Bitik Şehir (Broken City)
Yönetmen: Allen Hughes
Senaryo: Brian Tucker
Müzik: Atticus Ross-Leopold Ross-Claudia Sarne
Görüntü: Ben Seresin
Oyuncular: Mark Wahlberg (Billy), Russell Crowe (Nicholas), Catherine Zeta-Jones (Cathleen), Jeffrey Wright (Carl), Barry Pepper (Jack), Alona Tal (Katy), Natalie Martinez (Natalie), Michael Beach (Tony), Griffin Dunne (Sam), Kyle Chandler (Paul), Britney Theriot (Valerie)
Yapım: ABD (2012)

Siyahi Amerikalı yönetmen Allen Hughes’un yönettiği “Bitik Şehir”, gerilimi ve politkaya bakış açısıyla ilgi çekici bir film. Başroldeki Mark Wahlberg ve Russell Crowe, karşılıklı oyunculuk gösterileriyle sinemaseverlere heyecan veriyorlar.

New York… Halk, polis şiddetinden dolayı gösteriler düzenliyor. O sırada polis dedektifi Billy Taggart mahkemede yargılanıyor. Billy, orantısız güç kullanarak elindeki yetkiyi kötüye kullanmış ve insanları öldürmüş. Billy, karısı Natalie’nin kız kardeşinin tecavüzcülerini öldürmüş. Sağcı belediye başkanı olan Nicholas Hostetler, güvenlik adına sokakları sıkı denetim altında tutuyor. Sanki New York şehri onun ülkesi ve bir diktatör gibi. Kurduğu otoriteyle şehri zenginlere parsellemiş gibi. Komiser Carl Fairbanks, Nicholas’a yargıcın serbest bıraktığı Billy için yeni bir tanığın çıktığını söylüyor. Billy görevden alınıyor ve film yedi yıl sonrasına gidiyor. Billy, sinema oyuncusu karısıyla New Orleans’ta şimdi. Billy, bu şehirde özel dedektiflik yapıyor. Yardımcısı da Katy. Taksitle iş yapan Billy, ekonomik olarak da zor durumda. Belediye başkanından telefon alan Billy, hemen New York’a gidiyor. Nicholas ondan karısı Catleen’i izlemesini istiyor. Nicholas, karısının kendini Paul Andrews’la aldattığını söylüyor. Paul, seçimlerde Nicholas’ın rakibi Belediye Meclis Üyesi Jack Valliant’ın seçimdeki yardımcısı. Billy’nin Cathleen’le Paul’ü takibiyle birden insan kendini Roman Polanski’nin 1974 yapımı renkli ve sinemaskop kara filmi “Chinatown-Çin Mahallesi” filminin içine düşmüş gibi hissediyor. Ama, Allen Hughes’un 2012 yapımı sinemaskop çekilmiş “Broken City-Bitik Şehir”, tersine bir “Çin Mahallesi” gibi. Hughes’un filmi kendi yoluna gidiyor sonradan. Merak duygusunu ve gerilimi azaltmamak için Hughes’un modern kara filmine dikkatli dokunmamız gerekiyor. Filmde, çoğu kara filmde olduğu gibi baş karakterin sorunları da öne çıkıyor. Los Angeles’ta karısının başrolünü oynadığı filmin galasında Natalie’yi kıskanıyor Billy. Çünkü Natalie sanat için filmde yatağa girmiş. Takip işinde her şey birden değişiyor ve Billy’nin elinden kaçıyor. Cathleen, her şeyden haberli. O sırada Paul suikasta kurban gidiyor. Billy, her şeyin bir aldatma üzerinde değil, başka şeyler üzerinde olduğunu fark ediyor. Komiser Carl da eski çalışanı Billy’nn yanında gibi. Ama burası New York ve kimin ne olduğu hemen anlaşılamıyor. Carl kötü olan tarafta değil ama, sürprizli tarafta. Belediye başkanı, Billy’nin tecavüzcüleri öldürdüğü semte gökdelenler diktirmek isteyen yatırımcılarla işbirliği yaparken, liberal aday Jack halkın çıkarlarından yana seçim kampanyası yürütüyor. Ama, o da bir zengin.

