Yaz mevsimi geldiğinde bizim gibi eski kuşak sinemaseverlerin nostaljisi depreşir yazlık sinemaları hatırlarız. Sevgili Saim Yavuz’un Sinema Gazetesi’nde yayınlanan araştırmasını başlangıç noktası alarak 2000 yılından bu yana filmcisinden, sinemacısına, oyuncusundan, yönetmenine ve basın mensubuna İstanbul’un yazlık sinemalarını sordum. Yerlerinde bugünlerde neler olduğunu, o sinemada seyrettiği ve hatırladığı bir filmin adını not ettim. İrtibatta olduğum yaklaşık bin adet sinemaya yakın basın mensubuna yeniden çağrıda bulunup bilgileri güncelleyince aşağıdaki liste çıktı. Televizyonun olmadığı o zamanlar hakikaten büyük bir kesimin tek eğlencesi sinemaydı. Arka kısımlarından uzun tahtalarla birbirlerine monte edilmiş sandalyeli yazlık sinemalarda izlenen filmin tadı bir başkaydı. Günümüzün lüks sinemalarında teknik iyi, görüntüler pırıl pırıl, koltuklar gayet rahattır ama gelgelelim film seyri hiçbir zaman aynı tadı vermiyor, bir şeyler eksik gibi kalıyor. Filmler mi daha güzeldi, yoksa yaşlılığın bir cilvesi mi bilemiyorum.

Mahallenin bıçkın delikanlılarının perdedeki Erol Taş’a veya Kazım Kartal’a sinirlendiklerinde içtikleri sigaranın izmaritini perde istikâmetine mermi gibi fırlattıkları hâlâ hatırlanır. Yağmur yağdığında tek kapalı yer olan makine dairesinin altına koşuşturur, filmin devamını oradan izlemeye çalışırsınız. Çünkü yağmur hep filmin en heyecanlı yerinde başlar. Duvarlara geçmiş sezonun ünlü filmlerinin afişleri asılır. Hepsine baktığınızda hoş bir heyecana kapılırsınız, özlemlere dalar gidersiniz.

Hatırlarım 1975’lerde Unkapanı civarlarına afişini asan yazlık sinema Erler Film’in 7-8 yıl önceki filmlerini göstermişti. Sinemaya gitmesem de meraktan haftada bir iki gün yolumu mutlaka oralara düşürür afişlere bakardım. Çünkü o zamanlar şimdiki gibi bilgisayara bir tıklamayla filmlerin afişine veya bilgisine ulaşamıyordunuz.

Atalarımızın dediğine göre “insandır beşer, kuldur şaşar”mış. Eksik ve hataları öyle kabûl etmenizi rica ederim. Amaç bilen kişilerin ağzından kağıda dökülmektir. 15-20 yıl sonra eski yazlık sinemaları hafızalarında tutan sinemaseverler de göçüp gittikten sonra yerlerini hatırlayan da kalmayacak. Toplu olarak bir kez daha belgelensin istedim.

İstanbul’un Yazlık Sinemaları:
Acıbadem Saray
Aksaray Büyük
Alibeyköy Gül, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Eski Pazaryolu’ndaydı.
Altunizade Koşuyolu
Anadoluhisarı Göksu
Arnavutköy Çiçek, Doktor Jivago (Omar Shariff, Julie Christie).
Arnavutköy Küçük Melek, diğer sinemayla birlikte Kara Şövalye, Avare (Raj Kapoor, Nargis), Yeşil Köşkün Lâmbası (Belgin Doruk, Ekrem Bora), Şoför Nebahat (Sezer Sezin, Kenan Pars), Samanyolu, Üç Arkadaş ile Küçük Hanımefendi (Belgin Doruk, Ayhan Işık) ve Kezban (Hülya Koçyiğit) seri filmleri.
Aynalıçeşme Aynalıçeşme, Büyük Kin (Ayhan Işık, Yıldırım Gencer).
Bağlarbaşı Çırağan
Bağlarbaşı Dilek
Bağlarbaşı Neşe
Bahariye Opera, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.
Bahariye Süreyya, Kadıköy Süreyya olarak da biliniyor. “Kışlık” tabir edilen ve faaliyetini sürdüren kapalı salonun arkasındaydı, otopark olarak kullanılıyor.
Bahçelievler Site
Bahçelievler Umut, Ağaçlar Ayakta Ölür (İzzet Günay, Yıldız Kenter).
Bakırköy Aynur
Bakırköy Çeliktaş, şimdiki Çamlık Durağı karşısında Çamlık Pastahanesi, önünde lunapark vardı. Filmden önce Berkant, Vasfi Uçaroğlu, Kamuran Akkor, Muzaffer Akgün, Mavi Işıklar, İsmail Dümbüllü, Serpil Örümcer ve daha birçok sanatçı bir saatlik program yapardı.
Bakırköy Konak, Saray Sineması ile karşı karşıydı, makinisti Halk Film Stüdyosu’nun Ses Mühendisi Ferruh Kırmaz Beydi.
Bakırköy Lale, 1935’te açıldı.
Bakırköy Mehtap
Bakırköy Saray, Cem Karaca filmden önce program yapardı.
Bakırköy Sayanora, “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu, İstanbul caddesine cepheli Kilise’nin karşısındaydı. Yazlık bahçe arka taraftaydı. İşte Hayat (Hülya Koçyiğit, Uğur Dündar).
Bakırköy Yıldırım
Balat Çiçek, Vodina Caddesinde, diğer yazlık bahçe Milli ile arasında 100 metre vardı. Yerinde Kemal Kolotoğlu İş Hanı var.

Balat Mehtap, Hacı İsa Mektep Sokak, No: 9. Yerinde aynı adlı otopark var. Avare (Raj Kapoor, Nargis), İyi Kötü Çirkin (Clint Eastwood, Lee Van Cleef).

Balat Milli, Vodina Caddesinde, diğer yazlık bahçe Çiçek ile arasında 100 metre vardı. Yerinde pasaj var. Harun Reşid’in Gözdesi (Ajda Pekkan, Erol Tezeren).

Balat Sur, Atik Mustafa Paşa Mah, Esnaf Lonca Caddesindeydi. Yerinde apartman var. Cilalı İbo filmleri.

Balat Sümer, Molla Aşkı Mahallesi, Molla Şakir sokağı, Ulubatlı Hasan İlköğretim Okulu yanında. Perdenin bir bölümü çökmüş, boş olarak duruyor. Çeşme (Ferdi Tayfur, Necla Nazır).

