Sadi Bey’in Twitter Günlükleri 15

Sinemamız 09 Nisan’da 5 film vizyona çıkararak bir rekor daha kırıyor: En Mutlu Olduğum Yer, Son İstasyon, Bal, Beş Şehir, Rina.

Hayırdır, peşinizden kovalayan mı var, yangından mal mı kaçırıyorsunuz? Filmleri birbirine kırdırmanın ne alemi var?

Son zamanlarda sinema yazarları arasında bir geri zekâlılık tartışmasıdır gidiyor. Bakın ben size bir zekâ hikâyesi anlatayım da gülmek …

… mi gerekir, ağlamak mı, karar verin. Cast ajansı kurmuş ve batırmış, TV sektöründe krediyi tükettikten sonra sinema dergisi …

… yayınlayarak editörlük yapmış, sinema yazarlığı yaptığını sanarak sağa sola bulaşan, bu yüzden herkesin selâmı sabahı kestiği …

… vatandaşın biri tutup film festivalinin birine, dergisiyle basın sponsoru olmayı teklif ediyor ve kabûl görüyor. Fakat nasılsa …

… festival bu vatandaşı konuk olarak çağırmıyor. Vay sen misin çağırmayan, “Sizi rezil edeceğim, dergide bütün kirli çamaşırlarınızı …

… ortaya dökeceğim, vs, vs…” şeklinde festivale tehditvari bir mektup gönderiyor. İşte zekâ ölçüsü tam burada devreye giriyor. Vatandaş…

… mektubu muhatap olduğu ilk festivale değilde başka bir festivale gönderiyor. Bu vatandaşı merak edersiniz şimdi, adını kısaltarak …

… vereyim: Ta. Şa., ki bu vatandaş adıyla sanıyla anılmaya layık olmadığından bu şekilde yazıyorum. Hadi hadi dayanamadım, meraktan …

… çatlamayın, adını da belirteyim: Tarık Şafi adıyla maruftur kendisi. Aman kendisiyle telefonda konuşuyorsanız veya …

… elektronik yazışma yapıyorsanız dikkat edin, hepsini kayda alır ve ileride size karşı kullanır.

Neden Hürriyet Gazetesi’nde hep Kanal D’nin filmleri, dizileri de, Sabah Gazetesi’nde hep ATV’nin dizileri, filmleri reyting birincisi olur?

Reha Erdem yine bir başyapıtla geliyor; Kosmos’dan Beyazperde Yazısı: “Sol eli başımın altında olsun, sağ eli beni kucaklasın.”

Yeni Rüya Sineması fuayesine Emek ve Yeni Rüya Sinemaları’nın yıkılmaması için imza ve anı defteri açmışlar, şöyle yazdım: “Ayhan Işık ve Emel …

… Sayın’ın başrolünü oynadığı ‘Şampiyon’u bu sinemada 3-4 kişi ile birlikte izlemiştim ve önümdeki sırada Neşe Karaböcek oturuyordu, …

… yıkmayın sinemalarımızı.” Sonra salona geçtim “Paris’te Son Konser”i izledim, hüzünlendim.

Festivallerde ve basın gösterimlerinde filmler ara vermeden gösterilir. Güzel bir uygulamadır, ancak sigara ve prostat tiryakileri …

… düşünülerek -en azından festivallerde- ara verilen matineler de yapılamaz mı? Hanımlar da makyajlarını felan tazelerler.

Oturma düzenleri amfitiyatr şeklinde olmayan sinemaların yapımı sırasında bu salonlarda altyazılı film izleneceği düşünülmemiş herhalde. O…

… nedenle vatandaş film boyunca kafasını bir o yana, bir bu yana oynatır durur. Uzun boylu ise arkasındaki seyirci filmi izleyebilsin diye …

… koltuğunda büzülür durur. Netekim bendeniz heybetli boyumla, Yeni Rüya, Emek, Alkazar ve Sinepop’ta hep öyle yapardım ve yaparım. Belki …

… seneye yıkılmazlar da kalırlarsa ve yine festival sineması olarak görev alırlarsa -daha önce de belirttiğim gibi- bu sinemalarda …

… altyazı sistemi üstyazı sistemine çevrilsin, Türkçe yazılar perdenin üst tarafına yansıtılsın, vatandaş okusun da büyüsün.

