.

Üstadın sinemanın geçmişine bir saygı duruşu niteliğindeki bu yeni çalışması, giriş jeneriğine eşlik eden ilk görüntülerle ‘yedinci sanat’ın doğuş yıllarına taşıyor bizleri. Sinemanın öncülerinden Etienne-Jules Marey’in insan bedenindeki devinimlerin anatomisini keşfe çıktığı ‘kronofotografik’ filmlerinin Paris Sinematek’i tarafından 35 mm peliküle düşürülmüş görüntüleri düşüyor perdeye önce. Hemen ardından ‘prolog’ kısmı başlıyor: Carax 13 yıllık uykusundan uyanıyor. Kaldığı odanın orman desenli duvarının ötesine süzülerek gizemli ormanın içine dalıyor. Eski usul karanlık bir sinema salonudur burası. Bizler gösterilen filmi görmeyiz ancak perdeden akseden ışıklar seyircilerin yüzüne yansır. Ve salonun gerisinden ürkütücü simsiyah bir hayvan tehditkâr bir tavırla kameraya doğru ilerler. Prolog bölümü, Carax’ın niyetini baştan haberler. Bizleri sinema tarihinin fantastik dehlizlerinde gizemli bir yolculuk beklemektedir.

Bundan sonrası sinemanın geçmişine sayısız referansla dolu dokuz ayrı epizod halinde gelişir. Bu epizodlar, Carax’ın değişmez oyuncusu Lavant’ın canlandırdığı kıdemli aktör bay Oscar’ın esrarengiz bir ajansın talimatları doğrultusunda bir gün boyunca Paris sokaklarındaki yolculuğu üzerinedir. Oyunculuk sanatı üzerine saygı duruşu niteliği taşıyan bu bölümlerde baş aktörümüz bir randevudan diğerine koşar. Bazen bir dilenci göçmen kadın, bazen ezik bir aile babasıdır. Kimi zaman güçlü bir bankacının kimliğine bürünür, soğukkanlılıkla işlenen bir cinayetin hem kurbanı, hem katili olur. 2008 yapımı skeçli film ‘Tokyo’nun Carax epizodunun kanalizasyon canavarı ‘Merde’ karakteriyle Eva Mendes’in canlandırdığı top modelin bir araya geldiği bir çeşit ‘Güzel ve Çirkin’ sahnelemesine girişilir. Ya da baştaki Marey’in görüntülerine nazire olarak ‘motion capture’ tekniğiyle çekilmiş, insan denen makinanın sanal dövüş ve aşk gösterisini sergileyen performans sanatçısına dönüşür Oscar / Lavant. Otel olmasına karar verilmiş nostaljik alışveriş merkezi ‘Samaritaine’in terasında Kylie Minogue’un performansı eşliğinde Jacques Demy müzikallerinin hüznüne selâm gönderilir. Popüler Hollywood animasyonu ‘Arabalar / Cars’a hınzır bir nazire ihmâl edilmez vs.

Kısalı uzunlu bu epizodlar bir hikâye anlatır gibi görünse de, öykülerin her biri seyirciyi ters köşeye yatırmak için hazırlanmış bir tuzaktır aslında. Hikâyeler beklenmedik yerlerinden kırılır, izleyicinin beklentileri boşa çıkar. Carax, aynen Godard gibi bilhassa yapar bunu. Öykülerin bağlayıcılığından kurtulan seyircinin imgelerle, sembollerle özgürce düşünmesini, özgürce hissetmesini amaçladığını vurgular söyleşilerinde.

‘Kutsal Motorlar’ işte böylesine farklı bir deneyim; Godard ruhunu, 60’lar auteur sineması geleneğini tazeleyen, sinema dilinin öykü sinemasıyla gölgede bırakılmış potansiyelini yeşerten böylesine özgün bir deneysel başyapıt. Yaz sıcağı demeyin, üşenmeyin beyazperdede tekrar tekrar keyfini çıkarın.