Bayrampaşa Bayrampaşa
Bayrampaşa Gül, Çeşme (Ferdi Tayfur, Necla Nazır).
Bayrampaşa Birlik, Murat Mahallesi Birlik olarak da biliniyor. Bir Teselli Ver (Orhan Gencebay, Aysun Güven), Dünya Kupası 1974 (Pele).
Bayrampaşa Saray
Bayrampaşa Sayanora, Ateş Sahili (Ulus Film, Alman filmi).
Bayrampaşa Zafer, Vahşi Adam (Richard Harris, Judith Anderson).
Bayrampaşa Cezaevi Yanı Tuna, Daldaki Otomobil (Louis de Funes).
Berec Saray, Malkoçoğlu (Cüneyt Arkın, Selma Güneri).
Berec Rüya, Buğulu Gözler (Türkan Şoray, Murat Soydan).
Beşiktaş Conrad Oteli
Beşiktaş Elektra, Beşiktaş Balıkçılar Çarşısının olduğu yerde 1922’de açıldı.
Beşiktaş Gürel, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Gigi (Leslie Caron, Maurice Chevalier), Sonsuz Sokaklar (La Strada, Anthony Quinn, Giulietta Masina).
Beşiktaş Kamburun Bahçe, Kızım ve Ben (Sophia Loren), Mine (Türkan Şoray, Cihan Ünal).
Beşiktaş Park, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Sonraları Suatpark adını aldı. Hasfırın Cad, No: 67. Kapalı salonunun yerinde Suatpark Pasajı var.
Beşiktaş Suatpark, Park adıyla açıldı. Ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Hasfırın Cad, No: 67. Kapalı salonunun yerinde Suatpark Pasajı var.
Beşiktaş Yumurcak, 1970’lerde Gürel sinemasının yerinde açıldı. Kralın Rüyası (Anthony Quinn, Irene Papas). Yerinde iki katlı alışveriş merkezi var.
Beştelsiz Lale, Yeşiltepe Lale olarak da biliniyor.
Beyazıt Azak
Beykoz Bahar
Beykoz Zafer
Beylerbeyi Tok
Beylerbeyi İskele, boş bahçe olarak duruyor. Genellikle yerli film gösterilirdi. Seyredilen yabancı film: Drakula.
Beylerbeyi Yazlık
Bomonti Bomonti, Şişli, Abide-i Hürriyet caddesi üzerindeydi, yerinde 1000a İş Merkezi var.
Boyacıköy Yıldız, Emirgan-Boyacıköy’deydi. Kasım 2000 tarihinde metruk olarak duruyor, kışlık salonu TV stüdyosu olarak kullanılıyordu. Ben Hur (Charlton Heston, Jack Hawkins).
Burgazada Kervan
Büyükada Lale, bazı yıllar kesintiye uğrasa da faaliyetini sürdürüyor.
Büyükada Mehtap, Büyükada Yazlık Sineması olarak da biliniyor. Terminatör 2 (Arnold Schwarzenegger, Linda Hamilton).
Büyükada Yazlık, Büyükada Mehtap olarak da biliniyor. Terminatör 2 (Arnold Schwarzenegger, Linda Hamilton).
Büyükçekmece Akın, yerinde apartman var, Yağmur Adam (Dustin Hoffman, Tom Cruise), Indiana Jones 2 (Harrison Ford, Kate Capshaw), Sinek (Jeff Goldblum, Geena Davis).
Büyükdere Aile
Caddebostan Budak, yerinde Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Sanat Merkezi var. Baba (Marlon Brando, Al Pacino), Siyah Ayakkabılı Sarışın (Pierre Richard, Bernard Blier).
Caddebostan Ozan, Caddebostan Migros’un (Eski Maksim, eski Caddebostan Gazinosu) karşısında İskele Caddesindeydi. Gün Apt. (No: 28) yanındaki çıkmazda yer alan arazisinde halen 12 katlı bir gökdelen inşa ediliyor. Gelin (Hülya Koçyiğit, Kerem Yılmazer).
Cevdet Paşa Sokak Nilgün
Cevizli Emek, Tugayyolu Camisi yakınındaydı.
Cevizli Güneş, Tugay yolundaydı.
Cevizli Kenan, Cevizli tren istasyonundaydı.
Çağlayan Çakmak, yerinde düğün salonu var. Karate filmleri.
Çağlayan Erkoç, yerinde düğün salonu var. Ayhan Işık filmleri.
Çağlayan Feza, yerinde ekmek fırını var. Türkan Şoray-Ediz Hun filmi.
Çamlıca İnci
Çarşamba Arda, yerinde dini bir vakfa ait külliye var. Tarkan Gümüş Eyer (Kartal Tibet, Eva Bender), Yedi Kocalı Hürmüz (Türkan Şoray, Tanju Gürsu), Kuyu (Hayati Hamzaoğlu, Nil Göncü), İmamın Gazabı (Erol Taş, Sevda Ferdağ).
Çengelköy Nur, yerinde süpermarket var. Çağrı (Anthony Quinn, Irene Papas), Kassandra Geçidi (Sophia Loren, Richard Harris), Superman (Christopher Reeve, Marlon Brando).
Çengelköy Yenibahçe
Çınardibi Çiçek, yerinde Cami var. Erenköy-Şaşkınbakkal arasında, Bağdat Caddesi üzerinde, Çınardibi durağındaydı. Şaşkınbakkal Çiçek olarak da biliniyor.
Dikilitaş Bahar
Dikilitaş Sipahi
Doğancılar Aypark
Doğancılar Saray, Üsküdar Doğancılar Parkı’nın içinden geçilip gidilen bir iki sokak ötelerde bir sinemaydı.
Emirgan Ay, Kasım 2000 tarihinde mermer deposu olarak kullanılıyordu. On Emir (Charlton Heston, Yul Brynner).
Erenköy Çamlık, Erenköy İstasyonu arkasındaydı.
Erenköy Erenköy, 1914’te hizmete girdi. 1933’te “Sefa” adını alarak 1940’lara kadar hizmete devam etti.
Erenköy Özen
Erenköy Sefa, 1914’te “Erenköy” adıyla hizmete girdi. 1933’te “Sefa” adını alarak 1940’lara kadar hizmete devam etti.
Erenköy Şirin
Esenler Ömercik
Etiler Yazlık, yerinde alt katında Little Ceasers Pizzacısının olduğu apartman var. Damdaki Kemancı (Topol, Norman Crane).
Eyüp İslambey Melek
Eyüp Halk
Eyüp Yeni
Fatih Balipaşa Caddesi Bahçe (Yavuz Bahçe?)
Fatih Haydar Yokuşu Bulvar, Fatih Haydar olarak da biliniyor. Yerinde işhanı var.
Fatih Sofular Emek
Fatih Haydar, Fatih Haydar Yokuşu Bulvar olarak da biliniyor. Yerinde işhanı var.
Fatih Yavuz Bahçe, (Balipaşa Caddesi Bahçe?) Haydar Sineması’yla aynı cadde üzerinde, Haydar Mahallesi, Fatih