“Aşkın Yaşı Yok – The Rebound”dan iki Beyazperde Yazısı: “Sükûnet enerji demektir.”, “Yüreğin isteklerine söz geçmez.” (Yön: Bart Freundlich.)

Şu sıra herkes yıkılmaması için protestolara destek verirken bende Emek Sineması’nın kamera arkasından bahsedeyim. Emek Sineması …

… hemen hemen 25 – 30 yıldır aynı çalışanlarla hayatını sürdürmekteydi. Önce kapıda bilet kesen Hüseyin abimiz sağlık nedenleriyle …

… ayrıldı. Onun peşinden neredeyse her bilet kestiği, benim gibi iriyarı müdavimlerin gıdısından makas almasıyla meşhur İskender abimiz…

… eşinin hastalığı ile yakından ilgilenmek için ayrıldı. Sonra sinemanın işletmecisi, tam İstanbul beyefendisi denebilecek…

… İsmet Kurtuluş ağabeyimiz hakkın rahmetine kavuştu. Kapanmasından yaklaşık bir sene kadar önce de neredeyse Emek Sineması’yla …

… özdeşleşmiş müdür Hikmet Bey emekli oldu. İstisnasız sinemaya gelen herkesle bıkmadan usanmadan, güler yüzle ilgilenen Hikmet Bey, …

… şu sıralar Çınarcık’a yerleşmiş, emekliliğin keyfini oralarda sürdürüyormuş. Demlenmeyi bıraktığıda verilen haberler arasında. Emek …

… Sineması’nın yer göstericilerine gelirsek, yakında ameliyat olacak Hayri’ye geçmiş olsun dileklerimi buradan ulaştırıyorum. Hüseyin …

… ayrıldıktan sonra, Gazeteci Erol Dernek ve Ayhan Işık Sokak’ta gün geçiriyor. İskender ağabeyin oğlu sanırım şehirlerarası bir …

… otobüs firmasında iş bulmuş çalışıyor. Adını hatırlayamadığım kaloriferlerle ilgilenen arkadaşın ne yaptığını bilemiyorum, diğeri …

… ise hüzünle çalışmakta olduğu Yeni Rüya Sineması’nın akıbetini bekliyor. Kimilerince gerizekâlı diye küçümsenen sinema yazarları …

… sinemanın herşeyiyle ilgilenirler, kadirşinaslık gösterirler. Acaba TV stüdyosu çalışanlarınının uzun yıllar sonra ne yaptıkları, ne …

… ettikleri, anlı şanlı TV sunucularının umurunda mıdır, yoksa kazandıkları paraların zevk-ü sefasını mı sürmektedirler mütemadiyen.

(06 Nisan 2010)

Sadi Çilingir

[email protected]

Bugünlerde yıkılma tehlikesi yaşayan tarihi Emek Sineması, Yeşilçam Sokağında kaderine terkedilmiş bir şekilde sonunu bekliyor

Bugünkü Seans: Boş Oda – Yakında: Diriliş

Oyuncular:

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Şubesi

Mücella Yapıcı: Sinemanın yıkılıp restorasyonu devam eden Serkildoryan (Cercle d’Orient) Kompleksi’nin üst katına yeniden inşa edilmesine karşı olan şube. Mimarlar 12 Mart’ta yürütmeyi durdurma istemiyle mahkemeye başvurdu.