(03 Ağustos 2013)

Ferhan Baran

[email protected]

Hazreti Muhammed tarafından Allah’ın Kılıcı (Seyfullah) ünvanıyla onurlandırılan İslam tarihinin en büyük savaşçısı Halid bin Velid’in başarılarla dolu yaşam öyküsü yapımına kırk milyon Türk lirası harcanacak ve 2014 sonbaharında gösterilmeye başlanacak olan “Allah’ın Kılıcı: Halid bin Velid” adlı sinema filminde anlatılacak… Bilindiği gibi, Halid bin Velid’i Arapça ve İngilizce olmak üzere iki versiyonu olan “Çağrı: İslamiyetin Doğuşu”nun İngilizce çevriminde Michael Forest canlandırmıştı.

“Allah’ın Kılıcı: Halid bin Velid” için pek çok oyuncu ile deneme çekimleri yapıldı. Daha önce karar verilen başrol oyuncusu ile birkaç ay süren bir aktörlük eğitim süreci yaşandı ama olumsuz netice alındığı için ondan vazgeçildi.

“Allah’ın Kılıcı: Halid bin Velid” için görüşülen oyuncular arasında İbrahim Çelikkol, Emre Kızılırmak, Murat Yıldırım ve Murat Han’da var.

Al Pacino’nun Kabul Etmediği Rol

“Allah’ın Kılıcı: Halid bin Velid” de rol alması için görüşülen yabancı oyuncular arasında “S1m0ne” filminden 11 milyon dolar ücret alan, Oscar ödüllü Al Pacino’da bulunuyor.

Al Pacino’ya teklif edilen rol, Bizans ordusu generallerin Georgeus karakteriydi. Georgeus, Heraklius’un kardeşi ve Bizans orduları komutanı Valentinus’un komutasındaki tarihin ilk haçlı ordusunun generallerinden biriydi. Yermuk Savaşı’nda Halid bin Velid’den etkilendi ve savaşın ortasında Müslüman olup Cerece adını aldı, bir kaç saat sonra da hayatını kaybetti.

Halid bin Velid Filmlerde Canlandırılmasına İzin Verilen İslâm Önderlerinden Biri

Bilindiği gibi, İslâm alimleri, Hazreti Muhammed başta olmak üzere pek çok İslâm önderinin (kurucusunun) filmlerde canlandırılmasına izin vermiyor… Halid bin Velid, Hazreti Hamza’yla birlikte beyazperdede gösterilebilen / canlandırılmasına izin verilen az sayıdaki İslâm önderinden biri…

Müslüman olmadan önce, Uhud Savaşında, Kureyş ordusunun emrinde savaşan Halid bin Velid, komutanlık dehası sayesinde Kureyşlilere hiç beklenmeyen bir zafer kazandırmıştır. Uhud yenilgisi, İslam tarihinde Hazreti Muhammed’in ilk ve son yenilgisi olmuştur.

Halid bin Velid, Hicretin sekizinci yılında Allah’ın varlığına ve Hazreti Muhammed’in de insanları aydınlatmak için görevlendirilen son peygamber olduğuna inanarak Müslüman olmuş, kılıcını Peygamberimizin emrine sunmuştur.

Halid bin Velid, Hazreti Muhammed tarafından Allah’ın Kılıcı (Seyfullah) ünvanıyla onurlandırılmasıysa İslâm tarihinin en büyük savaşlarından Mute’de olmuştur. Aynı yıl Mekke’nin Fethine de katılan ve Mekke Fatihi ünvanını alan Halid bin Velid, yaşamı boyunca savaş kaybetmeyen, tarihteki en büyük komutanlardan biridir.

Halid bin Velid’in Yaşam Öyküsü:

Hazreti Peygamberin, hakkında “ne güzel kul” diye buyurduğu sahabîdir. Hazreti Peygamber (s.a.s.) Mute savaşındaki başarısından ötürü onu Allah’ın kılıcı diye övmüştür. Hazreti Hâlid (r.a.)’in doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Mekke’nin şerefli ve itibarlı ailelerinden biri olan Mahzum oğullarındandır. Ordu komutanlığı Hazreti Hâlid’in ailesinin bir imtiyazıydı. Uhud savaşında ve Hudeybiye sulhu esnasında Hâlid bin Velid, Kureyş ordusunun komutanlarından birisiydi.