Fener Güney
Fenerbahçe AFM Pyramid
Feneryolu Site
Feriköy Arzu, Ekmek Parası (Parla Şenol, Suphi Kaner).
Feriköy Kulüp, On Emir (Charlton Heston, Yul Brynner).
Fikirtepe Murat
Florya Yazlık, Akvaryum inşaatının yanında, Köroğlu Pidecisi’nin karşısındaydı. Tarkan (Kartal Tibet, Zuhal Aktan).
Galata Yüksel
Gaziosmanpaşa Aytunç, Taşlıtarla Aytunç olarak da biliniyor.
Gaziosmanpaşa Altunel
Gaziosmanpaşa Doğan
Gaziosmanpaşa Emek, Yıldıztabya Emek olarak da biliniyor. Hababam Taburu (Müjdat Gezen, Figen Han).
Gaziosmanpaşa İpek, Battal Gazi Destanı (Cüneyt Arkın, Kerim Afşar).
Gaziosmanpaşa Mehtap
Gaziosmanpaşa Nur
Gaziosmanpaşa Ümit
Gedikpaşa Sur
Göztepe ?????, Göztepe İstasyonu’nun yanında, tanzim satışın olduğu yerdeydi..
Göztepe And, Rıdvanpaşa Sokaktaydı. Allah Cezanı Versin Osmanbey (Orhan Günşiray, Çolpan İlhan).
Göztepe Renk
Göztepe Uzay, Göztepe minibüs caddesindeydi. Oldukça kilolu, sevimli bir sinemacı işletiyordu.
Hacıkadın Hürriyet
Halıcıoğlu Numune
Hasanpaşa ?????, Kadıköy-Hasanpaşa’daydı.
Hasköy Halk
Hasköy Yeni
Heybeliada Ali Bey’in Sineması, Heybeliada Yeni Bahçe olarak da biliniyor. Ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Yerinde su ve meşrubat deposu var. Kassandra Geçidi (Sophia Loren, Richard Harris).
Heybeliada Ayyıldız, Kuzuların Sessizliği (Jodie Foster, Anthony Hopkins).
Heybeliada Heybeli, Limanın ve İSKİ pompa istasyonunun bitişiğinde, deniz kıyısındaydı. Yerinde su ve tüpgaz deposu var. Gökten İnen Melek (Julie Andrews, Dick Van Dyke), Uçan Otomobil-Chitty Chitty Bang Bang (Dick Van Dyke, Sally Ann Howers), Deniz Altında 20.000 Fersah.
Heybeliada Yeni Bahçe, Heybeliada Ali Bey’in Sineması olarak da biliniyor. Ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Yerinde su ve meşrubat deposu var. Kassandra Geçidi (Sophia Loren, Richard Harris).
Heybeliada Zafer, Amiral İhsan Özel sokağının başındaydı. Yerinde apartman var. Ölüm Yarışı 2000 (David Carradine, Sylvester Stallone), Deprem (Türkan Şoray, Kadir İnanır).
Hubiyar Gülistan
Hürriyet Mahallesi ?????, Şişli’deydi.
İdealtepe AFM
İkbaliye İkbaliye, Kadıköy-Acıbadem’in alt taraflarındaki İkbaliye mahallesindeydi. Cici Kızlar (İzzet Günay, Ajda Pekkan).
İncirli Konak
İstinye Bahçe
İstinye Enka, Enka Vakfı Tesisleri içinde, gösterimleri sürüyor. The Aviator/Göklerin Hakimi (Leonardo DiCaprio, Cate Blanchett).
Kadıköy Kuşdili, 1915’te “Milli Sinema” adıyla açıldı. Kuşdili çayırının hemen başında idi ve sonraları bu adı aldı.
Kadıköy Mısırlıoğlu, Halitağa sokağı ile Söğütlüçeşme Caddesini birleştiren dik yokuşta, Yavuztürk Sokağı girişinde. 1920’de açıldı. Mısırlıoğlu adındaki Ermeni bir vatandaşa aitti. Varisleri zor duruma düşünce fıskiyeli havuzlu devasa bahçeyi yazlık sinema olarak kiraya verdiler. Aynı zamanda Apollo sinemasını da çalıştıran “Siroçki Kardeşler” işletmesini yaptı. İstanbul’un en ünlü ve en büyük sinemalarındandır. Daha sonra “Halk Sineması” ismini aldı. Bazı geceler tiyatroya verildiği de oluyordu. Komik Fahri Bey, Naşit Bey, Şevki Bey burada sahne almışlardır. Binnaz, Tom Amca’nın Kulübesi
Kadıköy Milli, 1915’te açıldı. Kuşdili çayırının hemen başında idi ve sonraları “Kuşdili” adını aldı.
Kadıköy Opera Bahçe, Bahariye Caddesinde ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. Kapalı salonunun yerinde Opera Onur Çarşısı var. Süleymanpaşa sokağına kapısı açılan Yazlık sinemanın bulunduğu yerde Opera Onur Otoparkı var. Bahçe çevresindeki ağaçlar aynen duruyor. Arkadaş (Yılmaz Güney, Melike Demirağ), Bir Demet Menekşe (Kartal Tibet, Hale Soygazi).
Kadıköy Süreyya, Bahariye Süreyya ve Süreyya Bahçe olarak da biliniyor. “Kışlık” tabir edilen ve faaliyetini sürdüren kapalı salonun arkasındaydı, 4 katlı Süreyyapaşa Otoparkı olarak kullanılıyor. Günümüzde Gusto’nun bulunduğu koridordan merdivenle iniliyordu. Yerlerin numaralı olduğu belki de tek yazlık sinemaydı. Kabare: Elveda Berlin (Liza Minnelli, Michael York).
Kadıköy Yoğurtçupark Park, Saint Joseph ve Kadıköy Anadolu Lisesi’nin yokuşundan inildiğinde Yoğurtçu Parkının bitiminde en son Kızıltoprak Karakolu olarak kullanılan Temmuz 2005’de Kadın Sığınma Evi olarak kullanılan binanın yanındaki, Süleymanpaşa sokağının başındaydı. Yerinde Uğur Apt, 76 A ve B blokları var. Abidik Gubidik (Öztürk Serengil, Ajda Pekkan), Kutsal Hazine Avcıları (Harrison Ford, Karen Allen).
Kalamış Sahil, Soley Pastanesi’ni geçince Şenlik Sokak ile Ziraat Bankası Emekliler Lokali (eski Todori’nin Meyhanesi) arasındaydı. Yerine işhanı yapıldı. 007 Yaşamak İçin Öldür (Roger Moore, Yaphet Kotto), Kanunun Kuvveti (Gene Hackman, Fernando Rey ), Oyun Bitti (Jane Fonda, Michel Piccoli).
Kanlıca Bahçe
Karagümrük Aysu, otopark olarak kullanılıyor. Vatan ve Namık Kemal (Cüneyt Arkın, Fatma Girik), Çölde Bir İstanbul Kızı (Belgin Doruk, Turan Seyfioğlu).