T. C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu

Kurul, yıkım projesini ilke olarak kabûl etti ama henüz onaylamadı. İlke olarak kabûl edilen şeyse, Emek Sineması’nın yıkılması ve yerine yapılacak AVM’nin en üst katına kopyasının yapılması.

Beyoğlu Belediyesi

Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan: “O şimdi Anıtlar Kurulu’nun tasdiklediği bir proje. Bina içinde çözülecek bir sorun o, ha bodrumda durmuş ha ikinci katta. Önemli olan Emek Sineması’nın korunması” şeklindeki tarihi konuşmasını yaptı.

Mim Yapı – Mimarlık

Dahiyane projeyi çizen firma.

Sosyal Güvenlik Kurumu

Ev sahibi, mülk sahibi. Onun için paranın nereden geldiğinin bir önemi yok.

MARS Entertainment Group

Kiracı: Sinemanın işletmeciliğini üstlenen Mars Sinemaları Genel Müdürü Semih Hoşgör, Yenileme Kurulu’nun prensipte onayladığı bu projeden haberleri olmadığını belirtiyor. Mars Sinemaları olarak kurula sundukları çeşitli projeler arasında, sinemanın olduğu yerde tadilâtını içeren bir projenin de bulunduğunu vurguluyor.

Filmin Web Sitesi:

http://www.emeksinemasiniyasatalim.org/

Filmin Konusu

Beyoğlu’nun en eski sinemalarından biri olan tarihi Emek Sineması’nın üzerinde kara bulutlar dolaşıyor. Tarihi kimliği, barok ve rococo bezeli duvarları, 875 kişilik ihtişamlı salonu, görkemli perdesi ve yüksek duvarları ile diğer sinemalardan ayrılan 86 yıllık Emek Sineması’nın yıkılıp yeniden inşa edilmesi gündemde. Beyoğlu Belediyesi’nin sunduğu bir yenileme projesi, mimarlarla belediyeyi bir kez daha karşı karşıya getirdi…

Türk Sinemasının Merkezi

Türk sinemasının ünlü yönetmenlerinden Atıf Yılmaz’ın ölümünü öğrenen sinema camiası o sabah apar topar Emek Sineması’nda biraraya gelmişti. Bu tamamen refleks olarak gerçekleşen bir toplanmaydı, çünkü Türkiye’de sinemanın adresi Emek Sineması’ydı.

Özgür Bir Dayanışma Bildirgesi

“Türk sinemasıyla özdeş Yeşilçam Sokağındaki 86 yıllık Emek Sineması, yalnızca İstanbul’un değil Türkiye’nin sinema geçmişini barındırmaktadır. Yalnız İstanbul’un değil aynı zamanda Türkiye’nin sembol sineması olan Emek Sineması’nın özelleştirilmesini, ardından yıkılarak alışveriş merkezi içine taşınmasını öngördüğü basında yer alan proje yalnızca bir kültürel mirasımızın yok edilmesi, sinema geçmişimizin bir parçasının silinmesi değildir. Aynı zamanda, bağımsız sinema salonlarının yok oluşu meselesidir, bağımsız sinemaya, sinema sanatının geleceğine vurulan ağır bir darbedir.”

Yeşilçam Sokağı Kaderine Terk Edildi

Beyoğlu semtinin ortasında herkesin bildiği meşhur İstiklâl Caddesi vardır. Bir ucu Taksim’e, diğer ucu Galata kulesine kadar uzanan bu caddenin tam ortasında bir de kendi haline terk edilmiş küçük bir sokak bulunmaktadır. Bu sokak, Türk sinemasının yıllarca kalbi sayılmış, binlerce insana ekmek kapısını açmış, birçok ünlünün keşfedilmesine ön ayak olmuş Yeşilçam Sokağıdır. Sokak da bugün, bomboş, kaderine terk edilmiş bir haldedir.