Gerilime siyahi bakış…

Zaman zaman şiddetin kendini hissettirdiği filmde, gerilimi daha çok politik entrikalar çoğaltıyor. Nicholas, tam bir Makyavelci. Politikanın çirkin maskesini yüzüne geçirmiş. Başarıya giden her yol onun için mübah. Filmin final bölümü sürprizli. 1972 Michigan doğumlu siyahi yönetmen Allen Hughes, kardeşi Albert Hughes’la ortak yönettiği filmlerle biliniyor. Hughes kardeşlerin 2001’deki “From Hell-Cehennemden Gelen” ve 2010’daki “The Book of Eli-Tanrının Kitabı” filmleri ülkemizde vizyona çıkmıştı. Allen Hughes, “Bitik Şehir” filmini ilk defa kardeşi yanında olmadan tek başına yönetmiş. Senaryo yazarı Brian Tucker’ın da ilk senaryosu bu film. Filmin görselliği çarpıcı. New York’un gece görüntüleri etkileyici fotoğraflarla sinemaskop perdeye yansıyor. Altta duyulan gerilimli müzik de filme çok şey katmış. Elbette iki iyi oyuncu Amerikalı Mark Wahlberg ve Avustralyalı Russell Crowe üzerine bir şey söylemek anlamsız. Crowe gibi “iyi adam”dan çarpıcı bir “kötü adam” çıkarmak bir yönetmenlik marifeti olmalı. Billy’nin yardımcısı sarışın Katy’yi canlandıran Alona Tal’e de övgü göndermeli.

(17 Ocak 2013)

Ali Erden

[email protected]

Mama
Yönetmen: Andy Muschietti
Senaryo: Neil Cross-Barbara Muschietti-Andy Muschietti
Müzik: Fernando Velázquez
Görüntü: Antonio Riestra
Oyuncular: Jessica Chastain (Annabel), Nikolaj Coster-Waldau (Lucas/Jeffrey), Megan Charpentier (Victoria), Isabelle Nélisse(Lilly), Daniel Kash (Dr. Dreyfuss), David Fox (Burnsie), Javier Botet (Mama), Jane Moffat (Jean/Mama’nın Sesi)
Yapım: Universal (2013)

Arjantinli yönetmen Andy Muschietti, kendi kısa filminden yola çıkarak çektiği “Mama”, seyircilerini sürekli diken üstünde tutarak gerçekten korkutuyor. Filmdeki iki kız çocuğu tam anlamıyla oyunculuk gösterileriyle seyircileri büyülüyor.

Richmond… Ekonomik bunalımdaki Jeffrey, karısını öldürüyor. Sonra da küçük kızı Victoria ve Lilly’yi yanına alarak karlı bir günde arabasıyla yola çıkıyor Jeffrey. Araba kaza yapınca ormanın içindek terk edlmiş eve sığınıyorlar. Baba, önce iki kızını tabancayla öldürüp ardından da intihar etmeyi düşünüyor. Ama, beklenmedik bir şey oluyor ve bir karartı babayı yok ediyor. Beş yıl sonra, 2012… Lucas, beş yıl öce ortadan kaybolmuş kardeşi Jeffrey ve iki kız yeğenini arıyor. Ressam Lucas, punk-rockçı Annabel’le beraber. Bütün birikimini de bu araştırma için harcıyor Lucas. Araştırmacılar, önce ormandaki kaza yapmış arabayı buluyorlar, sonra da orman içindeki evi. İçeri girdiklerinde iki kız kardeşi görüyorlar. Kızlar, bunca yıl kiraz yiyerek hayatta kalmışlar. Amca Lucas, kızların velayetini almak için mahkemede kızların teyzesi Jean Podolski’yle mücadeleye giriyor. Kız kardeşlerin tedavisini üstlenen Dr. Dreyfuss, kızların amcasında kalmasında yardımcı oluyor. Beş yıl tek bir mekânda kalmış, sadece kirazla beslenmiş kızların ruhuna ulaşmak kolay olmuyor. Abla olan Victoria, gözlükleri takınca iletişimi daha kolaylaşıyor. Beş yıl önce bebeklikten yeni çıkan Lilly, ormandaki evde Mama dedikleri hayalet kadın gibi hareket ediyor ve ulaşılması da kolay olmuyor. Çok geçmişte akıl hastanesindeyken bebekle hastaneden kaçan ve bebekle kendini uçurumdan aşağı bırakmış kadının hayaleti, Lucas ve Annabel olmasına rağmen çocukların peşini bırakmıyor. Hayalet Mama, Lucas ve Annabel’i kızlardan kıskanıyor. Öfkesini önce Lucas’tan çıkarıyor Mama. Merdivenlerden yuvarlanan Lucas, küçük koma yaşasa da hayata dönüyor. Dr. Dreyfuss, Mama’yı kızların zihninde yarattığına inanıyor. Ama çok geçmeden, Victoria’yla konuştuktan sonra bir dedektif gibi Mama’nın hayaletin araştırıyor. Trajik olmasına rağmen. Filmde merak duygusu gerçekten yoğun. Çoğu anı perdede yaşamak gerekiyor. Filmdeki rüyaların, sinemaya gerçeküstücülüğü ve dışavurumculuğa zenginlik sunduğunu belirtelim. Annabel ve Lucas’ın farklı zamanlarda gördükleri rüyalar da görsel anlamda büyüleyici. Annabel’in gördüğü rüyada, uçurumdan aşağıya kamerayla düşüyormuşsunuz gibi sanki. Final bölümü de çarpıcı.