Karagümrük Çiçek, yerinde Bim Market ve araba garajı var. Şimal Yıldızı (Ayhan Işık, Nurhan Nur).
Karagümrük Stad, Edirnekapı Vefa Stadı’nın girişinde sağda, Vefa Spor Klübünün bahçesi olarak kullanılıyor.

Karagümrük Uzunbahçe, 1930’da açıldı.
Kartal Çamlık, Beyaz Villa Sokak civarındaydı.
Kartal Çınar, mahalle içindeydi. Yerinde apartmanlar var.
Kartal Kervan, mahalle içindeydi. Yerinde apartmanlar var.
Kartal Uzunkaya, merkezdeydi. Yerinde alışveriş merkezi var.
Kasımpaşa Gülçin
Kasımpaşa Piyale
Kasımpaşa Ünal
Kasımpaşa Yavuz
Kemer Golf & Country Club, Klübün havuzbaşında 2005 yazında haftanın belirli günlerinde açıkhavada gösterim yapıldı.
Kınalıada Akasya, Kayıkhane olarak kullanılıyor.
Kınalıada Seyran, yerinde Seyran apartmanı var.
Kınalıada Theo, Muharremin yeri, eski kum ocağı, Theo adında plaja çevrildi, haftanın bazı akşamları film gösterildi.
Kısıklı Çiftlik
Kızıltoprak İkizler, Kızıltoprak otobüs durağına gelmeden Hasan Amir Sokağında, Zühtüpaşa İlkokulu’nun karşısındaydı. Yerinde Berkman Apt. (No: 6) ve otoparkı var. Susuz Yaz (Hülya Koçyiğit, Ulvi Doğan), Kocamın Nişanlısı (Sadri Alışık, Gönül Yazar).
Kızıltoprak Toraman, Kızıltoprak otobüs durağını Bostancı yönüne doğru geçtikten sonra 2. Ihlamur Çıkmazının başında cadde üzerindeydi. Yerinde Baltaş/Teknoteks A.Ş.nin iş hanı inşaatı sürüyor. Güneş Çiçeği (Sophia Loren, Marcello Mastroianni).
Kocamustafapaşa Erten, yerinde apartman var.
Kocamustafapaşa İstanbul Bahçe
Kocamustafapaşa Kral, yerinde market var.
Kocamustafapaşa Merih, yerinde apartman var.
Kocamustafapaşa Sayanora, yerinde pasaj var.
Kocamustafapaşa Zafer
Koşuyolu Koru
Kozyatağı Bonus Premium Cinecity, Kozyatağı Hillside-Trio’da faaliyetini sürdürüyor. Mr. & Mrs. Smith (Brad Pitt, Angelina Jolie).

Kumburgaz Ankara, Rocky (Sylvester Stallone, Talia Shire).
Kumburgaz Kumburgaz, Sandokan (Kabir Bedi, Philippe Leroy).
Kumburgaz Kuran, Abdullah (Raj Kapoor, Sanjay Khan).
Kumkapı Azak, Hazreti Ömer’in Adaleti (Cüneyt Gökçer, Ünsal Emre).
Kumkapı İnci
Kumkapı Işık
Kurbağalıdere İstasyon
Kurbağalıdere Stad, Kadıköy Kurbağalıdere köprüsünün sağında Salı pazarının kurulduğu alanın arkasında, Fenerbahçe stadının altındaki Migros’un otoparkına doğru uzanan bölgedeydi. Zehirli Hayat (Lana Turner, John Gavin).
Kuruçeşme Laila
Kuzguncuk Altıner, 1972’de kapandı. Son sahibi Zare Savaş. İcadiye yokuşu, İcadiye Hamamı yanında. Erman Film, Toraman Film, Kemal Film şirketlerinin filmlerini gösterirdi.
Kuzguncuk Nur, Kehanet (Gregorg Peck, Lee Remick).
Küçükçekmece Cennet, yerinde bina var.
Küçükçekmece Güven, yerinde bina var.
Küçükçekmece Kulüp, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.
Küçükçekmece Salimbey, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı, şu an bina duruyor.
Küçükçekmece Şafak, yerinde bina var.
Küçükçekmece Ulus, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı, yerinde bina var.
Küçükköy Dilek, Umutsuzlar (Yılmaz Güney, Filiz Akın).
Küçükköy Emek, Kaf Dağını Terkedenler (Yıldırım Gencer, Ülkü Özen).
Küçükköy Işık, Malkoçoğlu Cem Sultan (Cüneyt Arkın, Gülnaz Huri).
Küçükköy Kader, Hababam Sınıfı (Tarık Akan, Kemal Sunal).
Küçükköy Şeker, Aslanların Dönüşü (Yılmaz Güney, Nebahat Çehre).
Küçükyalı 63, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. İyi Kötü Çirkin (Clint Eastwood, Lee Van Cleef), Mavi Göl (Brooke Shields, Christopher Atkins).
Küçükyalı Yazlık İpek, Bağdat Caddesi üzerindeydi. Yerinde apartman var. Son Akın (Cüneyt Arkın, Melike Zobu).
Küçükyalı İhya
Küçükyalı İstasyon, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.
Levent Bahçe, yerinde Trafik Vakfı var. Bruce Lee filmi.
Maçka Swis Hotel, Yağmur Adam (Dustin Hoffman, Tom Cruise).
Malta Lüks, Yavuzselim Lüks olarak da biliniyor. Fatih-Yavuzselim, Fevzi Paşa Caddesindeki Fatih Emniyet Müdürlüğünün arkasındaki sokaktaydı. Otopark olarak kullanılıyor, makine dairesi ve briketten duvar perdesi duruyor. Büyük Firar (Steve McQueen, James Garner).