Hudeybiye anlaşmasından sonra Hazreti Peygamber umre için Mekke’ye gidince Hâlid’in daha önce Müslüman olan kardeşi Velid’e Hâlid’i sordu. Hz. Peygamber Hâlid gibi bir insanın müşriklerin (Müslüman olmayanlar) içinde kalmasının şaşılacak bir durum olduğunu belirtti. Velid kardeşi Hâlid’e Peygamber (s.a.s)’in bu iltifatını bildiren bir mektup gönderdi. Bunun üzerine Hâlid Müslüman olmak için Mekke’den yola çıkınca, yolda Amr b. el-Âs ile karşılaştı ve beraberce Mekke’den Medine’ye gelip Müslüman oldular.

Hazreti Hâlid hicrî sekizinci yılda yapılan Mute savaşına bir nefer olarak katıldı. Ordu komutanlarının sırayla şehîd olması üzerine Ashab istişâre ederek komutayı Hazreti Hâlid’e verdi. Hz. Peygamber Medine’de olup bitenleri haber verip komutanların şehid düşmesini anlattıktan sonra komutayı Allah’ın kılıçlarından birinin aldığını söylemiştir.

Bu olaydan sonra Hazreti Hâlid, Seyfullah (Allah’ın Kılıcı) diye anıldı. Halid (r.a.) komutasına aldığı orduyu kalabalık düşman karşısında bozguna uğratmadan Medine’ye getirmeyi başardı.

Hazreti Hâlid, Mekke fethinde süvarilerin komutanı idi. Ordunun sağ kanadını kontrol ediyordu. Mekke fethinde Müslümanlara karşı çıkan gruplarla Hz. Hâlid çarpışmıştır. Mekke fethinden sonra Hz. Peygamber Nahle’deki Uzza putunu kırmaya Hâlid bin Velid’i gönderdi. Hâlid Uzza putunu kırıp geri döndü.

Hazreti Ebû Bekir Hâlife olunca Hazreti Hâlid’i komutan olarak yalancı Peygamberlerin üzerine gönderdi. Yalancı Peygamber Tulayh b. Huvaylid’i Buzaha’da mağlup etti sonra Temimoğulları üzerine yöneldi ve Mâlik b. Nuveyra’nın komutasındakilerle karşılaştı. Mâlik’i silâh bırakmasına rağmen esir etti ve öldürdü. Hazreti Ömer, Hâlid’i bu olayda hatalı davrandığı gerekçesiyle kınamıştır. Daha sonra Museylemetu’l-Kezzâb’a karşı sefere çıktı ve onu Yemâme sınırında Akraba denilen yerde mağlûp etti ve öldürttü. Yalancı Peygamberlerle olan mücadelesinden sonra zekât vermeyen kabileler üzerine gönderildi. Onları da sindirdi. Daha sonra Hicrî oniki yılında Irak’a İranlılara karşı gönderildi. İki ay zarfında İran Sâsânî ordularını bozguna uğratarak Hire’yi ele geçirdi ve Fırat çevresini hâkimiyeti altına aldı.

Suriye sınırında Bizanslıların ordu hazırladıkları haberi gelince hilâfet merkezinden Hz. Hâlid’e Irak bölgesinin komutanlığını Müsenna’ya bırakarak Şam’a gitmesi emri verildi. Hicrî onüçüncü yılda Bizanslıları Acnadeyn’de mağlup ederek Şam’a doğru püskürttü. Hz. Hâlid şehri muhasara etti ve hicrî ondördüncü yılın Receb ayında Şam (Dımaşk/Damascus) şehrini fethetti. Daha sonra bu fethine Humus’u ekledi. Yermuk savaşında Bizanslıları bozguna uğrattı. Kudüs’ü kuşattı ve teslim aldı. Onun sayesinde bütün Suriye mıntıkası Müslümanların eline geçti.

(03 Ağustos 2013)

Hakan Sonok

[email protected]