Yeşilçam Sokağının Tarihi

CHP iktidarı döneminde, 1948 yılında belediye Gelirler Kanunu’nda, yerli filmler için %75 olan vergi, %25′e düşürülünce, para kazanma olasılığını gören yapımcılar, şirket yazıhanelerini Yeşilçam Sokağına kurmaya başlarlar. Bu dönemde yerli filmlerde hızlı bir artış olduğunu görmekteyiz. 10 yılda 50 film üreten Türk sineması aynı sayıya 1 yılda ulaşmaya başlar. 1950′ler Yeşilçam sinemasının ilk büyük yıllarıdır. Yeşilçam kavramı, ilk olarak belirli bir mekân ortaklığını, bu ülkenin ticari sinemasını anlatmaktadır. Bu mekân yaklaşık 30 yıl boyunca Türk sinemasının kalbi olmuş, sinema sanatının ülkemizde yerleşmesini sağlamıştır.

Cumhuriyet Kadar Eski Emek Sineması

Yeşilçam Sokağının tam ortasında, 1924′de kurulmuş ve ilk adı “Melek” olan “Emek” Sineması bulunmaktadır. Sinema adını, sahnenin iki tarafında yer alan sarı-turuncu renkli 2 melek tablosundan alır. Daha sonraları yok olan tabloların yerinde bugün boş nişler bulunmaktadır. Sinemadan önce burada “Skating Palace” adıyla bilinen Pera’nın yegâne buz pateni sahası bulunmakta idi. Ara sıra paten sahasının kimi bölümlerinde film gösterileri yapılmakta idi. Sinemanın ilk sahibi 1945′de iflâs eden A. Saltiel ve H. Arditi idi. Sinema, İstanbul Belediyesi’ne, oradan da Emekli Sandığı’na geçer. 1958′e kadar İpekçi Kardeşler tarafindan işletilir. Sonra Emekli Sandığı, Emek Film’i kurarak işletmeyi üstlenir ve bugünkü adını verir. 1969 yılında Turgut Demirağ’a geçen sinemanın işletmesini 1975 yılından 2009′un sonlarına kadar İsmet Kurtuluş ve Süreyya Kurtuluş yaptı. Daha sonra ise işletmesini Mars Entertainment Group üstlendi. Sinema son olarak 2000 yılında bir restorasyondan geçti. Geçen aylarda perdesinin kapatan sinemanın bulunduğu adanın tümü restore ediliyor.

Atatürk Yeşilçam Sokağında

Yeşilçam Sokağında bir zamanlar, bugün açık olmayan Opera Sineması vardı (1924). Bu sinemada yerler halılarla kaplıydı ve fraklı, beyaz eldivenli teşrifatçılar hizmet verirdi. 21 Ocak 1932′de, İngiliz yapımı olan Çanakkale filmini izlemek üzere Atatürk bu sinemaya gelir ve salondan çok etkilenir. Sinemanın sahibi Mehmet Rauf Sirman’dan sinema sektörünün Türkiye’deki durumu hakkında bilgi alan Atatürk, yüzde 33 olan sinema vergilerini yüzde 10′a indirir. Atatürk, sonraki yıllarda defalarca Opera Sineması’na gelir. Sonradan Şehir Tiyatroları’na geçen Opera Sineması, bir giyim mağazasına kiralanır ve 1970′lerin sonunda yanarak kapanır.

Son Söz Giovannı Usta’dan

“Tarihsel olarak 40′lı yıllarda Türk sinemasını Yeşilçam Sokağında doğmuştur. Bugün Yeşilçam Sokağı bir simge olarak kalmıştır ve ona böylece bakmak gerekiyor. Uzun bir süre merkez görevini yaptı ve sonra doğal olarak yapımevlerinin çoğalması ile başka mekânlar, başka sokaklar daha uygun görüldü. Kala kala bir çeşit mitos olarak kaldı ve kalıyor. ”

(04 Nisan 2010)

Erhan Işık

[email protected]
www.yesilcam.gen.tr