Malta Madalyon, Fevzipaşa caddesi üzerindeki iki katlı binanın giriş katından koridorla geçilirdi, apartmanların arka tarafında büyük bir bahçeydi. Otopark olarak kullanılıyor. Zafere Kaçış (Steve McQueen, Sharon Farrell).

Maltepe Ses, Anadolu Yakası-Maltepe’de tren yolu alt geçidinin üstündeydi. (Bu sinemanın işletmecilerinden Ali Suat Arancı’nın teferruatlı bilgi veren yazısını aşağıdaki yorumlar bölümünde okuyabilirsiniz.)
Maltepe Çeliktaş, Anadolu Yakası-Maltepe’deydi. “Kışlık” tabir edilen kapalı salonun üzerindeydi. Yerinde içinde Grandhouse sinemaları olan alışveriş merkezi var. Kapalı sinemanın üzerinde hatırlanan yazlık sinema uygulaması Urfa’da Atlas Sineması’nda ve Tekirdağ – Hayrabolu’da Hayrabolu Sineması’nda da vardı.
Maltepe Derya, Anadolu Yakası-Maltepe’deydi.
Maltepe Mehtap, Anadolu Yakası-Maltepe’deydi.
Maltepe Ses, Anadolu Yakası-Maltepe’deydi.
Maltepe Yıldız, Anadolu Yakası-Maltepe’deydi.
Maslak Parkorman Moviecity
Mecidiyeköy Arzu, Arzu Kebapçısının arkasında ve yanında açık otopark olarak kullanılıyor.
Mecidiyeköy Ayşem, yerinde Kanal Türk binası (Kanal D’nin eski binası) var.
Mecidiyeköy Bahar, Latilokum Sokak’taydı. 1997’lerde arka tarafında Sabah Gazetesi’nin binası vardı. Yerinde Akbank Emekliler Derneği ile ilgili bir sosyal bina var.
Mecidiyeköy Büyükbahçe
Mecidiyeköy Mehtap
Merdivenköy Tayfun
Moda Bahçe
Moda Deniz Kulübü, Moda’da. İmparator’un Yolculuğu (Charles Berling, Romane Bohringer), Fida Film organizasyonunda 2005 yazında haftanın belirli günlerinde açıkhavada gösterim yapıldı.
Moda Park
Moda Pak, Moda Park Sineması’nın adı Yoğurtçupark Park ile karıştırıldığından Moda Pak adını aldı. Halen hizmet veren “Meşhur Dondurmacı Ali Usta”nın sağından Moda burnuna inen Ferit Tek Sokağındaydı. Yerinde Nil Apt (No: 17) ile Kaçkar Apt. A ve B Blokları var. Ankara Ekspresi (Filiz Akın, Ediz Hun). (Fotoğraf: Elisa Day / SALT Arşivi)
Muratpaşa Aynur, Kocamustafapaşa-Aksaray arasındaydı. Yerinde garaj var.
Murat Mahallesi Birlik, Bayrampaşa Birlik olarak da biliniyor. Bir Teselli Ver (Orhan Gencebay, Aysun Güven), Dünya Kupası 1974 (Pele).
Nazım Hikmet Kültür Merkezi Bahçesi, Kadıköy Bahariye caddesi girişinde 2005 yazında gösterim yapılmaya başlandı.
Okmeydanı Manolya
Ortaköy Barbaros, Lorel Hardi Aşçıbaşı (Stan Laurel, Oliver Hardy).
Ortaköy Çamlıset, Dereboyu caddesindeydi. Sahibi Süleyman Saruhan, makinisti Şakrak Kadri. Yerinde Süleyman Saruhan’ın maliki olduğu apartman, yanında Toyoto Plaza var. Avare (Raj Kapoor, Nargis).
Ortaköy Ferah, Büyük Şekerci Sokak başındaydı. Açık otopark olarak kullanılıyor. Şehvet Kurbanı (Muhsin Ertuğrul, Cahide Sonku).
Ortaköy Mehtap, Şehit Nuri Pamir Sokak’taydı. Yerinde Haritacılar Sitesi var
Ortaköy Yazlık Bahçe, Ortaköy Rum İlkokulu’nun bahçesindeydi. İşletmecisi: Nurettin Işılay.
Osmanbey Sineması, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı. İstanbul’un ilk bahçe sinemasıdır. 1913’te hizmete girdi. Halaskargazi Cad. No: 192-194. Şu an yerinde Yapı Kredi Bankası mevcuttur.
Örnektepe ?????, Okmeydanı’ndaydı. Kara Çadırın Kızı (İbrahim Tatlıses, Perihan Savaş).
Paşakapısı Bahar, Çiçekçi’ye doğru giden ana cadde üzerindeydi.
Plajyolu Serdar, Bağdat Caddesi’nden Caddebostan Plajı’na inen Plaj Yolu üzerindeydi.
Rami Lale
Rumelihisarı Bahçe
Sefaköy Filiz, Filiz Spor Klübünün yanındaydı. Yerinde iş merkezi var.
Sakızağacı Cengiz, Acıbadem’deydi. Lord Jim (Peter O’Toole, James Mason).
Samatya Arı
Samatya Erten
Samatya Süreyya
Samatya Tunca, Şeyh Ahmet (Roman Navarro).
Sarıyer Ferah
Selimiye Kısmet
Selimiye Selimiye
Silahtar Çınar
Sortie Sinema Geceleri, Ray (Jamie Foxx, Kerry Washington), Fida Film organizasyonunda 2005 yazında haftanın belirli günlerinde açıkhavada gösterim yapıldı.
Söğütlüçeşme Çeşme, Sefaköy-Söğütlüçeşme’deydi. Yerinde market var. Kara Murat filmleri, Serdar Gökhan’lı avantürler.
Suadiye Can, Suadiye Lisesi yakınlarındaydı.
Sulukule Sultan, Edirnekapı-Sulukule’deydi. Ön kısmında evler var, arkası bahçe olarak duruyor. Milyonda Bir (Hint filmi)
Swissotel Sinema Geceleri, Beşiktaş Yıldız Bulvarı başındaki aynı adlı otelin en üst katında. Aşka Davet (Richard Gere, Jennifer Lopez), Fida Film organizasyonunda 2005 yazında haftanın belirli günlerinde açıkhavada gösterim yapıldı.
Şaşkınbakkal Çiçek, 1943’te açıldı, 80’li yıllara kadar hizmetini sürdürdü. Erenköy-Şaşkınbakkal arasında, Bağdat Caddesi üzerinde, Çınardibi durağındaydı. Çınardibi Çiçek olarak da biliniyor. Yerinde Mihrimah Sultan Vakfı Kayserili Hacı Ali Osman Özel Camii var. Gangasterin Kaderi (Steve McQueen, Robert Vaughn).
Şaşkınbakkal Kulüp, Şaşkınbakkal Paris olarak da biliniyor. Yerinde Yapı Kredi Bankası var.
Şaşkınbakkal Paris, Şaşkınbakkal Kulüp olarak da biliniyor. Yerinde Yapı Kredi Bankası var.
Şehremini Akgün
Şehremini Saray
Şehremini Umut Bahçe, Pazartekke, İETT garası arkasındaydı.
Şehremini Zafer
Şehzadebaşı Kısmet
Şenesenevler ?????, Bostancı-Şenesenevler’deydi.
Şenlikköy ?????, Florya-Şenlikköy’deydi. Şenlikköy karakolunu sahile doğru 200 metre geçince sağdaydı. Yerinde Florya Koleji var.
Şişli Kervan, Küçük Hanımın Şoförü (Ayhan Işık, Belgin Doruk).
Taşkasap Akasya, Vatan Caddesi Akasya olarak da biliniyor. Yerinde apartmanlar var.
Taşlıtarla Aytunç, Gaziosmanpaşa Aytunç olarak da biliniyor.
Tepebaşı Cumhuriyet
Tepeüstü Ulus, Küçükçekmece’de tren yolunun üstündeydi. Ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.
Ünalan Mahallesi Murat
Üsküdar Çavuşdere Caddesi Işık
Üsküdar Doğancılar Aypark, Fuat Uzkınay tarafından “Malûl Gaziler Cemiyeti” adına işletilmek üzere 1920’de Jale adıyla açıldı. 1921’de Park, 1940’da Aypark adını aldı.
Üsküdar Doğancılar Jale, Fuat Uzkınay tarafından “Malûl Gaziler Cemiyeti” adına işletilmek üzere 1920’de açıldı. 1921’de Park, 1940’da Aypark adını aldı.
Üsküdar Kamer
Üsküdar Doğancılar Park, Fuat Uzkınay tarafından “Malûl Gaziler Cemiyeti” adına işletilmek üzere 1920’de Jale adıyla açıldı. 1921’de Park, 1940’da Aypark adını aldı.
Üsküdar Hale, 1920’lerde Fuat Uzkınay tarafından Hakimiyet-i Milliye Cad. No 1/3’te açıldı.
Vatan Caddesi Akasya, Taşkasap Akasya olarak da biliniyor. Yerinde apartmanlar var.
Yakacık Yakacık
Yavuzselim Lüks, Malta Lüks olarak da biliniyor. Fatih-Yavuzselim, Fevzi Paşa Caddesindeki Fatih Emniyet Müdürlüğünün arkasındaki sokaktaydı. Otopark olarak kullanılıyor, makine dairesi ve briketten duvar perdesi duruyor. Büyük Firar (Steve McQueen, James Garner).
Yedikule Hürriyet
Yeldeğirmeni Özen, Kadıköy’deydi. Ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.
Yenidoğan Çiçek
Yenidoğan Lale, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.
Yenikapı Gar, Avare (Raj Kapoor, Nargis).
Yeniköy Gonca,
Yenişehir ?????, Kurtuluş’taydı.
Yeşilköy Reks, Hababam Sınıfı (Tarık Akan, Kemal Sunal).
Yeşiltepe Lale, Beştelsiz Lale olarak da biliniyor.
Yeşilyurt ?????, Bakırköy-Yeşilyurt tren istasyonuna paraleldi. Otopark olarak kullanılıyor. Briketten duvar şeklindeki perdesi duruyor.
Yıldıztabya Emek, Gaziosmanpaşa Emek diye de biliniyor, Hababam Taburu (Müjdat Gezen, Figen Han).
Yusufpaşa Aynur, Lorel Hardi Haydutlar Arasında (Stan Laurel, Oliver Hardy).
Zekeriyaköy Kulüp-Z, Sarıyer-Zekeriyaköy’de havuzbaşında. Million Dollar Baby (Clint Eastwood, Hilary Swank), Fida Film organizasyonunda 2005 yazında haftanın belirli günlerinde açıkhavada gösterim yapıldı.
Zekeriyaköy Yazlık
Zeytinburnu Bahar
Zeytinburnu Çiçek
Zeytinburnu Güneş
Zeytinburnu Kulüp
Zeytinburnu Lale
Zeytinburnu Neşe
Zeytinburnu Park
Zeytinburnu Sümer
Zeytinburnu Yalçın
Zeytinburnu Yazlık Bahçe
Zeytinburnu Yenidoğan, Dokunulmazlar (Kevin Costner, Sean Connery), Sanık (Kelly McGillis, Jodie Foster). Yerinde apartman var.
Zeytinburnu Yeşilçam
Zeytinburnu Zafer, ayrıca “Kışlık” tabir edilen kapalı salonu da vardı.