Yönetmene Modigliani etkisi…

Gerçek adı Andrés Muschietti olan Arjantinli yönetmen Andy Muschietti, 2013 yapımı “Mama” filmini, 2008’de çektiği üç dakikalık aynı adlı kısa filminden yola çıkarak yapmış. Filmin yapımcılarından biri de Meksikalı ünlü yönetmen Guillermo del Toro. Filmin senaryosunu yönetmen kız kardeşi Barbara Muschietti ve İngiliz romancı-senarist Neil Cross’la beraber yazmış. Yazar Cross, BBC’nin iç istihabarat M15 ajanlarını anlatan dizisi “Spooks”un 6. ve 7. sezonlarında senaryolar da yazdı. Bu dizi ülkemizde televizyonlarda gösterildi. Yönetmen Muschietti, Buenos Aires’te sinema okudu. 2003 yılında kız kardeşiyle Toma 78 adında film yapım şirketi kurdu. Yönetmen Arjantin’de sinemaya, storyboard çizerliğiyle girdi.

Muschietti, bir röportajında “Mama” filmi için Modigliani’nin resimlerinden ilham aldığını söylüyor. Gerçekten de Annabel, Modigliani tablosundan gelmiş gibi. Yönetmenin de ressam olduğu unutulmamalı. Lucas ve Annabel’n rüyaları bir ressamın fırçasından çıkmış gibiydi. İtalyan ressam ve heykeltraş Amedeo Modigliani (1884 – 1920), dışavurumcu eserler ortaya koymuştu daha çok. Yönetmen, yüzlerde Modigliani’den beslenmiş. Muschietti’nin karakterleri de Modigliani’nin portrelerindeki yüzler gibi kederlerle yüklü. Ama, mekânlara düşen ışık düzenlemeleri, sinemanın korku geleneğinden geliyor. Korku sineması, estetik olarak gerçeküstücü ve dışavurumcudur. Kâbusların görüldüğü birçok korku filmi gerçeküstücülükten epey besleniyor. Korku romanı ve sineması, romantizm akımının içerisinde de dolaşıyor. İnsanı ürküten ve tedirginliğe sürükleyen de daha çok bu taraf. Biliyorsunuz, romantik akım metafiziğe, yani doğaüstüne yakın. Muschietti, önceki birçok korku filmindeki gibi doğaüstü üzerinde yoğunlaşmış filminde. Ayrıca, Alman dışavurumcu filmlere ve romantizm akımının içindeki resimlere baktığınızda, korku sinemasının görselliğini daha iyi anlıyorsunuz. Kasvetli mekânlar, uzayan gölgeler ve dışarıya vuran şiddet… Muschietti’nin filminde, özellikle orman evi tam anlamıyla korkunun ruhunu dışarı çıkartıyor. Filmi seyrederken, tipik bir hayaletli film değil diyorsunuz. Bu filmi seyrederken, birkaç anda korkuyu içinizde hissedeceksiniz. Bu anlarda içinizde aşağıdan yukarıya doğru bir şeylerin yürüdüğünü sanıyorsunuz sanki. Kendi adımıza bazı sahnelerde korkuyla, özellikle ani ses efektleriyle koltuğumuzdan gayri ihtiyari kalkıverdik hafifçe. Yönetmenin, filmini özellikle 35 mm çekmesi doğru bir seçimmiş. İç mekânlar gerçekten insanı sıkıştırıyor, ruhunu daraltıyor. Kasvet nefes kesici. Bu filmde paranormali tam anlamıyla yaşıyorsunuz. Psişik ve parapsikoloji üzerine de araştırmalar yapacaksınız belki. Müziklerin de epey gerdiğini belirtelim. Filmdeki hayalet kadın olmasına rağmen erkek oyuncu oynamış. Bu sahneler ve iç mekânlar, Toronto’daki Pinewood Stüdyoları’nda çekilmiş. Özellikle hayaletli sahneler, James Cameron’ın 2009 yapımı “Avatar” filminde bulunmuş teknikle çekilmiş. Üzerindeki kablolar bilgisayara bağlı oyuncu nasıl hareket ederse, bilgisayarda yaratılmış animasyon görüntü de öyle hareket ediyor. Sonra bu animasyon görüntü önceden çekilmiş sahneye monte ediliyor. Bu filmin Kanada’da çekildiğini de belirtelim. Filmin iki küçüğünü, Megan Charpentier ve Isabelle Nélisse’yi de unutmuyoruz. Küçücük halleriyle filmi alıp götürmüşler.

(17 Ocak 2013)

Ali Erden

[email protected]