Büyük boy, gerçekten kalın ve iyi kağıda basılmış “Karanlıktaki Işık Yılmaz Güney” sadece sinemacıların değil, sinemanın bir iletişim aracı olduğunun bilincinde olan herkesin sayfaları arasında kaybolacağı bir kitap. Tahir Yüksel, ilk kez kapısından girdiği sinemada, göründüğünde muhakkak alkışlanan Yılmaz Güney’i görmüş ve tutkuyla bağlanmış. Bu, öyle böyle bir tutku değil, öyle böyle geçmiyor, istedikçe istiyor ve büyüdükçe sizi de büyütüyor. O büyüme sizden çevrenize, çevrenizden bütün kente, bütün ülkeye hatta dünyaya yayılıyor.
Biriktirme tutkusu…
Tahir Yüksel, Kütahya Simav’dan, fırsat buldukça -hemen hepimiz gibi- anne babasının denetiminden kaçarak sinemaya gitmeye başlamış, ama bir farkla: sadece Yılmaz Güney’i izliyor sürekli. Kartpostallarını biriktiriyor, gazetelerden kestiği fotoğraflarını saklıyor. Bu duygu giderek tanışma arzusunu kamçılamış cezaevinde çile dolduran Yılmaz Güney’e yazıyor, iletişim kurmak için. “Aşkla yapılan her şey başarıya ulaşırmış” ya, Yüksel de, sonunda Yılmaz Güney’den mektuplarına cevap alıyor. Yazışmalarla yetinmeyince ziyaretine gidiyor.
Gazete kesiklerinin ve fotoğrafların yanına bu kez Yılmaz Güney’in mektupları, telgrafları da katılıyor. Yüksel’e yetmiyor bunlar, bulduğu yıpranmış afiş, afişet, lobi vb. belgeleri gelişen teknolojinin de yardımıyla temizleyip onararak gerçek bir arşive dönüştürüyor.
İşte bu arşiv kitaplaşan ve bu ülkenin sosyolojik, siyasal, kültürel gelişimini gözlemeye fırsat veren… Sadece Yılmaz Güney posteri değil, dönemin sosyopolitik konumu da gözler önüne seriliyor bunlarla. Ne olmuş, kim ne demiş, kim neyi niye yapmış…
Kıymet bilirlik…
Öte yandan Tahir Yüksel’in bu yaptığı, gerçekten de çok önemli. Yılmaz Güney üzerine onlarca kitap yazıldı, onlarca haber yapıldı, onlarca film adandı kendisine, ama hemen hepsi birilerinin yapıp yazdığıydı. Tahir Yüksel ise artık birçoğuna ulaşılması imkânsız sıradan haber ve fotoğrafları biriktirerek onların gerçek değerini bulmasını sağladı.
Sadece fotoğraf ve gazete kesiği olsa yine bir derece; Yüksel, afiş, afişet ve lobileri de biriktirerek aslında sosyal (tırnak içinde) olan devletin yapması gerekeni yaparak dünya çapındaki bir sinema sanatçısının sanatsal yaşamını sergiliyor.
Korsan her yerde…
Korsan kitaptan, kasetten, yolcu otobüsünden söz ediliyor; korsan yayınlar da var, ama korsan film pek bilinmez. Onları da gün yüzüne çıkarmış Tahir Yüksel. Yılmaz Güney 12 Eylül’den sonra yurtdışına çıkıp, Cannes’da büyük ödül de kazanınca uyanık prodüktörler buldukları filme yeni bir ad verip eski Yılmaz Güney filmlerini pazarlamaya başlamıştı. Onları da saptayıp gerçek adını da ekleyerek arşivlemiş. Bu çok önemli ve gerçekten yararlı bir çalışma… Keşke aynı adla olsa da video furyasında kopyalanan diğer filmler için de yapılabilse…
Yılmaz Güney’in Tahir Yüksel’e yazdığı umut, sevgi ve heyecanla dolu mektupları, okuyan herkese yeni bir pencere açacaktır.
Büyük ozan Ahmed Arif’in, hepimizin dilinden düşmeyen önemli dizeleri
“Nerede olursan ol,
İçerde, dışarda, derste, sırada,
Yürü üstüne – üstüne,
Tükür yüzüne celladın,
Fırsatçının, fesatçının, hayının…
Dayan kitap ile
Dayan iş ile.
Tırnak ile, diş ile,
Umut ile, sevda ile, düş ile…”
Yılmaz Güney’in mektuplarında anlam kazanmış. O da mektup arkadaşlığından ileriye giden dostluğunu daha da güçlendirmek için hep okumasını önermiş. Tahir Yüksel’in bu biriktiriciliğini öğrenen Güney, inanılmaz bir ileri görüşlülükle (biliyor ki, devlet bu tür belge birikiminden hoşlanmaz) kendisinde bulunan belgeleri veriyor, diğerlerinin verilmesini sağlıyor ve kaybedilen bir dönemin en azından yeniden gün yüzüne çıkmasını sağlıyor.
Tahir Yüksel’in bu önemli, önemli olduğu kadar gerekli, gerekli olduğu kadar yaygınlaştırılması ve desteklenmesi zorunlu çalışması gibi çalışmaların daha çok yapılması hem yerel yönetimlerin hem de halkın gelişmesi için büyük önem taşıyor. Adana Büyükşehir Belediyesi, “Karanlıktaki Işık Yılmaz Güney” kitabını yayımlayarak kalıcı bir yapıt kazandırmış ilgilenenlere… Kutluyorum.
Karanlıktaki Işık Yılmaz Güney
Tahir Yüksel
Belge birikimi, arşiv, 1150 fotoğraf ve gazete kesiği
Adana Büyükşehir Belediyesi 2019, 624 s.
(18 Ocak 2022)
Korkut Akın
korkutakin@gmail.com