Katkıda Bulunanlardan Gelen Ek Bilgiler:
Birkaç yıl önce İstanbul’daki yazlık sinemalar üzerine yazı yazmıştım. Ne yazık ki, bana bu konuda bilgi veren insanlar, o sinemalarda oynayan filmleri anımsayamadılar. Sanırım, benim ulaştığım bilgilere siz de ulaşmışsınızdır. Yine aynı yıllarda İstanbul’daki kışlık, özellikle Beyoğlu, Nişantaşı, Şişli gibi bölgelerdeki sinemaları, oynayan filmleri ve sosyal hayatı yazmıştım. 1960’lar ve 70’lerdeki. – Ali Erden.
*****
Ellerinize sağlık; yine ilginç ve yararlı bir projeyi hayata geçirmişsiniz. Kapsamlı listenizi gözden geçirdiğimde, ilk gençlik yıllarımda sık sık gittiğimiz 3 yazlık sinemanın listenizde bulunmadığını gördüm. Bu sinemalar:
– Çınardibi ÇİÇEK (Bağdat Caddesi üzerinde; Erenköy-Şaşkınbakkal arasında; Çınardibi durağında)
– Caddebostan OZAN (Bağdat Caddesi’nden Caddebostan Gazinosu’na inen yolda)
– Plajyolu SERDAR (Bağdat Caddesi’nden Caddebostan Plaji’na inen Plaj Yolu üzerinde)
Listeyle ilgili birkac notum da olacak:
– Listenizde “Şaşkınbakkal Çınardibi ÇINAR” diye bir sinema geçiyor; ben böyle bir sinema hatırlamıyorum; ama benim yukarıda yazdığım, Çınardibi durağındaki ÇİÇEK sinemasının üstünü kaplayan kocaman bir çınar ağacı vardı. Acaba size bu bilgiyi veren, o nedenle sinemanın ismini yanlış hatırlamış olabilir mi? Bir kontrol etmenizde ciddi yarar görüyorum.
– Listenizde Yoğurtçu Park’ta YOĞURTÇU PARK diye görünen sinemanın doğru ismi: Yoğurtçu’da PARK olacak; çünkü, isimleri karışıyor diye yine listenizde Moda’da PARK diye geçen sinemanın adı da daha sonra PAK olarak değiştirilmişti!
Bu vesileyle, hem geride kalmış hoş anıları canlandırdım, hem de bu ilginç çalışmaya küçük de olsa bir katkıda bulunmaktan keyif aldım. – Ali Sönmez.
*****
Benim yazlık sinemam Florya Asfaltı – Şenlikköy’deydi. Yeri Şenlikköy karakolunu sahile doğru 200 metre geçince sağdaydı. Uzun yıllar metruk olarak durdu. Şimdi yerinde Florya Koleji var. – Alican Değer.
*****
Ben Arnavutköy’deki iki yazlık sinemada da film izledim ama ilkokuldaydım. Filmlerin isimlerini hatırlamıyorum, ama benim izlediklerimin tamamı yerliydi. Annem yabancı filmler de izlemiş Kara Şövalye’yi ve Avare’yi hatırlıyor. Küçük Hanımefendi filmleri, Yeşil Köşkün Lambası’nı, Şoför Nebahat’i, Kezban filmleri, Samanyolu’nu, Üç Arkadaş’ı izlediğini hatırlıyor. Elizabeth Taylor’ın hangi filmini izlediğini çıkaramadı. Aliki Vuyuklaki’nin Yunan filmlerini görmüş. E mail’i atarken annemle telefonda konuşuyordum. Dr. Jivago’yu da yazlık sinemada görmüş. Arnavutköy’den annemin arkadaşlarına da ilk fırsatta soracağım. Yalnız annem Çiçek’i net hatırlıyor ama ikinci sinemanın adı ona hiçbir şey ifade etmedi. Dolayısıyla hangi filmi hangi bahçede izlediğini bilemiyor. – Alin Taşçıyan.
*****
E-mailiniz beni çocukluğuma götürdü, çocukluğumun geçtiği yerde çalışıyorum, aynen dediğiniz gibi biraz büyüklere sordum, biraz ben hafızamı zorladım, listenizde Anadolu Yakası Kartal eksikti zaten, benim de hatırladığım Kartal’dan üç sinema ismi yazabilirim: Uzunkaya, Kervan, Çınar.
Uzunkaya merkezde, Kervan ve Çınar mahalle içinde idi. Şimdi Uzunkaya sinemasının yerinde alışveriş merkezi, Kervan ve Çınar’ın yerinde apartmanlar var. – Berna Kuleli.
*****
Yaptığınız araştırma gerçekten çok güzel… Çünkü yazlık sinemaların keyfi o kadar farklı ki, onları gerçekten kaybetmemek gerek… Ben her yaz Büyükada’dayım… Düzenli olarakda her Pazar akşamı Büyükada Lale Sineması’na gidiyorum, her ne kadar çocuk filmi ağırlıklı oynasalar da Pazar akşamları, orada film seyretmekten çok mutlu oluyorum, ama daha önce Lale Sineması’ndan daha büyük ve daha güzel olan Büyükada Sineması vardı, kapandığına feci üzülmüştük… Listenizde gördüm Büyükada Mehtap Sineması olarak yazıyor… Büyükada Sineması ya da Büyükada Mehtap Sineması mıydı ismine bir daha bakmak lazım sanırım… – Betty Arditi.
*****
Ah maalesef!..
İzmir deseydiniz, Bornova Hayat sineması derdim ama… Henüz ben bir İstanbul çömeziyim, ben de sizden öğreniyorum. Keşke yardımcı olabilse idim… – Ebru Drew.
*****
Sadi Abi Merhaba; Yazlık sinemalarla ilgili çalışmana katkıda bulunmak istedim:
Şu anda Küçükçekmece ilçe sınırları içinde bulunan aşağıdaki semtlerde 70’lerin sonu ile 80’lerin ortalarına kadar aktif olan birkaç yazlık sinema hatırlıyorum. Hâtta bazılarında film izlemişliğim de var. Ama hepsinin adını tam olarak hatırlamıyorum.
1- Kanarya semtinde dört tane yazlık sinema vardı. Şu anda tamamının yıkılıp, yerine apartman ya da alışveriş merkezi yapıldığını biliyorum. Bir tanesi 90’ların ortalarına kadar aktifti ama Seks filmleri oynatıyordu. Diğerlerinin yıkıldığını biliyorum.
2- Ayrıca Küçükçekmece’de tren yolunun üst kısmında, Tepeüstü’ne yakın Ulus sinemaları vardı. Oranın da bir yazlık bölümü olduğunu biliyorum ama orası da sanırım yıkıldı.
3- Yine Küçükçekmece ilçe sınırları içinde olan Sefaköy – Söğütlüçeşme’de sanıyorum adı Çeşme Sineması idi bir yazlık sinema vardı. Kendi oturduğum semt olması hasebiyle çok iyi hatırlıyorum ve genellikle Türk filmleri gösterilirdi. Kara Murat‘ları, Serdar Gökhan’lı avantür filmlerini orada seyrettiğimi hatırlıyorum. Şimdi o sinemanın yerinde bir market var. Yabancı film oyantılıp oynatılmadığını hatırlamıyorum. O zamanlar oldukça küçüktüm ben.
4- Yine Sefaköy’de merkezde bir yazlık sinema vardı. Sanıyorum adı Filiz sinemasıydı. Hemen yanıbaşında Sefaköy Filiz Spor’un lokali vardı. Daha sonra burası da yıkıldı. Bir süre yıkıntıların yanında Filiz Spor’un lokali çalıştı daha sonra o da ortadan kayboldu. Şimdi orada bir iş merkezi var galiba. Ayrıca bir şey daha hatırladım: 70’lerde ilk okullar zaman zaman 35 mm’den tarihi Türk filmlerini öğrencilerine ücretsiz ya da çok düşük ücretle gösterirlerdi. Sanırım o dönemde yaygın bir uygulamaydı bu. Şimdi böyle bir uygulama yok. Okulların bir sinema salonu olduğundan da emin değilim doğrusu. İyi çalışmalar dileğiyle. – Ercüment Dursun.
*****
Öncelikle ellerinize, kaleminize sağlık diyor; yaptığınız bu çok önemli ve hoş araştırma için size saygılarımı sunuyorum.
Küçükken BEYLERBEYİ İskelesi’nin tam karşısında yer alan İSKELE açıkhava sinemasına gittiğimizi hatırlıyorum. Sinema ağırlıklı olarak yerli film oynardı ve de halen boş bir bahçe olarak duruyor… ÇENGELKÖY’de ise adının NUR olduğunu sandığım (ya da ben öyle hatırlıyorum) ve daha çok Hollywood/macera filmleri gösteren bir açıkhava sineması vardı. Şimdi sanırım yerinde bir süpermarket var… – Ersan Çongar.
*****
Hayal meyal hatırlıyorum, 20 yıl kadar önce Maltepe’de (Anadolu yakasındaki) bir yazlık sinema vardı. Tren yolu alt geçidinin hemen üstünde. Tabii mazisi çok daha eski, ama ben pek fazla hatırlamıyorum. Ben çok küçükken kapatılmıştı. Umarım işinize yarar bu bilgi. – Füsun Akay.
*****
Ben altı göbek Valideçeşmeli, eşimse yedi göbek Şifa Sokaklı, Yoğurtçu Park, olarak açıkhava sinemalarını çok iyi biliriz. Ben Kamburun Bahçesinde Sophia Loren’in Kızım ve Ben filmini unutamam. Sonra biz çocukken orda Pazar günleri rahmetli İsmail Dümbüllü ve Halide Pişkin tulûat yaparlardı. Beşiktaş Gürel’de en son Leslie Caron’un Gigi‘sini seyretmistim. Moda’da yazlığa giderdik, orda da son hatırladığım Clint Eastwood’un İyi, Kötü ve Çirkin filmiydi. Eşim Yoğurtçupark’ta en son rahmetli Öztürk Serengil’in Abidik Gubidik‘ini, Kızıltoprak İkizler’de de Turgut Demirağ’ın Gönül Yazar’ı başrolde oynattığı filmi seyretmiş. Galiba Kocamın Nişanlısı filmiydi.
Iyi ve güzel günlerdi, o günler! Şimdi bizler Dinazorlar olduk. – Füsun Kantemir.
*****
İstanbul’un Kocamustafapaşa semtindeki birkaç yazlık sinemayı sizinle paylaşmak isterim. Ama yaşım itibariyle ben yetişemedim oralarda film izlemeye… Babam hep anlatır ama, ne kadar şanslı olduklarını 🙂 Bense sadece Erdek’te bir yazlık sinemaya gitmiştim 7 yaşlarında. Avare filmini izlemiştim. Keşke olsa da çevremizde gitsek, sinemanın büyülü atmosferini gecenin büyüsüyle ikiye katlasak…. – Nilay Çakular.
*****
Çocukluğumda en güzel filmleri seyrettiğim sinemanın adını dün hatırlayamadığım için babamı arayarak yardım istedim. Aslında sinemayı, filmleri, içtiğim gazozları ve alaska frigoları unutmamıştım ama sinemanın adını unutmuştum. Belki de daha okuma – yazma bilmediğim dönemlerde gittiğim sinema olduğu için artık bilmiyorum niye. Ama sinemanın bulunduğu yerde yaklaşık 20 – 25 yıldır bir konut sitesi var. Her önünden geçişte içimin cız etmesine rağmen bana sinemanın adını da öğrenme fırsatı verdiğiniz, çocukluk anılarımı kısa bir sürede olsa hatırlama imkânı verdiğimiz için çoook teşekkür ederim. – Nuray Gürel.
*****
Araştırmanızı çok yerinde buluyorum. Anekdotlarla süslü bir yazı, şu anda Avrupa’da müthiş moda olan bu açık hava sinemaları kültürünü yeniden yaşatmak, bir kaç pahalı klübün tekelinden çıkartıp, yeniden popüler bir alışkanlığa dönüştürmek için bir baslangıç olabilir. – Sedef Ecer.
*****
Ben yaşım itibariyle hiç bilmiyorum ama babama ve amcama sordum.
Çağlayanda Erkoç ve Çakmak sinemaları varmış, orda hep Ayhan Işık filmleri oynarmış.. Çakmak sinemasının üstü açılıp yazlık olabiliyormuş, orda da karate, dövüş filmleri oynarmış, okuldan kaçan erkek öğrencilerin tek adresiymiş 🙂 Şimdi ikiside düğün salonu olmuş. Hürriyet mahallesinde de yazlık bir sinema varmış ama ismi hatırlanmıyor. Benim babam İskenderun’da Kervan yazlık sinemasın da gazoz satarmış, dayısıyla. Ayrıca Şişli Bomonti’de şu anda 1000a dekorasyon merkezi olan yerde Bomonti bira bahçesi ve Bomonti yazlık sineması varmış. Babam da okuldan kaçıp oraya gidermiş. Yine orda da o zamanın en güzel aşk filmleri oynarmış. – Sibel Oral.
*****
Cumartesi günü, hanımla birlikte yürüyüş yapmak için Balat’a indik… Bu arada Balat’taki yazlık sinemaları araştırdık. Resim çektim, bölüm bölüm gönderiyorum…
Balat Mehtap: Hacı İsa Mektep Sokak’ta, şimdi Otopark olmuş, yabancı film oynatıyormuş. Otopark’ta çalışan Salih Yivrik (42 yaşında), bu sinemada Avare (Raj Kapoor) ve İyi, Kötü ve Çirkin (Clint Eastwood, Lee Van Cleef) adlı filmleri seyretmiş.

Balat Milli: Vodina Caddesi’nde, yerine Pasaj yapılmış, Türk Filmleri gösteriliyormuş. Lütfü Tuttuk (46 yaşında), bu sinemada Harun Reşid’in Gözdesi (Ajda Pekkan, Erol Tezeren) adlı filmi izlemiş.

Balat Çiçek: Vodina Caddesi’nde, yerine Kemal Kolotoğlu İş Hanı yapılmış, iki sinema da aynı cadde üzerinde 100 metre ara ile; bu sinemada da Türk Filmleri gösteriliyormuş.

Balat Sümer: Ulubatlı Hasan İlköğretim Okulu yanında, şu anda boş, perdenin bir bölümü çökmüş. Yakın zamanda Sultan Makamı adlı dizi burada çekilmiş. Makine dairesine afişler yapıştırılmış, büfe yeniden düzenlenmiş, hâtta gişe bile yapılmış. 45 yaşındaki Salih Karagöz bu sinemada Çeşme (Ferdi Tayfur, Necla Nazır) adlı filmi seyretmiş.

Balat Sur: Atik Mustafa Paşa Mah. Esnaf Lonca Cad. Bu sinemanın yerinde büyük bir apartman var. Sinemanın perdesi hemen altındaki gecekonduların üzerine çökmüş. Kazada 7 – 8 kişi ölmüş. Bu sinemada Türk filmleri gösteriliyormuş. Atik Mustafa Paşa Mah. Muhtarı Fahrettin Özer (55 yaşında) burada Cilalı İbo (Feridun Karakaya) filmlerini izlemiş.

Malta Lüks: Madalyon’dan sonra en çok bu sinemaya giderdim… Fevzi Paşa Caddesi’ndeki Fatih Emniyet Amirliği’nin arkasındaki sokaktaydı… Şu anda Otopark olarak kullanılıyor… Sahnesi bile hâlâ duruyor… The Great Escape / Büyük Firar filmini burada izlemiştim. Oyuncuları: Steve McQueen, James Garner, Charles Bronson, James Coburn. – Süleyman Şatır.

*****
Balat Mehtap, 1983’te haftalarca Raj Kapor’un Avare‘sini gösterdikten sonra kapanmıştı. Şimdi aynı adla otopark olarak kullanılıyor ve perdesi de sağlam. Aslında, bitişiğindeki Ermeni okulunun bahçesiymiş. Yeri: Hacı İsa Mektebi Sok. No: 9

Heybeli Yeni’de (Bahçe’si 1970’lerden sonra kullanılmadı, sadece Yeni idi. Hâttâ Ali Bey’in sineması da denirdi) Beş Deli filmleri, Kassandra Geçidi, Kemal Sunal filmleri… Şimdi damacanalı su ve meşrubat deposu. Perdesi brandaydı. Heybeli’de listede olmayan iki sinema daha vardı:
Zafer: 1980’lerin başında kapandı, yerine apartman inşa edildi. (Amiral İhsan Özel sokağının başında) Hem yerli, hem yabancı gösterirdi, Yeni gibi. Elvis müzikâlleri, Ölüm Yarışı 2000, Survivor (Andlar’da düşen ve bir futbol takımı taşıyan uçağa dair çevrilen ilk film), Türkan Şoray’ın Deprem‘i…
Heybeli: 1960’ların sonunda kapanmış (Heybeli limanının ve İski pompa istasyonunun bitişiğinde, deniz kıyısında). Şimdi damacanalı su ve tüpgaz deposu, perdesi on yıl kadar önce yıkıldı, makine dairesi sağlam. Gökten İnen Melek (Mary Poppins), Uçan Otomobil (Chitty Chitty Bang Bang), Deniz Altında 20.000 Fersah burada oynayan filmler arasında.
Balat’ta ayrıca Molla Aşki Mahallesi Molla Şakir Sokağı’nda Sümer Sineması vardı. Ne zaman kapanmış bilmiyorum. Ama müthiş bir Haliç – Eyüp manzarası olan uçuk bir yerdi.
Bakırköy Sayanora’da Uğur Dündar’ın İşte Hayat‘ını seyretmiştim.
Dikkat! Yeşilköy Rex, REKS olarak yazılırdı. Orada Hababam Sınıfı seyretmiştim. Bir de Gülşen Bubikoğlu filmleri çok gelirdi. – Emre Yalçın.
*****
Öncelikle bu araştırma için teşekkür ederim.
Annemle biraz sohbet ettim ve şu anıları bana anlattı:
– Ortaköy Şekerci Sokak’taki Ferah Sineması’nda jimnastikçi bir kızın oynadığı bir filmi, Ateş Parçası‘nı ve Şehvet Kurbanı‘nı izlemiş. 1939’da çıkan yangında sinemadaymış ve makineden çıkan alevlerin tellerden geçerek perdeye ulaştığını hatırlıyor. Sinemanın iki yanında binalar olduğunu ve sinema arsasının yoldan tahtaperdeyle ayrıldığnı söylüyor.
– Beşiktaş Gürel Sineması’na sıkça giderlermiş. Bu sinemanın hem kapalı hem açık (bahçeli) olduğunu söylüyor. Bu sinemada Betty Grable’ın müzikallerini, Sonja Henie’nin filmlerini, Kore Harbi ajans haberlerini, Laurel – Hardy filmlerini, Weismüller’li Tarzan‘ları ve La Strada‘yı izlediğini hatırlıyor.
Çok emin olamasa da yine Gürel’de Maria Montez’in Yılanlı Mabude (Cobra Woman) filmini ve Ateş Kraliçesi adında ateşle beslenen bir kadının filmini gördüğünü hatırlıyor.
Ortaköy’de Muallim Naci Caddesi’nde kiliseye yakın bir yerde bir bahçede (hangi sinema olduğunu hatırlayamıyor) Zeki Müren ve Cahide Sonku’lu Beklenen Şarkı‘yı izlemiş.
– Büyükada’da Lala Hatun’daki sinemada Sara Montiel’in La Violetera – Çiçekçi Kız filmini beraber izlemişiz. – Yusuf Pinhas.
*****
Göztepe’de And Sineması’nın dışında ikinci bir yazlık sinema daha vardı, ama adını hatırlayamadım. Rıdvanpaşa sokaktaki And’da seyrettiğim filmlerden Allah Belanı Versin Osmanbey‘i hatırlıyorum. Orhan Günşiray olmalı! Öteki sinema daha yeni, 60’ların ikinci yarısı ve 70’lerin başında vardı, Nadir Ağa çayırında, yani Göztepe pazarının kurulduğu sokaktaydı. Bu ikinci sinemada yabancı filmde oynatılırdı galiba. Abdülhamit’in haremağası Nadir ağa orada oturduğu için çayıra onun adını vermişler… Biz Göztepe köşklerinin çocukları genellikle evde çalışanlarla birlikte gönderilirdik sinemalara… Bahçevan Aziz Ağa’nın hanımı Zehra Teyze sayemde bütün Türk filmlerini görmüştür. And Sineması’na Zati Sungur da geliyor olabilir mi arada sırada? Şapkadan tavşan çıkan gösteriyi hatırlıyorum… – Zeynep Göğüş.
*****
Yaptığınız çok hoş bir çalışma ama benim bizzat gittiğim ya da eşimin ailesinin gittiği tüm yazlık sinemalar bu listede yer alıyor. Budak, İkizler, Kalamış Yazlık Sinemaları gibi… Ben size bir başka, “yeni” girişimden söz etmek istiyorum. Bu yaz, Bahariye caddesi girişinde yer alan Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nin bahçesinde filmler gösterilecek… Biz Kadıköylüler büyük bir şansı yeniden yakalamış durumdayız. Size daha ayrıntılı programı gönderirim ama aklımda kaldığı kadarıyla programın ilk iki filmi Mayıs ayının son iki haftasında gösterilmeye başlanacak. Elbette unutulmaz Chaplin filmleriyle açılış yapılıyor. Modern Zamanlar ve Sahne Işıkları… Bu ilk gösterimlerde sizi de aramızda görmekten büyük mutluluk duyarız. – E. Zeynep Güler.
*****
Araştırman vesilesiyle ben de geçmişte bir gezinti yapma fırsatı bulmuş oldum. Kadıköy’deki yazlık sinemaların bir bölümünün açılış günü olan 19 Mayıs günü eski mekânları gezdim, notlar aldım, sana iletiyorum.
Kadıköy’e yakın Moda’dan başlarsak:
Moda Pak Sineması: Moda semtinin tek yazlık sinemasıydı. Halen hizmet veren “Meşhur Dondurmacı Ali Usta”nın sağından Moda Burnuna inen yolda (Ferit Tek Sokağı), şimdi Nil Apt. (No: 17) ile Kaçkar Apt. A ve B bloklarının olduğu yerde yer almaktaydı. 1970’lerin ilk yarısında kapandı. Önceleri yabancı film oynatırdı, sonra yerliye döndü.
Süreyya Bahçe: Mülkü halen Darüşşafaka kurumunda olduğu için eski haşmetiyle hizmetine devam eden ünlü Süreyya sinemasının yazlık bahçesi idi. Şimdi Gusto’nun bulunduğu koridordan merdivenle inilen çok hoş bir bahçeydi; yerlerin numaralı olduğu belki de tek yazlık sinemaydı. Hep yabancı film gösterdi, iki film oynardı.
Opera Bahçe: Bahariye Caddesinin ikinci yazlık bahçesi. Hep yerli film oynadı, iki film gösterilirdi. Yetmişlerin ikinci yarısında Opera Onur Çarşısı’na dönüştürülen muhteşem Opera sinemasının yazlık bahçesiydi. Süleymanpaşa sokağında kapısı olan bahçede halen Opera Onur Otopark’ı hizmet veriyor, ancak Süreyya bahçe’nin aksine bahçe çevresindeki ağaçlarla aynen muhafaza edilmiş, hani perdeyi takıp, tahta sandalyeleri yerleştir halde hazır bekliyor.
Yoğurtçu Park Sineması: Saint Joseph ve Kadıköy Anadolu Lisesi’nin (yetmişlerin başındaki adıyla Maarif Koleji) yokuşundan inildiğinde boylu boyunca uzanan Yoğurtçu Parkı’nın bitiminde, o zamanki Yoğurtçu Karakolu’nun (yakınlarda Kadın Sığınma Evi olarak kullanılan, halen boş bina) yanında yer alan ve açılışı 60’ların başına uzanan yazlık bahçe uzun yıllar yerli film, 1984’teki kapanışına kadar son beş senesinde de altyazılı yabancı filmler gösterdi. Süleymanpaşa Sokağının başlangıcında yer almış olan bahçenin yerinde halen Uğur Apt. (No: 76) A ve B blokları bulunuyor.
Stad Sineması: Kurbağalıdere Köprüsünün sağında, Salı Pazarı’nın kurulduğu alanın arkasında, şimdilerde Fenerbahçe Stadyumunun hemen altındaki Migros’un otoparkına doğru uzanan bölgede yer alırdı. Türkçe dublajlı iki adet yabancı film gösterirdi.
Kızıltoprak İkizler: Kadıköy’ün en eskilerinden. Ellilerde açılmış. Kızıltoprak otobüs durağına gelmeden hemen önce şimdi Hipokrat Laboratuvarı’nın bulunduğu Hasan Amir Sokağı’nda yer alırdı. Zühtüpaşa İlkokulu’nun karşı sırasında bulunan bahçenin yerinde halen Berkman Apt.(No: 6) ve otoparkı bulunuyor. Bahçe hep tek film gösterdi, uzun yıllar yerli, son 4-5 sezonunda altyazılı yabancı film oynattı. İlk Star Wars filmini bu bahçede izlemiştim..
Kızıltoprak Toraman: Yetmişlerin ilk yarısında erken kapanan yazlık bahçelerden. Yaklaşık otuz yıl boş alan olarak bekledi, bahçede koca ağaçlar yeşerdi. Kızıltoprak otobüs durağını Bostancı yönüne doğru geçtikten sonra 2. Ihlamur Çıkmazı’nın başında, cadde üstündeki arazide halen Baltaş / Teknoteks A. Ş.nin işhanı inşaatı sürmektedir. Altyazılı yabancı tek film oynatırdı.
Kalamış Sahil: Kadıköy’ün efsane bahçelerinden. Film gösterimlerinin yanısıra sayısız konser ve tiyatro oyunlarına da ev sahipliği yapmıştır. Yine o zamanlardan bugüne faaliyetini sürdürmekte olan emektar Soley Pastanesini geçince şimdiki Şenlik Sokak ile Ziraat Bankası Emekliler Lokali (eski Todori’nin Meyhanesi) arasındaki alanda deniz kenarında yer alırdı. Arazisi uzun yıllar boş kaldı (yaklaşık 25 yıl), 5 yıl kadar önce inşa edilmiş iş hanı şimdilerde boş ve kiralık. Altyazılı yabancı tek film oynatırdı.
Caddebostan Budak: Bir diğer efsane bahçe. Bağdat Caddesi gençlerinin buluşma yeriydi. Kocaman bahçesi sayısız pop konserine, hâttâ ilk yıllarında İstanbul Festivali’nin kimi gösterilerine ev sahipliği yaptı. Yerinde halen yeniden inşa edilmekte olan “Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Sanat Merkezi” bulunuyor. Temmuz sonuna yetiştirilmesi plânlanan bu çok amaçlı devasa kültür merkezi, önümüzdeki yıllarda önemli sanat olaylarına mekân olmaya hazırlanıyor. Altyazılı yabancı tek film oynatırdı.
Caddebostan Ozan: Eski Caddebostan (sonradan Maksim) Gazinosu, şimdilerde Caddebostan Migros’un karşısındaki İskele Caddesinde yer alan mütevazi bir bahçeydi. Yerli film oynatırdı Şimdinin Gün Apt.nın (No: 28) yanındaki çıkmazda yer almış bulunan bahçenin arazisinde halen 12 katlı bir gökdelen inşa ediliyor.
Şaşkınbakkal Çiçek: Küçük, mütevazi bir bahçeydi. Yerinde halen 1984 yılında temeli atılmış bulunan Mihrimah Sultan Vakfı, Kayserili Hacı Ali Osman Özel Camii bulunuyor.
Sadiciğim, benim toparlayabildiklerim bunlar. Bu vesileyle geçmiş günlere dönmekten mutluluk duydum. Bu gezi sırasında ayağım kayıp düşüp kolumu kanattım, sokak köpeklerince kovalandım, kısa bir süreliğine de olsa çocukluk günlerime döndüm. – Ferhan Baran.

Fotoğraflar için Süleyman Şatır’a teşekkür ederiz.

(05 Haziran 2005)

Sadi Çilingir